ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดสภาวะฟันตกกระในฟันน้ำนมเด็กเล็กของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กอำเภอบางระกำ จังหวัดพิษณุโลก
คำสำคัญ:
คำสำคัญ : สภาวะฟันตกกระ ฟันน้ำนม ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบทคัดย่อ
ฟันตกกระ (Dental fluorosis) ไม่ใช่โรค แต่เป็นความผิดปกติของเคลือบฟัน การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวาง (Cross-sectional analytical study) เพื่อศึกษาความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดสภาวะฟันตกกระในฟันน้ำนมเด็กเล็กของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กอำเภอบางระกำ จังหวัดพิษณุโลกระหว่างเดือน มีนาคม-เมษายน 2564 จำนวน 486 คน วิเคราะห์หาความสัมพันธ์โดยใช้สถิติพหุถดถอยแบบโลจิสติก นำเสนอค่า Adjusted Odds ratio ค่าช่วงความเชื่อมั่น 95% ค่า p-value
ผลการศึกษา พบว่าความชุกของการเกิดสภาวะฟันตกกระในฟันน้ำนมเด็กเล็กมีสภาวะฟันตกกระมีจำนวนทั้งสิ้น 175 คน จากจำนวนกลุ่มตัวอย่างที่เข้ารับการตรวจสุขภาพช่องปากทั้งหมด 486 คน คิดเป็นอัตราความชุกการเกิดสภาวะฟันตกกระร้อยละ 36.01 (95%CI, 31.85–40.39) โดยพบว่ามีปัจจัยเสี่ยงจากแหล่งน้ำ และผลิตภัณฑ์นมถั่วเหลืองที่ผลิตในพื้นที่ ที่มีปริมาณฟลูออไรด์ค่อนข้างสูง โดยพบว่าเด็กเล็กที่ใช้แหล่งน้ำดื่มจากน้ำประปาหมู่บ้านมีสภาวะฟันตกกระเป็น 2.88 เท่าของเด็กเล็กที่ไม่ได้ใช้แหล่งน้ำดื่มจากน้ำประปาหมู่บ้าน (ORadj=2.88, 95%CI; 2.08–3.99, p<0.001) เด็กเล็กที่รับประทานผลิตภัณฑ์นมถั่วเหลืองที่ผลิตในอำเภอบางระกำ (1 กล่อง = 125 มิลลิลิตร) เป็นประจำมีสภาวะฟันตกกระเป็น 10.11 เท่าของเด็กเล็กที่ไม่ได้รับประทานผลิตภัณฑ์นมถั่วเหลือง (ORadj=10.11, 95%CI; 6.10–16.74, p<0.001)
ดังนั้นควรมีการจัดการระบบการเฝ้าระวังทางทันตสุขภาพ ให้มีการตรวจคัดกรองเบื้องต้นต่อเนื่องเป็นประจำ และเสริมความรู้ในการเลือกแหล่งน้ำสำหรับบริโภค การเลือกผลิตภัณฑ์นมต่างๆ ที่ไม่มีปริมาณฟลูออไรด์สูงเกินมาตรฐาน และสร้างความความตระหนักในการดูแลสุขภาพช่องปากให้แก่เด็กเล็กและผู้ปกครอง เพื่อป้องกันการเกิดสภาวะฟันตกกระและฟันผุได้ดียิ่งขึ้น
References
ขนิษฐา อุปการ, & ทิพยาภรณ์ มาลา. (2560). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะฟันตกกระในเด็กวัยเรียน กับพฤติกรรมการบริโภคน้ำในครอบครัวที่มีเด็กฟันตกกระ ของตำบลสะพานไม้แก่น อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา. วารสารสมาคมเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย, 7(2), 160-167.
ชัยวัฒน์ สุขดี. (2545). การศึกษาและวิเคราะห์คุณภาพน้ำบาดาลในจังหวัดพิษณุโลกเพื่อเปรียบเทียบกับน้ำดื่มชนิดฝาปิดสนิท. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยราชภัฎพิบูลสงคราม.
