ผลของการจัดการขยะมูลฝอยในสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดหนองบัวลำภู

ผู้แต่ง

  • ภิญญาพัชญ์ โคตรชุม นักศึกษาหลักสูตรสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต กลุ่มวิชาการบริหารสาธารณสุข คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • สุรชัย พิมหา คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  • กฤษณะ อุ่นทะโคตร คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

คำสำคัญ:

การประเมินประสิทธิผล , นโยบายและมาตรการ , การจัดการขยะมูลฝอย, Effectiveness Evaluation, Policies and Measures, Solid Waste Management

บทคัดย่อ

การศึกษา Interrupted Time Series (ITS) นี้เป็นการศึกษารูปแบบการศึกษาเชิงกึ่งทดลอง (Quasi-experimental design) วัตถุประสงค์เพื่อประเมินประสิทธิผลของนโยบายและมาตรการ การจัดการขยะมูลฝอย ในจังหวัดหนองบัวลำภู โดยการใช้ข้อมูลทุติยภูมิจากรายงานสถานการณ์ขยะมูลฝอยขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดหนองบัวลำภู ที่รายงานผ่านระบบสารสนเทศ ในระหว่างเดือน ตุลาคม 2561 ถึง เดือน กันยายน 2566 มาเป็นข้อมูล ใช้สถิติการวิเคราะห์ถดถอยแบบแบ่งช่วงเชิงเส้น (Segmented Regression Analysis) ในการวิเคราะห์ข้อมูล

ผลการศึกษาพบว่า นโยบายและมาตรการการจัดการขยะมูลฝอยนำมาใช้ในจังหวัดหนองบัวลำภู ปี 2563 พบว่าหลังจากได้รับนโยบายและมาตรการ 1 เดือน ปริมาณขยะมูลฝอยมีแนวโน้มลดลง 1,504.26 ตัน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (95% CI=735.57 ถึง 2,272.95) และแนวโน้มหลังจากได้รับนโยบายและมาตรการเปรียบเทียบกับก่อนได้รับนโยบายและมาตรการ ปริมาณขยะมูลฝอยมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น 63.71 ตัน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (95% CI = 47.77 ถึง 79.65) และ ปี 2566 หลังจากได้รับนโยบายและมาตรการ 1 เดือน ปริมาณขยะมูลฝอยมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น 1,018.98 ตัน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (95% CI=324.26 to 1,713.70) และพบว่าแนวโน้มหลังจากได้รับนโยบายและมาตรการเปรียบเทียบกับก่อนได้รับนโยบายและมาตรการ ปริมาณขยะมูลฝอยมีแนวโน้มลดลง 78.38 ตัน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (95% CI=19.01 ถึง 137.73)

โดยสรุปพบว่า นโยบายและมาตรการการจัดการขยะมูลฝอย ปี 2563 และ ปี 2566
ที่นำมาใช้ในจังหวัดหนองบัวลำภู มีประสิทธิผลในการจัดการขยะมูลฝอยในจังหวัดหนองบัวลำภู คือส่งผลให้ปริมาณขยะมูลฝอยลดลง ซึ่งสามารถนำผลการวิจัยไปใช้ในการกำหนดนโยบาย วางแผน การดำเนินงานการจัดการขยะมูลฝอย เพื่อลดปริมาณขยะมูลฝอยที่จะเกิดขึ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล

เอกสารอ้างอิง

กรมควบคุมมลพิษ. (2559). แผนแม่บทการบริหารจัดการขยะมูลฝอยของประเทศ (พ.ศ. 2559-2564). กรุงเทพฯ: แอคทีฟพริ้นท์.

กรมควบคุมมลพิษ. (2564) แผนปฏิบัติการด้านการจัดการขยะพลาสติก ระยะที่ 1 (พ.ศ. 2563-2565). กรุงเทพฯ: ฮีซ์.

กรมควบคุมมลพิษ. (2566). รายงานสถานการณ์สถานที่กำจัดขยะมูลฝอยชุมชนของประเทศไทย ปี พ.ศ. 2566. กรุงเทพฯ: กรมควบคุมมลพิษ.

กรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่น, (2567). ข้อมูลจำนวนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. ค้นเมื่อ 26 พฤษภาคม 2567, จากhttps://www.dla.go.th/work/abt/province.jsp

กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. (2566). คู่มือสำหรับผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น การจัดการขยะมูลฝอยชุมชนอย่างครบวงจร. พิมพ์ครั้งที่ 12. กรุงเทพฯ: ฮีซ์.

