ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความล่าช้าที่เกิดจากผู้ป่วยในการรักษาผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะ พบเชื้อรายใหม่ในนครหลวงเวียงจันทน์ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป. ลาว)
คำสำคัญ:
วัณโรค, ความล่าช้าบทคัดย่อ
การศึกษานี้เป:นการศึกษาเชิงวิเคราะหแบบภาคตัดขวาง มีวัตถุประสงคเพื่อหาปจจัยที่มี
ความสัมพันธกับความลาชาที่เกิดจากผูปวยในการรักษาวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อรายใหม (PTB) ในนคร
หลวงเวียงจันทน โดยศึกษาในผูปวยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อรายใหม (PTB) ในโรงพยาบาลรัฐ 3 แหง (มโหสด
เชดถาทิราด มิตรภาพ) นครหลวงเวียงจันทน ระหวางวันที่ 1 มกราคม 2556 – 31 ธันวาคม 2557 เก็บ
ขอมูลโดยใชแบบสอบถาม การสัมภาษณผูปวย และใชแบบคัดลอกขอมูลการรักษาจากเวชระเบียน โดยใช
เกณฑของความลาชาในการรักษาที่เกิดจากผูปวย (Patient delay) ที่มีระยะเวลาความลาชามากกวา 30 วัน
นับจากวันเริ่มมีอาการปวยครั้งแรกจนเขามารับบริการในสถานบริการสุขภาพของรัฐ หรือ โรงพยาบาล
วิเคราะหขอมูลเพื่ออธิบายลักษณะทั่วไปดวยสถิติพรรณนา (รอยละ คาเฉลี่ย สวนเบนมาตรฐาน) และ
วิเคราะหหาปจจัยที่มีความสัมพันธกับความลาชาในการรักษาดวย สถิติถดถอยพหุโลจิสติก (Multiple
logistic regression) หาคาความเสี่ยงสัมพันธดวยคา OR และ ORadj ที่ระดับความเชื่อมั่นที่ รอยละ 95
(95% CI)
ผลการศึกษาผูปวยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อรายใหมจำนวน 284 คน พบวา 63.6% ของกลุม
ตัวอยางเป:นผูหญิง อายุเฉลี่ย 43 ปa ความลาชาที่เกิดจากผูปวย (Patient delay) ที่มีระยะเวลามากกวา 30,
45 และ 60 วัน รอยละ 61.6 (95% CI=55.9-43.7), 38.0 (95% CI=32.3-43.7) และ 20.8 (95% CI=16.0-
25.5) ตามลำดับ จากการวิเคราะหแบบพหุตัวแปรพบวา ปจจัยที่มีความสัมพันธกับความลาชาของผูปวย
อยางมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.05) ไดแก เพศ พบวาเพศชาย (ORadj=1.56; 95% CI=0.82-2.98)
อายุ ≤50 ปa (ORadj=1.09; 95% CI=0.57-2.08) รายไดตอเดือนของผูปวย ≤1,200,000 กีบ (ORadj=2.21;
95% CI=1.25-3.91) การแสวงหาการรักษาโดยการซื้อยากินเอง (ORadj=2.33; 95% CI=1.41-3.84)
จากผลการศึกษานี้พบวา ผูปวยที่แสวงหาการรักษานอกระบบบริการสาธารณสุขของรัฐ และอยู
หางไกลจะมีความลาชา ดังนั้น ควรเพิ่มความตระหนักในเรื่องวัณโรคใหกับประชาชน ผูปวยควรไดรับความรู
เพื่อเขารับการรักษาสุขภาพอยางรวดเร็ว ควรมีการพัฒนาระบบการใหบริการผูปวยวัณโรคในโรงพยาบาล
ของรัฐใหมีความสะดวกขึ้น สนับสนุนการคนหาผูปวยในเชิงรุก และการตรวจคัดกรองผูปวยวัณโรคในชุมชน
เพื่อลดอัตราการตาย และลดการแพรเชื้อวัณโรคในชุมชน