ธนิดา โพธิ์ดี, & พรสุดา หน่อไชย. (2552). รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์การสำรวจปริมาณฟลูออไรด์ในน้ำดื่ม จ.พิษณุโลก: การสำรวจปริมาณฟลูออไรด์ในน้ำดื่ม จ.พิษณุโลก. ค้นเมื่อ 17 ตุลาคม 2563, จาก http://nuir.lib.nu.ac.th/dspace/handle/123456789/88
นราวัลลภ์ เชี่ยววิทย์. (2553). คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ฟลูออไรด์. ค้นเมื่อ 15 ตุลาคม 2563, จาก https://www.si.mahidol.ac.th/th/healthdetail.asp?aid=91
ฟาริดา เพียงสุข, & สาวิตรี วะสีนนท. (2557). การยึดติดในฟันตกกระ. เชียงใหม่ทันตแพทยสาร, 35(2), 13-23.
ศูนย์ทันตสาธารณสุขระหว่างประเทศ ศูนย์ส่งเสริมสุขภาพเขต 10. (2544). ฟันตกกระ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ศูนย์ทันตสาธารณสุขระหว่างประเทศ.
ศูนย์สื่อสารสาธารณะ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2562). ลดปัญหา (กลืน) ยาสีฟัน. ค้นเมื่อ 12 มิถุนายน 2564, จาก https://multimedia.anamai.moph.go.th/help-knowledgs/child103/
สัณหวัช ไชยวงศ์. (2546). การปนเปื้อนของฟลูออไรด์ในดิน พืช และอากาศ จากโรงงานอิฐมอญ บ้านดงชะพลู ตำบลคลองคะเชนทร์ อำเภอเมือง จังหวัดพิจิตร. ค้นเมื่อ 12 มิถุนายน 2564, จาก http://doi.nrct.go.th/?page=resolve_doi&resolve_doi=10.14457/NU.the.2003.67
สำนักทันตสาธารณสุข. (2561). การศึกษารูปแบบการวิเคราะห์ปริมาณฟลูออไรด์ในปัสสาวะ. ค้นเมื่อ 12 มิถุนายน 2564, จาก http://dental2.anamai.moph.go.th/ewtadmin/ewt/dental/ download/download/ทบทวนวรรณกรรมทดสอบในปัสสาวะ.pdf
สำนักทันตสาธารณสุขกรมอนามัย. (2555). การสร้างเสริมสุขภาพช่องปากประตูสู่สุขภาพที่ดีในทุกช่วงวัยของชีวิต. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก.
สำนักทันตสาธารณสุขกรมอนามัย. (2561). ปริมาณฟลูออไรด์ในน้ำ. ค้นเมื่อ 24 ตุลาคม 2563, จาก http://dental.anamai.moph.go.th/ survey_dental/report_fluoride_s.php
สิริประภา ขำพวง. (2558). สภาวะฟันตกกระและพฤติกรรมการป้องกันการเกิดฟันตกกระในเด็ก อายุ 12 ปีที่อาศัยอยู่ในตำบลที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดฟันตกกระ อำเภอบางระกำ จังหวัดพิษณุโลก. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
Abanto, A. J., Rezende, K. M. P. C., Marocho, S. M. S., Alves, F. B. T., Celiberti, P., & Ciamponi, A.L. (2009). Dental fluorosis: Exposure, prevention and management. Medicina Oral, Patologia Oral Y Cirugia Bucal, 14(2), E103–E107.
Agency for Toxic Substances and Disease Registry. (2015). ATSDR-public health statement: Fluorides, hydrogen fluoride, and fluorine. Retrieved October 24, 2020, from https://www.atsdr.cdc.gov/phs/phs.asp?id=210&tid=38
Azevedo, M. S., Goettems, M. L., Torriani, D. D., Demarco, F. F., Azevedo, M. S., Goettems, M. L., et al. (2014). Factors associated with dental fluorosis in school children in southern Brazil: a cross-sectional study. Brazilian Oral Research, 28(1), 1–7.