กระทรวงมหาดไทย. (2567). แผนปฏิบัติการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน “จังหวัดสะอาด” ประจำปี พ.ศ. 2567. ด่วนที่สุด ที่ มท 0820.2/ว 1532 ลงวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2566

จริยาภรณ์ มาสวัสดิ์, & สะอุดี มะประสิทธิ์. (2566). รูปแบบการจัดการขยะชุมชนที่ต้นทางเพื่อลดปริมาณขยะของชุมชน ตำบลห้วยกระทิง อำเภอกรงปินัง จังหวัดยะลา. ใน การประชุมวิชาการระดับชาติด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเครือข่ายภาคใต้ ครั้งที่ 8 และการประชุมวิชาการระดับนานาชาติด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเครือข่ายภาคใต้ ครั้งที่ 1. (หน้า 993-1000). ยะลา: คณะวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและการเกษตร มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา

ฉัตรนภา สนองบุญ. (2563). ผลของโปรแกรมสร้างแรงจูงใจในการลดปริมาณขยะมูลฝอยครัวเรือน ของประชาชนตำบลเมืองบางขลัง อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย. วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยนเรศวร

เพ็ญนภา คำมัจฉา, & จำลอง โพธิ์บุญ. (2565). การประเมินการจัดการขยะมูลฝอยและขยะอันตรายชุมชน: ศึกษากรณีองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านดง อำเภออุบลรัตน์ จังหวัดขอนแก่น. วารสารวิจัย มข. (ฉบับบัณฑิตศึกษา), 22(4), 220-232.

ศิริลักษณ์ บัวศรี. (2559). การประเมินโครงการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนในการคัดแยกขยะของเทศบาลตำบลมะขามคู่ อำเภอนิคมพัฒนา จังหวัดระยอง ค้นเมื่อ 23 กรกฎาคม 2567 จาก https://buuir.buu.ac.th/bitstream/1234567890/

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี. (2562). ยุทธศาสตร์ชาติระยะ 20 ปี (พ.ศ. 2561-2580). พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการ.

สำนักงานส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นจังหวัดหนองบัวลำภู. (2567). แผนปฏิบัติการการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน “จังหวัดสะอาด” ของจังหวัดหนอบัวลำภู ประจำปี พ.ศ. 2567. หนองบัวลำภู: สำนักงานส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นจังหวัดหนองบัวลำภู.

เสถียร ฉันทะ, สุภัทณี เปี่ยมสุวรรณกิจ, สุรัสวดี นางแล, อรุณี อินเทพ, สุทธิพร เปี่ยมสุวรรณกิจ, สำราญ เชื้อเมืองพาน, และคณะ. (2566). การจัดการขยะมูลฝอยแบบมีส่วนร่วมของชุมชนชาติพันธุ์ขมุบ้านวังผา ตำบลท่าข้าม อำเภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย. วารสารการวิจัยกาสะลองคำ, 18(1), 49-66.

อภิชิต กองเงิน. (2564). การพัฒนารูปแบบการจัดการขยะมูลฝอยโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ตำบลน้ำชุน อำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์. วารสารวิจัยการพยาบาลและการสาธารณสุข, 1(1), 55-64.

เอกพล กาละดี. (2560). การวิเคราะห์ถดถอยแบบแบ่งช่วงสำหรับการศึกษารูปแบบ Interrupted Time Series : การประยุกต์ใช้ในงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ. วารสารความปลอดภัยและสุขภาพ, 10(37), 1-9.

Qie, G. H., Wang, Y., Wu, C., Mao, H. T., Zhang, P., Li, T., et al. (2018). Extended Producer Responsibility (EPR) in France: An evaluation. Journal of Environmental Management, 217(1), 44-52.

van de Wetering, R. (2019). Public awareness campaigns and recycling rates in the Netherlands. Resources, Conservation & Recycling, 141(1), 233-224.

United Nations Environment Programme. (2015). Global waste management outlook. Kenya: UNEP.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-04-30

รูปแบบการอ้างอิง

โคตรชุม ภ., พิมหา ส., & อุ่นทะโคตร ก. (2025). ผลของการจัดการขยะมูลฝอยในสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดหนองบัวลำภู. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 18(1), 73–81. สืบค้น จาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/kkujphr/article/view/276480

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