แนวโน้มอัตรารอดชีพมะเร็งรังไข่ชนิดเยื่อบุผิวในจังหวัดขอนแก่น: ข้อมูลทะเบียนมะเร็งชุมชนจังหวัดขอนแก่น ระหว่างปี พ.ศ. 2544 ถึงปี พ.ศ. 2563
บทคัดย่อ
ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา: มะเร็งเป็นสาเหตุการเสียชีวิตที่พบมากเป็นอันดับสองทั่วโลก ในปี พ.ศ. 2563 พบการเสียชีวิตทั่วโลกด้วยมะเร็งทุกชนิด ประมาณ 10 ล้านราย โดยมีมะเร็งรังไข่เป็นอันดับ 7 ในประเทศไทยยังไม่มีรายงานแนวโน้มอัตรารอดชีพมะเร็งรังไข่ชนิดเยื่อบุผิว
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาแนวโน้มและอัตรารอดชีพมะเร็งรังไข่ชนิดเยื่อบุผิว ในจังหวัดขอนแก่น ระหว่าง ปี พ.ศ. 2544 ถึง พ.ศ. 2563
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบ Retrospective cohort study เก็บรวบรวมข้อมูลย้อนหลัง (พ.ศ. 2544 - พ.ศ. 2563) ในผู้ป่วยมะเร็งรังไข่ชนิดเยื่อบุผิว ข้อมูลจากทะเบียนมะเร็งชุมชนจังหวัดขอนแก่น วิเคราะห์อัตรารอดชีพ โดย Kaplan-Meier นำเสนอค่ามัธยฐานและอัตรารอดชีพ พร้อมช่วงเชื่อมั่น 95% และหาแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงอัตรารอดชีพ ด้วยวิธี Joinpoint Regression
ผลการศึกษา: ผู้ป่วยมะเร็งรังไข่ชนิดเยื่อบุผิว จำนวน 870 ราย เสียชีวิต 532 ราย คิดเป็นอัตราตาย 10.4 ต่อ 100 คน-ปี (95% CI: 9.6 ถึง 11.3) อัตรารอดชีพผู้ป่วยมะเร็งรังไข่ชนิดเยื่อบุผิว ในระยะเวลา 1 ปี, 3 ปี และ 5 ปี หลังการวินิจฉัย พบร้อยละ 77.8 (95% CI: 74.9 ถึง 80.4), ร้อยละ 56.6 (95% CI: 53.3 ถึง 59.9) และร้อยละ 47.7 (95% CI: 44.3 ถึง 51.0) ตามลำดับ ค่ามัธยฐานการรอดชีพ 4.5 ปี (95% CI: 3.7 ถึง 5.5) เมื่อควบคุมผลกระทบจากตัวแปรที่เหลือในสมการสุดท้ายแล้ว พบว่า อายุ ระยะของโรคมะเร็งและการผ่าตัด มีผลต่อการรอดชีพผู้ป่วยมะเร็งรังไข่ชนิดเยื่อบุผิว อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.05) และยังพบว่าแนวโน้มอัตรารอดชีพมะเร็งรังไข่ชนิดเยื่อบุผิว เพิ่มขึ้น โดยอัตรารอดชีพ 1 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2544 ถึง พ.ศ. 2563 เพิ่มขึ้นเฉลี่ยร้อยละ 1.4 ต่อปี (AAPC= +1.4, 95% CI: -3.4 ถึง 6.5) อัตรารอดชีพ 3 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2544 ถึง พ.ศ. 2563 เพิ่มขึ้นเฉลี่ยร้อยละ 2.6 ต่อปี (AAPC= +2.6, 95% CI: -5.7 ถึง 11.5) และอัตรารอดชีพ 5 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2544 ถึง พ.ศ. 2562 เพิ่มขึ้นเฉลี่ยร้อยละ 3.4 ต่อปี (AAPC= +3.4, 95% CI= -7.2 ถึง 15.1)
สรุป: แนวโน้มอัตรารอดชีพของมะเร็งรังไข่ชนิดเยื่อบุผิว ในจังหวัดขอนแก่น มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น การศึกษาครั้งต่อไป ควรคำนึงถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อการรอดชีพผู้ป่วยมะเร็งรังไข่ชนิดเยื่อบุผิว ซึ่งอาจช่วยยืดชีวิตผู้ป่วยให้ยาวนานขึ้น
References
กนกกร สุนทรขจิต. (2556). การดำเนินทางคลินิกและการดูแลรักษาผู้ป่วยที่มีเนื้องอกรังไข่ ภาค II การป้องกันและการตรวจ
คัดกรองมะเร็งรังไข่. ค้นเมื่อ 7 มกราคม 2567, จาก https://www.wongkarnpat.com/upfilecme/CME%20391.pdf.