Bhagavatula, P., Levy, S. M., Broffitt, B., Weber-Gasparoni, K., & Warren, J.J. (2016). Timing of fluoride intake and dental fluorosis on late-erupting permanent teeth. Community Dentistry and Oral Epidemiology, 44(1), 32–45.
Bustingorri, C., & Lavado, R. S. (2014). Soybean as affected by high concentrations of arsenic and fluoride in irrigation water in controlled conditions. Agricultural Water Management, 144, 134-139.
Choubisa, S. L., Choubisa, L., & Choubisa, D. (2010). Osteo-dental fluorosis in relation to age and sex in tribal districts of Rajasthan, India. Journal of Environmental Science and Engineering, 52(3), 199-204.
Choubisa, S., Choubisa, L., & Choubisa, D. (2001). Endemic fluorosis in Rajasthan. Indian Journal of Environmental Health, 43, 177-189.
de Carvalho, C. A., Zanlorenzi Nicodemo, C. A., Ferreira Mercadante, D. C., de Carvalho, F. S., Buzalaf, M. A., & de Carvalho Sales-Peres, S. H. (2013). Dental fluorosis in the primary dentition and intake of manufactured soy-based foods with fluoride. Clinical Nutrition, 32(3), 432–437.
Dean, H. T., Francis, A., Arnold, J. R., & Elvove, E. (1942). Domestic water and dental caries: V. additional studies of the relation of fluoride domestic waters to dental caries experience in 4,425 white children, aged 12 to 14 years, of 13 cities in 4 states. Public Health Reports, 57(32), 1155-1179.
DenBesten, P., & Li, W. (2011). Chronic fluoride toxicity: dental fluorosis. Monographs in Oral Science, 22, 81-96.
Hong, B. D., Joo, R. N., Lee, K. S., Lee, D. S., Rhie, J. H., Min, S., et al. (2016). Fluoride in soil and plant. Korean Journal of Agricultural Science, 43(4), 522–36.
Hong, L., Levy, S. M., Broffitt, B., Warren, J. J., Kanellis, M. J., Wefel, J. S., et al. (2006). Timing of fluoride intake in relation to development of fluorosis on maxillary central incisors. Community Dentistry and Oral Epidemiology, 34(4), 299-309.
Hsieh, F. Y., Bloch, D. A., & Larsen, M. D. (1998). A simple method of sample size calculation for linear and logistic regression. Statistics in Medicine, 17(14), 1623-1634.
Ismail, A. I., Brodeur, J. M., Kavanagh, M., Boisclair, G., Tessier, C., & Picotte, L. (1990). Prevalence of dental caries and dental fluorosis in students, 11-17 years of age, in fluoridated and non-fluoridated cities in Quebec. Caries Research, 24(4), 290-297.
Ismail, A. I., Shoveller, J., Langille, D., MacInnis, W. A., & McNally, M. (1993). Should the drinking water of Truro, Nova Scotia, be fluoridated?: Water fluoridation in the 1990s. Community Dentistry and Oral Epidemiology, 21(3), 118-125.
Jolly, S. S., Singh, B. M., Mathur, O. C., & Malhotra, K. C. (1968). Epidemiological, clinical, and biochemical study of endemic dental and skeletal fluorosis in Punjab. British Medical Journal, 4(5628), 427-429.
Lal, H., Zohoori, F. V., Omid, N., Valentine, R., & Maguire, A. (2014). The fluoride contents of commercially-available soya milks in the UK. British Dental Journal, 217(4), E8.
Lalumandier, J. A., & Rozier, R. G. (1995). The prevalence and risk factors of fluorosis among patients in a pediatric dental practice. Pediatric Dentistry Journal, 17(1), 19-25.
