ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการรอดชีพของผู้ป่วยมะเร็งเต้านมหลังการวินิจฉัย โรงพยาบาลอุดรธานี

บทคัดย่อ

ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา: มะเร็งเต้านม (Breast Cancer) พบมากและเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้นๆ ของสตรีทั่วโลก และประเทศไทย รวมทั้งมีแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงอุบัติการณ์มะเร็งเต้านมในจังหวัดอุดรธานีเพิ่มขึ้น การรักษามะเร็งเต้านมในปัจจุบันมีวิธีการรักษาที่หลากหลายมากขึ้นและการศึกษาเกี่ยวกับปัจจัยที่ส่งผลต่อการรอดชีพผู้ป่วยมะเร็งเต้านมยังมีน้อย และโดยเฉพาะในเขตพื้นที่ภาคตะวันออกฉียงเหนือซึ่งมีจำนวนผู้ป่วยเข้ารับการรักษาเป็นจำนวนมาก

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาปัจจัย และเปรียบเทียบอัตรารอดชีพผู้ป่วยมะเร็งเต้านมหลังการวินิจฉัย โรงพยาบาลอุดรธานี

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบ Retrospective cohort study ข้อมูลจากทะเบียนมะเร็งโรงพยาบาลอุดรธานี ที่ได้รับการวินิจฉัยระหว่างวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2560 ถึงวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2564 และติดตามสถานะสุดท้ายถึงวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2566 จำนวน 1,263 คน วิเคราะห์อัตรารอดชีพ โดยวิธี Kaplan-Meier นำเสนอค่ามัธยฐานการรอดชีพและช่วงเชื่อมั่น 95% เปรียบเทียบอัตรารอดชีพ จำแนกตามลักษณะต่างๆ โดยใช้สถิติทดสอบ Log-rank test และหาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการรอดชีพ โดย Cox regression นำเสนอค่า Adjusted HR พร้อมช่วงเชื่อมั่น 95%

ผลการศึกษา: ผู้ป่วยมะเร็งเต้านม จำนวน 1,263 คน เสียชีวิต 368 คน คิดเป็นอัตราการตาย 8.18 ต่อ 100 คน-ปี (95% CI: 7.38-9.06) อัตรารอดชีพในระยะเวลา 1, 3 และ 5 ปี หลังการวินิจฉัย คือ ร้อยละ 88.99 (95% CI: 87.13-90.59), ร้อยละ 74.17 (95% CI: 71.64-76.51) และร้อยละ 68.27 (95% CI: 65.34-71.01) ตามลำดับ เมื่อควบคุมผลกระทบจากตัวแปรที่เหลือในสมการสุดท้ายแล้ว พบว่า อายุ ระยะของโรคมะเร็ง และชนิดของการผ่าตัด มีผลต่อการรอดชีพของผู้ป่วยมะเร็งเต้านมหลังการวินิจฉัย อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.05) กล่าวคือ เมื่อใช้กลุ่มผู้ป่วยที่มีอายุ <40 ปี เป็นกลุ่มอ้างอิงแล้ว โอกาสที่กลุ่มผู้ป่วยที่มีอายุ 40-59 ปี และอายุ ≥60 ปี
มีโอกาสเสี่ยงต่อการตายเป็น 0.6 เท่า (Adjusted HR=0.6; 95% CI: 0.46-0.88) และ 0.5 เท่า (Adjusted HR=0.5; 95% CI: 0.39-0.78) ตามลำดับ เมื่อใช้กลุ่มผู้ป่วยที่มีระยะของโรคมะเร็งในระยะที่ 1 เป็นกลุ่มอ้างอิงแล้ว โอกาสที่กลุ่มผู้ป่วยที่มีระยะของโรคมะเร็งในระยะที่ 2, ระยะที่ 3 และระยะที่ 4 มีโอกาสเสี่ยงต่อการตายเป็น 2.3 เท่า (Adjusted HR=2.3; 95% CI: 1.12-4.94), 8.1 เท่า (Adjusted HR=8.15; 95% CI: 3.98-16.67) และ 28.4 เท่า (Adjusted HR=28.48; 95% CI:13.81-58.75) ตามลำดับ และเมื่อใช้กลุ่มผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับการผ่าตัดแบบ Breast-conserving therapy เป็นกลุ่มอ้างอิงแล้ว โอกาสที่กลุ่มผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้รับการผ่าตัดแบบ modified radical mastectomy มีโอกาสเสี่ยงต่อการตายเป็น 1.0 เท่า (Adjusted HR=1.01; 95%CI: 1.01-1.02)

สรุปและข้อเสนอแนะ: พบว่า อายุ ระยะของโรคมะเร็งและชนิดของการผ่าตัด มีผลต่อการรอดชีพผู้ป่วยมะเร็งเต้านมหลังการวินิจฉัยที่ได้รับการรักษาในโรงพยาบาลอุดรธานี อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี ดังนั้น แพทย์ที่ทำการรักษาควรคำนึงถึงปัจจัยเหล่านี้ ทั้งนี้เพื่อเพิ่มโอกาสการอยู่รอดชีวิตผู้ป่วยมะเร็งเต้านมให้ยาวนานยิ่งขึ้น