ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ในเขตรับผิดชอบคลินิกหมอครอบครัวศูนย์แพทย์โนนหนามแท่ง อำเภอเมือง จังหวัดอำนาจเจริญ
คำสำคัญ:
คุณภาพชีวิต, ผู้สูงอายุ, ปัจจัย, คุณภาพชีวิต, , ผู้สูงอายุ, ปัจจัยบทคัดย่อ
ปัจจุบันประเทศไทยได้เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุเป็นประเด็นที่สำคัญทางด้านสาธารณสุข การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินคุณภาพชีวิตและวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของปัจจัยด้านต่างๆ กับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ในเขตรับผิดชอบคลินิกหมอครอบครัวศูนย์แพทย์โนนหนามแท่ง อำเภอเมือง จังหวัดอำนาจเจริญ เป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์ภาคตัดขวาง ในผู้สูงอายุที่มีอายุ ≥60 ปี จำนวน 285 คน เก็บข้อมูลคุณภาพชีวิตโดยใช้แบบสัมภาษณ์คุณภาพชีวิตผู้สูงอายุขององค์การอนามัยโลก ฉบับภาษาไทย (WHOQOL-OLD-THAI) และเก็บข้อมูล ลักษณะส่วนบุคคล ความสัมพันธ์ของคนในครอบครัว/สังคม ความสามารถในการประกอบกิจวัตรประจำวัน ความเครียด และสิ่งแวดล้อม โดยใช้แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง เก็บข้อมูลระหว่างกุมภาพันธ์–เมษายน พ.ศ. 2563 วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของปัจจัยด้านต่างๆ กับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ โดยใช้สถิติถดถอยพหุโลจิสติก ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่าง ร้อยละ 57.1 เป็นเพศหญิง มีอายุเฉลี่ย 71.7±8.2 ปี ไม่ได้ประกอบอาชีพร้อยละ 48 ไม่เคยออกกำลังกายร้อยละ 35.1 ได้รับการดูแลจากลูกหลานร้อยละ 69.8 มีความเครียดระดับต่ำร้อยละ 62.9 มีสิ่งแวดล้อมอยู่ในระดับดีร้อยละ 96.1 กลุ่มตัวอย่างถูกจัดเป็นกลุ่มติดสังคมร้อยละ 94 กลุ่มตัวอย่างมีคุณภาพชีวิตในระดับปานกลางและระดับดีร้อยละ 68.8 และ 27.3 ตามลำดับ ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตที่ดีของกลุ่มตัวอย่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ กลุ่มที่มีอายุ <70 ปี (ORadj 2.28, 95% CI: 1.22-4.24, p-value=0.009) ยังประกอบอาชีพ (ORadj 2.83, 95% CI: 1.44-5.55, p-value=0.002) การศึกษาสูงกว่าประถมศึกษา (ORadj 4.81, 95% CI: 1.81-9.32, p-value=0.001) ออกกำลังกาย ≥1 ครั้ง/สัปดาห์ (ORadj 2.81, 95% CI: 1.37-5.77, p-value=0.005) โดยสรุป สองในสามของผู้สูงอายุกลุ่มตัวอย่างมีคุณภาพชีวิตในระดับปานกลาง ควรส่งเสริมการประกอบอาชีพโดยเฉพาะกลุ่มที่ไม่ได้ประกอบอาชีพ และจัดกิจกรรมออกกำลังกายสำหรับผู้สูงอายุ เพื่อช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุให้ดีขึ้น
References
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. 2559. แบบประเมินความเครียด (ST5). ค้นเมื่อ 23 สิงหาคม 2562, จาก https://www.dmh.go.th/test/qtest5/
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. 2557. แบบประเมินผู้สูงอายุตามกลุ่มศักยภาพ ตามความสามารถในการประกอบกิจวัตรประจำวัน. ค้นเมื่อ 23 สิงหาคม 2562. จาก http://hpc9.anamai.moph.go.th/ewt_dl_link.php?nid=508&filename=old
เด่น นวลไธสง, & สุภาภรณ์ สุดหนองบัว. (2560). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในเขตความรับผิดชอบขององค์การบริหารส่วนตำบลวังไม้ขอบ อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย. วารสารวิชาการและวิจัยสังคมศาสตร์ สาขาวิชาสาธารณสุขศาสตร์ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 11(1), 89-103.
ธาริน สุขอนันต์, สุภาวัลย์ จาริยะศิลป์, ทัศนันท์ ทุมมานนท์ม & ปิยรัตน์ จิตรภักดี. (2554). คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในเขตเทศบาลเมืองบ้านสวน จังหวัดชลบุรี. วารสารสาธารณสุขศาสตร์, 41(3). 240-249
นริสา วงศ์พนารักษ์, & สายสมร เฉลยกิตต์. (2557). การศึกษาในผู้สูงอายุไทย. วารสารพยาบาลทหารบก, 15(3), 64-69.