ฉลองพล สารทอง. (2561). แนวโน้มและการคาดการณ์อุบัติการณ์โรคมะเร็งปอด จังหวัดขอนแก่น. วารสารศรีนครินทร์เวชสาร, 33(3), 222-228.
ณัฐพร รักษาศรี. (2565). ผลการรักษาและอัตราการรอดชีพของผู้ป่วยมะเร็งปอดระยะที่ III ที่เข้ารับการรักษาใน โรงพยาบาลศรีนครินทร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาชีววิทยาการระบาด บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
พิสมัย เจริญปัณญวิชย และคณะ. (2559). แนวทางการตรวจวินิจฉัยและรักษาโรคมะเร็งรังไข่. ค้นเมื่อ 23 กันยายน 2566, จาก https://www.nci.go.th/th/cpg/Cervical_Cancer7.pdf
วรรณพร วัฒนะวงษ์. (2549). การวิเคราะห์ระยะเวลารอดชีวิตของผู้ป่วยมะเร็งรังไข่หลังจากได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด Cisplatin/Cyclophosphamide regimen เปรียบเทียบกับ Carboplatin/Paclitaxel regimen. วิทยานิพนธ์ปริญญาเภสัชศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเภสัชกรรมคลินิกและการบริหาร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี.
สถาบันมะเร็งแห่งชาติ. (2560). คู่มือมาตรฐานการทำงานเกี่ยวกับยาเคมีบำบัดและการดูแลผู้ป่วยหลังได้รับยา. กรุงเทพฯ: กลุ่มงานเภสัชกรรม สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข.
สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. (2561). คู่มือ แนวทางการรักษาโรคมะเร็งในผู้ใหญ่ พ.ศ. 2561 เพื่อขอรับค่าบริการสาธารณสุข ในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. กรุงเทพฯ: สำนักสนับสนุนคุณภาพและมาตรฐานหน่วยบริการ สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ.
สุรเชษฐ์ อภินิลบงกช. (2559). มะเร็งรังไข่ ภัยเงียบที่น่ากลัว. ค้นเมื่อ 7 มกราคม 2567, จาก https://www.samitivejhospitals.com/ th/article/detail/มะเร็งรังไข่
อาบอรุณ เลิศขจรสุข. (2562). มะเร็งรังไข่. ค้นเมื่อ 23 กันยายน 2566, จาก https://thaicancersociety.com/wp-content/ uploads/ovarian-cancer-booklet.pdf.
อุดม พงษ์พิละ. (2561). การรอดชีพของผู้ป่วยมะเร็งรังไข่ในจังหวัดขอนแก่น. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 11(2), 30-39.
Adekanbi, A. A., Olayemi, O., Okolo, C. A., Fawole, A. O., Odukogbe, A. T., & Okani, C. O. (2014). Survival of ovarian cancer patients in Ibadan: clinical and pathological factors. Journal of Obstetrics ฟnd Gynaecology, 34(1), 57-59.
American Cancer Society. (2022). The Global Cancer Burden. Retrieved August 12, 2023, form https://www.cancer.org/about-us/our-global-health-work/global-cancer-burden.html.
Antonijevic, A., Rancic, N., Ilic, M., Tiodorovic, B., Stojanovic, M., & Stevanovic, J. (2017). Incidence and mortality trends of ovarian cancer in central Serbia. Journal of B.U.ON., 22(2), 508-512.
Armstrong, D. K., Alvarez, R. D., Bakkum-Gamez, J. N., Barroilhet, L., Behbakht, K., Berchuck, A., et al. (2021). Ovarian cancer, Version 2.2020, NCCN clinical practice guidelines in oncology. Journal of the National Comprehensive Cancer Network, 19(2), 191-226.
Chumworathayi, C., Chumworathayi, B., Luanratanakorn, S., Temtanakitpaisan, A., Likitdee, N., & Itarat, Y. (2023). Treatments and Outcomes of Epithelial Ovarian Cancers in Srinagarind Hospital. Thai Journal of Obstetrics and Gynaecology, 31(5), 368-381.
Coleridge, S. L., Bryant, A., Kehoe, S., & Morrison, J. (2021). Neoadjuvant chemotherapy before surgery versus surgery followed by chemotherapy for initial treatment in advanced ovarian epithelial cancer. The Cochrane Database of Systematic Reviews, 7(7), CD005343.
Duan, R., Zhang, H., Yu, J., Deng, S., Yang, H., Zheng, Y. T., et al. (2023). Temporal trends and projections of gynecological cancers in China, 2007-2030. BMC Women’s Health, 23(1), 346.
