ประสิทธิผลและความปลอดภัยของการนวดและประคบเต้านมด้วยสมุนไพรต่อการไหลของน้ำนมมารดาหลังคลอดด้วยวิธีการคลอดปกติและผ่าตัดทางหน้าท้อง

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลและความปลอดภัยของการนวดและประคบเต้านมด้วยสมุนไพรต่อการไหลของน้ำนมในมารดาหลังคลอดด้วยวิธีการคลอดปกติและวิธีผ่าตัดทางหน้าท้อง ทำการเก็บข้อมูลมารดาหลังคลอดที่ได้รับการวินิจฉัยว่ามีปัญหาภาวะน้ำนมมาช้า น้ำนมไม่ไหลหรือน้ำนมไหลน้อยที่โรงพยาบาลเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ระยอง คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ตามเกณฑ์การคัดเข้า จำนวน 47 ราย และศึกษาข้อมูลการไหลของน้ำนม โดยเปรียบเทียบคะแนนการไหลของน้ำนมก่อนและหลังการศึกษา วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการแจกแจงความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติที

ผลการศึกษาเปรียบเทียบคะแนนการไหลของน้ำนม พบว่ามารดาหลังคลอดทั้งสองวิธีก่อนและหลังได้รับการนวดและประคบเต้านมด้วยสมุนไพรมีคะแนนเฉลี่ยการไหลของน้ำนมเพิ่มขึ้นจาก 0.51 เป็น 2.06 อย่างมีค่านัยสำคัญทางสถิติ (95% CI: 1.40-1.70, p-value <0.01) เปรียบเทียบคะแนนการไหลของน้ำนมแยกตามวิธีการคลอด พบว่ามารดาที่คลอดด้วยวิธีการคลอดปกติและวิธีผ่าตัดทางหน้าท้องหลังได้รับการนวดและประคบเต้านมด้วยสมุนไพรมีคะแนนเฉลี่ยการไหลของน้ำนมเพิ่มขึ้นที่ 2.38 (95% CI: 1.45-1.85) และ 1.81 (95% CI: 1.26-1.67) ตามลำดับ อย่างมีค่านัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.01) แสดงให้เห็นว่าการนวดและประคบเต้านมด้วยสมุนไพรสามารถทำให้การไหลและปริมาณน้ำนมเพิ่มขึ้นได้ทั้งมารดาที่คลอดด้วยวิธีปกติและวิธีผ่าตัดทางหน้าท้อง เปรียบเทียบความต่างของคะแนนการไหลของน้ำนมหลังได้รับการนวดและประคบเต้านมด้วยสมุนไพร พบว่ามารดาหลังคลอดด้วยวิธีคลอดปกติมีความต่างของคะแนนเฉลี่ยการไหลของน้ำนมที่ดีกว่าวิธีผ่าตัดทางหน้าท้องที่ 0.57 อย่างมีค่านัยสำคัญทางสถิติ เปรียบเทียบคะแนนการไหลของน้ำนมแยกตามจำนวนการตั้งครรภ์ พบว่าหลังได้รับการนวดและประคบเต้านมด้วยสมุนไพรในมารดาหลังคลอดครรภ์แรก ครรภ์ที่ 2 และครรภ์ที่ 3 มีคะแนนเฉลี่ยการไหลของน้ำนมเพิ่มขึ้นที่ 2.33 (95% CI: 1.12-2.21) 2.03 (95% CI: 1.30-1.70) และ 2.00 (95% CI: 1.31-1.92) ตามลำดับ อย่างมีค่านัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.01) และการศึกษาผลข้างเคียงและความปลอดภัยไม่พบรายงานอาการไม่พึงประสงค์ แสดงให้เห็นว่าการนวดและประคบเต้านมด้วยสมุนไพรมีความปลอดภัยต่อมารดาหลังคลอดด้วยวิธีปกติและวิธีผ่าตัดทางหน้าท้อง