ภัทรพงษ์ เกตุคล้าย, & วิทัศน์ จันทรโพธิ์ศรี. (2555). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุที่ได้รับเบี้ยยังชีพ อำเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 6 ขอนแก่น, 19(2), 55-64.
ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล. (2558). สภาพจิตใจของผู้สูงอายุ. ค้นเมื่อ 16 กันยายน 2562, จาก https://med.mahidol.ac.th/ramamental/generalknowledge/general/07172014-1131.
มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. (2560). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2560. กรุงเทพฯ: พริ้นเทอรี่.
รติมา คชนันทน์. (2561). สังคมผู้สูงอายุกับการขับเครื่องเศรษฐกิจไทย. ค้นเมื่อ 16 กันยายน 2562, จาก https://library2.parliament.go.th/ejournal/content_af/2561/jul2561-1.pdf
วัชรากรณ์ ชีวโศภิษฐ. (2562) สังคมผู้สูงอายุ: ปัจจัยการตลาดที่เปลี่ยนไป. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 6(1), 38-54.
วาสนา เล่าตง. (2555). คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายในเขตเทศบาลตำบลเกาะสีชัง อําเภอเกาะสีชัง จังหวัดชลบุรี. วิทยานิพนธ์ปริญญารัฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์การเมืองและการบริหารจัดการ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยบูรพา.
วิไลพร ขำวงษ์, จตุพร หนูสวัสดิ์, วรารัตน์ ประทานปัญญา, & จิดาภา ศิริปัญญา. (2554). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ. วารสารวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ, 5(2), 32-39.
วีรพงษ์ ยางเดี่ยว. (2554). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตสผู้สูงอายุในเขตชนบทจังหวัดยโสธร. ปริญญาสาธารณสุขศาสตรม หาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารสาธารณสุข บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ศรันยา สถิตย์. (2559). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ในตำบลเกาะขนุน อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา. วารสารราชนครินทร์, 13(30), 133-141.
ศศิพัฒน์ ยอดเพชร, ภาวนา พัฒนศร, & ธนิกานต์ ศักดาพร. (2560). ชุดความรู้: การพัฒนาเป็นผู้สูงอายุที่มีศักยภาพ. กรุงเทพฯ: มาตา.
เสาวณีย์ ระพีพรกุล. (2560). ปัจจัยส่วนบุคคลที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุที่เป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่มาใช้บริการในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ตำบลบึงคำพร้อยหมู่ 11 อำเภอลำลูกกา จังหวัดปทุมธานี. วารสารวิจัยมหาวิทยาลัยเวสเทิร์น, 9(1), 153-165.
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย. (2552). ยุววิจัยประวัติศาสตร์ท้องถิ่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือ กลุ่มที่ 1: นิคมขี้ทูต. ค้นเมื่อ 15 พฤศจิกายน 2562, จาก http://elibrary.trf.or.th/project_programs.asp?pgid=AY.
สำนักงานส่งเสริมสุขภาพ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2555). คู่มือการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ. ค้นเมื่อ 16 กันยายน 2562, จาก http://hp.anamai.moph.go.th/main.php? filename=index5
สำนักงานสถิติจังหวัดอำนาจเจริญ. (2560). ผู้สูงอายุจังหวัดอำนาจเจริญ. ค้นเมื่อ 16 กันยายน 2562, จาก https://bit.ly/3giu2KJ
Best, J. W. (1981). Research in education. New Jersey: Prentice-Hall.
Hongthong, D., Somrongthong, R., & Ward, P. (2015). Factors influencing the Quality of Life (Qol) among Thai older people in a rural area of Thailand. Iranian Journal of Public Health, 44(4), 479–485.
Hosmer, D. W., Lemeshow, S., & Cook, E. D. (2000). Applied logistic regression. New York: Wiley.
Hsieh, F. Y., Bloch, D. A. & Larson, M. D. (1998). A simple method of sample size calculation for linear and logistic regression. Statistics in Medicine, 8, 1623-1634.
World Health Organization. (1997). Measuring quality of life. Retrieved 16 September 2019, from https://apps.who.int/ iris/bitstream/handle/10665/63482/WHO_MSA_MNH_PSF_97.4.pdf?sequence=1&isAllowed=y
World Health Organization. (2006). WHO-QoL Old manual. Copenhagen: WHO European Office.
World Health Organization. (2019). Ageing and Health. Retrieved 16 September 2019, from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health
Yodmai, K., Phummarak, S., Sirisuth, J. C., Kumar, R., & Somrongthong, R. (2015). Quality of life and fear of falling among an aging population in semi rural, Thailand. Journal of Ayub Medical College, Abbottabad, 27(4), 771–774.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2020 วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น | KKU Journal for Public Health Research
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
