ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ทางสุขภาพกับระดับฮีโมโกลบินเอวันซีของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลโนนสะอาด

บทคัดย่อ

โรคเบาหวานเป็นโรคเรื้อรังที่พบว่ามีจำนวนมากและเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ประมาณการณ์ว่าทั่วโลกมีผู้ป่วยโรคเบาหวาน 422 ล้านคน โรคเบาหวานมีภาวะแรกซ้อนหลายอย่าง ได้แก่ ตาบอด, ไตวาย, หัวใจวาย, โรคหลอดเลือดสมองและการตัดแขนขา เป็นต้น ปี 2015 มีผู้ป่วยโรคเบาหวานเสียชีวิตจากโรคเบาหวานประมาณ 1.6 ล้านคน ประเทศไทยพบว่ามีผู้ป่วยเบาหวาน ประมาณ 2.8 ล้านคน เสียชีวิตจากโรคเบาหวาน 73,759 คน มีความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวานคือมีระดับน้ำตาลในเลือดสูงร้อยละ 4.3 การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงวิเคราะห์ภาคตัดขวาง (Cross-sectional analytical research.) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ทางสุขภาพกับระดับฮีโมโกลบินเอวันซีของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 อายุระหว่าง 35-70 ปี ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลโนนสะอาด จำนวนทั้งสิ้น 294 คน แบ่งเป็น 2 กลุ่มได้แก่ กลุ่มมีระดับฮีโมโกลบินมากกว่าร้อยละ 7 และกลุ่มที่มีระดับฮีโมโกลบินน้อยกว่าร้อยละ 7 กลุ่มละจำนวน 147 คน โดยใช้วิธีสุ่มอย่างง่าย (Simple random sampling) ตามเกณฑ์ที่กำหนด วิเคราะห์ด้วยสถิติ พหุถดถอยโลจิสติกส์ (Multiple logistic regression) กำหนดช่วงความเชื่อมั่น 95%CI

ผลการศึกษาพบว่า องค์ประกอบด้านความรอบรู้ทางสุขภาพมีความสัมพันธ์กับระดับ ฮีโม โกลบินเอวันซี อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับความเชื่อมั่น 95% ได้แก่ ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรค เบาหวาน (OR adj=8.14, 95%CI=4.41-15.00, p-value=<0.001) การรู้เท่าทันสื่อที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรคเบาหวาน (OR adj=3.78, 95%CI=1.49-9.60, p-value=0.005) การตัดสินใจในการควบคุมเบาหวาน (OR adj=3.78, 95%CI=1.49-9.60, p-value=0.005) และการจัดการตนเองในการควบคุมเบาหวาน (OR adj=5.14, 95%CI=2.40-10.99, p-value=<0.001)  แต่ทักษะการสื่อสารมีความสัมพันธ์กับระดับฮีโมโกล บินเอวันซีอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ(OR adj=1.25, 95%CI=0.57- 2.70, p-value=0.570)

ข้อเสนอแนะ ควรมีการเสริมสร้างสุขภาพทั้งด้านการให้ความรู้เกี่ยวกับการดูแลตนเองโรคเบาหวาน การพัฒนาการรู้เท่าทันสื่อ ทักษะการตัดสินใจและการจัดการตนเองในการควบคุมเบาหวาน เพื่อเพิ่มศักยภาพให้กับผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ไม่สามารถคุมระดับน้ำตาลในเลือด (HbA1C) ได้ให้มีสุขภาพที่ดีขึ้นต่อไป