Global Cancer Observatory. (2020a). All cancers. Retrieved July 17, 2023, from https://gco.iarc.fr/today/data/ factsheets/cancers/39-All-cancers-fact- sheet.pdf
Global Cancer Observatory. (2020b). Ovary. Retrieved July 18, 2023, from https://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/ cancers/25-Ovary-fact-sheet.pdf
Global Cancer Observatory. (2020c). Thailand. Retrieved July 18, 2023, from https://gco.iarc.fr/today/data/ factsheets/populations/764-thailand-fact-sheets.pdf
Imsamran, W., Chaiwerawattana, A., Wiangnon, S., Pongnikorn, D., Suwanrungrung, K., Sangrajrang, S., et al. (2015). Cancer in Thailand, Vol. VIII, 2010-2012. Bangkok: National Cancer Institute.
Imsamran, W., Pattatang, A., Supaattagorn, P., Chiawiriyabunya, I., Namthaisong, K., Wongsena, M., et al. (2018). Cancer in Thailand, Vol. IX, 2013-2015. Bangkok: National Cancer Institute.
Khuhaprema, T., Attasara, P., Sriplung, H., Wiangnon, S., & Sangrajrang, S. (2013). Cancer in Thailand, Vol. VII, 2007-2009. Bangkok: National Cancer Institute.
Khuhaprema, T., Attasara, P., Sriplung, H., Wiangnon, S., Sumitsawan, Y., & Sangrajrang, S. (2012). Cancer in Thailand, Vol. VI, 2004-2006. Bangkok: National Cancer Institute.
Leandersson, P., Hogberg, T., Dickman, P. W., Malander, S., & Borgfeldt, C. (2021). Incidence and survival of epithelial ovarian, fallopian tube, peritoneal, and undesignated abdominal/pelvic cancers in Sweden 1960-2014: A population-based cohort study. BMC Cancer, 21(1), 465.
Lee, J. Y., Kim, S., Kim, Y. T., Lim, M. C., Lee, B., Jung, K. W., et al. (2018). Changes in ovarian cancer survival during the 20 years before the era of targeted therapy. BMC Cancer, 18(1), 601.
Maleki, Z., Vali, M., Nikbakht, H. A., Hassanipour, S., Kouhi, A., Sedighi, S., et al. (2023). Survival rate of ovarian cancer in Asian countries: a systematic review and meta-analysis. BMC Cancer, 23(1), 558.
O’Shea A. S. (2022). Clinical staging of ovarian cancer. Methods in Molecular Biology, 2424, 3-10.
Petersen, S., Shahiri, P., Jewell, A., Spoozak, L., Chapman, J., Fitzgerald-Wolff, S., et al. (2021). Disparities in ovarian cancer survival at the only NCI-designated cancer center in Kansas. American Journal of Surgery, 221(4), 712-717.
Rojanamatin, J., Ukranun, W., Supaattagorn, P., Chiawiriyabunya, I., Wongsena, M., Chaiwerawattana, A., et al. (2021). Cancer in Thailand, Vol. X, 2016-2018. Bangkok: National Cancer Institute.
Sait, K. H., Alam, M. Z., Haque, A., Sait, H. K., Sait, M. K., & Anfinan, N. M. (2022). Survival and prognostic factors in women treated for epithelial ovarian cancer in western region of Saudi Arabia. Saudi Medical Journal, 43(2), 146-155.
Schuurman, M. S., Timmermans, M., van Gorp, T., de Vijver, K. K. V., Kruitwagen, R. F. P. M., Lemmens, V. E. P. P.,
et al. (2019). Trends in incidence, treatment and survival of borderline ovarian tumors in the Netherlands:
A nationwide analysis. Acta Oncologica, 58(7), 983-989.
Wang, X., Li, X., Su, S., & Liu, M. (2017). Marital status and survival in epithelial ovarian cancer patients: a SEER-based study. Oncotarget, 8(51), 89040-89054.
Wild, C. P., Weiderpass, E., & Stewart, B. W. (Editors). (2020). World Cancer Report: Cancer research for cancer prevention. Retrieved July 17, 2023, from https://www.iccp-portal.org/system/files/resources/IARC%20 World%20Cancer%20Report%202020.pdf
World Health Organization [WHO]. (2017). International classification of diseases for oncology, 3rd Edition (ICD-O-3). Retrieved October 21, 2023, from http://www.who.int/classifications/icd/adaptations/oncology/en/
Wright, J. D., Chen, L., Tergas, A. I., Patankar, S., Burke, W. M., Hou, J. Y., et al. (2015). Trends in relative survival for ovarian cancer from 1975 to 2011. Obstetrics and Gynecology, 125(6), 1345-1352.
Yu, L., Gong, H., Li, Q., Ren, H., Wang, Y., He, H., et al. (2021). Survival Analysis of Radiation Therapy in Ovarian Cancer: A SEER Database Analysis. Journal of Oncology, 1-11.
Zhou, L., Yao, L., Dai, L., Zhu, H., Ye, X., Wang, S., et al. (2021). Ovarian endometrioid carcinoma and clear cell carcinoma: A 21-year retrospective study. Journal of Ovarian Research, 14(1), 1-12.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2024 คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
