ประสิทธิผลการใช้โปรแกรมสุขศึกษาเพื่อลดน้ำหนักในกลุ่มวัยทอง ที่มีน้ำหนักเกินมาตรฐาน โดยการประยุกต์ใช้ทฤษฎีความสามารถตนเองร่วมกับ แรงสนับสนุนทางสังคม ตำบลบ้านกู่ อำเภอยางสีสุราช จังหวัดมหาสารคาม
คำสำคัญ:
ความสามารถตนเอง, วัยทอง, น้ำหนักเกินมาตรฐาน , แรงสนับสนุนทางสังคมบทคัดย่อ
โรคอ้วนเป็นปัจจัยเสี่ยงอย่างหนึ่งต่อการเกิดโรคเรื้อรังต่างๆ เช่น โรคเบาหวาน โรคหัวใจหลอดเลือด และหอบหืด ฯลฯ กลุ่ม
วัยทองจำนวนไม่น้อย พบปัญหาโรคเรื้อรังดังกล่าวรวมทั้งมีน้ำหนักเกินมาตรฐานผู้วิจัยจึงได้ศึกษาการลดน้ำหนักในวัยทองเพื่อลด
ปัจจัยเสี่ยต่อโรคดังกล่าว การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการประยุกต์ใช้ทฤษฎี
ความสามารถตนเองร่วมกับแรงสนับสนุนทางสังคม เพื่อพัฒนาการรับรู้ความสามารถตนเอง และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการลด
น้ำหนัก ตำบลบ้านกู่ อำเภอยางสีสุราช จังหวัดมหาสารคาม กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมสุขศึกษา ประกอบด้วยกิจกรรม การให้
ความรู้ เรื่องโรคอ้วน และการลดน้ำหนัก โดย บรรยายประกอบวีดีทัศน์ การประชุมกลุ่มเพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์การลดน้ำหนัก
ที่ได้ผล การใช้ตัวแบบบุคคล การสังเกตตัวเองและการบันทึกเกี่ยวกับการลดน้ำหนักของตน และแจกคู่มือการลดน้ำหนัก สุ่มตัวอย่าง
โดยใช้เกณฑ์ตามคุณสมบัติคัดเข้าจำนวน 70 คนแบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบกลุ่มละ35 คน ระยะเวลาดำเนินการ
12 สัปดาห์ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม การวิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา การเปรียบเทียบความ
แตกต่างค่าเฉลี่ยคะแนนภายในกลุ่ม วิเคราะห์ด้วยสถิติ Paired Sample t-test และและระหว่างกลุ่ม ใช้สถิติ Independent t-test
กำหนด นัยสำคัญที่ระดับ 0.05
ผลการศึกษา พบว่าหลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนด้านความรู้เกี่ยวกับการลดน้ำหนัก ด้านการรับรู้ใน
ความสามารถตนเองในการลดน้ำหนัก ด้านความคาดหวังในผลลัพธ์เกี่ยวกับการลดน้ำหนัก และด้านการปฏิบัติตัวในการลด
น้ำหนัก เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และสูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value <0.001) ส่วนค่าเฉลี่ย
ของน้ำหนักตัวและดัชนีมวลกายหลังการทดลอง พบว่ากลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยของน้ำหนักตัวและค่าดัชนีมวลกายลดลงกว่าก่อน
ทดลอง และน้อยกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.05)
ข้อเสนอแนะที่ได้จากการวิจัย นำโปรแกรมสุขศึกษาที่ประยุกต์ใช้ทฤษฎีความสามารถตนเองร่วมกับแรงสนับสนุนทาง
สังคมไปปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการลดน้ำหนักในกลุ่มวัยทองและนำไปประยุกต์ใช้ในกลุ่มอื่นๆ
