ประสิทธิผลของโปรแกรมการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการทักษะการเอาตัวรอดและเทคนิคการช่วยเหลือผู้ประสบอุบัติภัยทางน้ำ: กรณีศึกษา โรงเรียนในเขตองค์การบริหารส่วนตำบลค้อทอง อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

อุบัติภัยทางน้ำ เป็นปัญหาสำคัญของประเทศไทยที่ทำให้เกิดการสูญเสียชีวิต อัตราการเสียชีวิตจากการจมน้ำในไทย พบว่าเด็กมีการจมน้ำและเสียชีวิตมากที่สุดมีอายุต่ำกว่า 15 ปี และใน 10 ปีที่ผ่านมา (พ.ศ. 2551-พ.ศ. 2560) มีเด็กจมน้ำเสียชีวิต 9,574 คน โดยในปี พ.ศ. 2560 เฉลี่ย 708 คน ซึ่งปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดความสูญเสียคือ เด็กนักเรียนขาดทักษะการเอาตัวรอดและเทคนิคการช่วยเหลือผู้ประสบอุบัติภัยทางน้ำ ทำให้เมื่อเกิดอุบัติภัยทางน้ำเกิดขึ้นจึงไม่สามารถช่วยเหลือตนเองและผู้อื่นได้อย่างถูกต้องและนำมาสู่การสูญเสีย ตำบลค้อทอง อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี เป็นหนึ่งในพื้นที่ที่เกิดอุบัติการณ์อุบัติภัยทางน้ำและมีเด็กนักเรียนเสียชีวิตจากการจมน้ำ ดังนั้นจากความสำคัญดังกล่าว จึงทำการศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการทักษะการเอาตัวรอดและเทคนิคการช่วยเหลือผู้ประสบอุบัติภัยทางน้ำ เพื่อเป็นแนวทางในการมีส่วนร่วมในการสร้างมาตรฐานควบคุมและป้องกันอุบัติภัยทางน้ำในชุมชน ในลำดับถัดไป

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-experimental research) ดำเนินการเป็นระยะเวลา 5 เดือน โดยมีประชากรเป็นนักเรียนที่อยู่ในวัยเรียนประถมศึกษา จำนวน 148 คน กลุ่มตัวอย่าง 76 คน ได้จากการคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วย แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบทดสอบความรอบรู้ในการเอาตัวรอดและเทคนิคการช่วยเหลือผู้ประสบภัยทางน้ำ แบบทดสอบทักษะความสามารถในการเอาตัวรอดและเทคนิคการช่วยเหลือผู้ประสบภัยทางน้ำ แบบสำรวจสภาพความปลอดภัยของแหล่งน้ำ และอบรมเชิงปฏิบัติการการเอาตัวรอดและเทคนิคการช่วยเหลือผู้ประสบภัยทางน้ำ โดยใช้แนวทางคู่มือของสำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค โดยใช้ระยะเวลา 3 เดือน ซึ่งมีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ 0.83 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิตเชิงอนุมาน เปรียบเทียบค่าเฉลี่ยก่อนและหลังการอบรม โดยใช้ Paired Samples Test

ผลการวิจัยพบว่า ก่อนการใช้โปรแกรมการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการทักษะการเอาตัวรอดและเทคนิคการช่วยเหลือผู้ประสบอุบัติภัยทางน้ำ นักเรียนและมีความรอบรู้ระดับน้อย คิดเป็นร้อยละ 65.00 และหลังการใช้โปรแกรมฯ นักเรียนมีความรอบรู้ระดับดีมาก คิดเป็นร้อยละ 100.00 เปรียบเทียบค่าเฉลี่ยความรอบรู้ในการเอาตัวรอดและเทคนิคการช่วยเหลือผู้ประสบภัยทางน้ำ สูงขึ้นกว่าก่อนใช้โปรแกรมฯ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ p<.001 ( t= -18.66) ก่อนการใช้โปรแกรมฯ ทักษะการเอาตัวรอดและเทคนิคการช่วยเหลือผู้ประสบภัยทางน้ำอยู่ในระดับปานกลาง ระดับค่าเฉลี่ยเท่ากับ 2.88±0.205 และหลังการใช้โปรแกรมฯ ทักษะการเอาตัวรอดและเทคนิคการช่วยเหลือผู้ประสบภัยทางน้ำอยู่ในระดับมาก ระดับค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.33±0.279 เปรียบเทียบค่าเฉลี่ยทักษะความสามารถในการเอาตัวรอดและเทคนิคการช่วยเหลือผู้ประสบภัยทางน้ำ สูงขึ้นกว่าก่อนการใช้โปรแกรมฯ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ p < .001 ( t = -52.76) ดังนั้น การวิจัยครั้งนี้จึงมีส่วนสำคัญต่อการมีส่วนร่วมในการสร้างมาตรฐานควบคุมและป้องกันอุบัติภัยทางน้ำในชุมชนสำหรับหน่วยงานในพื้นที่ แล้วสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการวางแผนนโยบายในการดำเนินงานความปลอดภัยทางน้ำในชุมชนให้ยั่งยืนต่อไป