Levy, S. M., Hillis, S. L., Warren, J. J., Broffitt, B. A., Mahbubul Islam, A. K., Wefel, J. S., et al. (2002). Primary tooth fluorosis and fluoride intake during the first year of life. Community Dentistry and Oral Epidemiology, 30(4), 286-295.
Mascarenhas, A. K., & Burt, B. A. (1998). Fluorosis risk from early exposure to fluoride toothpaste. Community Dentistry and Oral Epidemiology, 26(4), 241-248.
Nagata, M. E., Delbem, A. C. B., Kondo, K. Y., Castro, L. P., de Hall, K. B., Percinoto, C., et al. (2016). Fluoride concentrations of milk, infant formulae, and soy-based products commercially available in Brazil. Journal of Public Health Dentistry, 76(2), 129-135.
Paiva, S. M., Lima, Y. B. O., & Cury, J. A. (2003). Fluoride intake by Brazilian children from two communities with fluoridated water. Community Dentistry and Oral Epidemiology, 31(3), 184-191.
Pessan, J. P., Silva, S. M. B., & da Buzalaf, M. A. R. (2003). Evaluation of the total fluoride intake of 4-7-year-old children from diet and dentifrice. Journal of Applied Oral Science, 11(2), 150-156.
R, Q., Xu, D. Q., & Wu, R. Y. (1997). Relations Between Environment and Endemic Fluorosis in Hohhot Region, inner Mongolia. Fluoride Journal of the International Society for Fluoride Research, 30(1), 26-28.
Riordan P. J. (1993). Dental fluorosis, dental caries and fluoride exposure among 7-year-olds. Caries Research, 27(1), 71–77.
Rirattanapong, O., & Rirattanapong, P. (2016). Fluoride content of commercially available soy milk products in Thailand. Southeast Asian Journal of Tropical Medicine and Public Health, 47(1), 160-164.
Spencer, A. J., & Do, L. G. (2008). Changing risk factors for fluorosis among South Australian children. Community Dentistry and Oral Epidemiology, 36(3), 210-218.
Tabari, E. D., Ellwood, R., Rugg-Gunn, A. J., Evans, D. J., & Davies, R. M. (2000). Dental fluorosis in permanent incisor teeth in relation to water fluoridation, social deprivation and toothpaste use in infancy. British Dental Journal, 189(4), 216-220.
Thylstrup, A., & Fejerskov, O. (1978). Clinical appearance of dental fluorosis in permanent teeth in relation to histologic changes. Community Dentistry and Oral Epidemiology, 6(6). 315-328.
Urquhart, O., Tampi, M. P., Pilcher, L., Slayton, R. L., Araujo, M. W. B., Fontana, M., et al. (2019). Nonrestorative Treatments for Caries: Systematic Review and Network Meta-analysis. Journal of Dental Research, 98(1), 14-26.
Wang, N. J., Gropen, A. M. & Øgaard, B. (1997). Risk factors associated with fluorosis in a non-fluoridated population in Norway. Community Dentistry and Oral Epidemiology, 25(6), 396-401.
Warren, J. J., Kanellis, M. J., & Levy, S. M. (1999). Fluorosis of the primary dentition: what does it mean for permanent teeth? Journal of the American Dental Association, 130(3), 347–356.
Warren, J. J., Levy, S. M., & Kanellis, M. J. (2001). Prevalence of dental fluorosis in the primary dentition. Journal of Public Health Dentistry, 61(2), 87-91.
Wong, M. C., Glenny, A. M., Tsang, B. W., Lo, E. C., Worthington, H. V., & Marinho, V.C. (2010). Topical fluoride as a cause of dental fluorosis in children. Cochrane Database of Systematic Reviews, (1), CD007693.
World Health Organization. (2020). WHO Inadequate or excess fluoride. Retrieved October 17, 2020, from http://www.who.int/ipcs/assessment/public_health/fluoride/en/
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2022 คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
