การประเมินคุณภาพน้ำประปาหมู่บ้าน ตําบลสาวะถี จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงสํารวจ (Survey Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินคุณภาพน้ำด้านกายภาพ เคมี และแบคทีเรีย ของประปาหมู่บ้านตําบลสาวะถี อําเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น โดยระบบประปาหมู่บ้านในตําบลสาวะถี ประกอบด้วย ระบบประปาหมู่บ้านผิวดิน 12 แห่ง และระบบประปาหมู่บ้านบาดาล 1 แห่ง รวม 13 แห่ง ดําเนินการวิจัยระหว่างเดือนมิถุนายน 2554 ถึง เดือนมีนาคม 2555 โดยเก็บตัวอย่างนํÊาจากระบบประปาหมู่บ้านผิวดินแห่งละ 3 ตัวอย่างได้แก่ น้ำดิบเพื่อการประปา น้ำประปา ณ ต้นท่อระบบจ่ายน้ำ และน้ำประปาจากปลายท่อระบบเส้นท่อ และเก็บตัวอย่างนํÊาจากระบบประปาหมู่บ้านบาดาลแห่งละ 2 ตัวอย่าง ได้แก่ น้ำประปา ณ ต้นท่อระบบจ่ายน้ำและน้ำประปาจากปลายท่อระบบเส้นท่อ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่าร้อยละ ผลการวิจัยพบว่า คุณภาพน้ำดิบ ที่ทําการประเมินเฉพาะส่วนของระบบประปาผิวดิน 12 แห่ง จัดอยู่ในคุณภาพน้ำแหล่งน้ำผิวดิน ประเภทที่ 3 ซึ่งเหมาะสมในการใช้เป็นแหล่งน้ำดิบเพื่อการประปา ทั้งด้านกายภาพ เคมี และแบคทีเรีย จํานวน10 แห่ง ส่วนอีก 2 แห่ง จัดอยู่ในคุณภาพน้ำแหล่งน้ำผิวดิน ประเภทที่ 4 และในส่วนของคุณภาพน้ำประปา ณ ต้นท่อระบบจ่ายน้ำ และน้ำประปาจากปลายท่อระบบเส้นท่อ เมื่อเปรียบเทียบกับเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพน้ำประปาของกรมอนามัย พ.ศ. 2553 พบว่า ดัชนีคุณภาพน้ำทางด้านกายภาพที่ไม่อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน คือ ความขุ่น ค่าเฉลี่ย 6.38 (พิสัย 23-1=22) ดัชนีคุณภาพน้ำทางด้านเคมีที่ไม่อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน ได้แก่ พีเอช ค่าเฉลี่ย 6.78 (พิสัย 7.9-5.5=2.4) เหล็ก ค่าเฉลี่ย 1.02 (พิสัย 3.1-0.1=3.0) แมงกานีส ค่าเฉลี่ย 0.50 (พิสัย 2.5-0.0=2.5) ตะกั่ว ค่าเฉลี่ย 0.03 (พิสัย 0.08-0.00=0.08) และฟลูออไรด์ ค่าเฉลีÉย 0.82 (พิสัย 1.5-0.7=0.8) ส่วนดัชนีคุณภาพน้ำทางด้านแบคทีเรียดัชนีคุณภาพน้ำที่ไม่อยู่ในเกณฑ์มาตรฐานได้แก่ โคลิฟอร์มแบคทีเรียและฟีคัลโคลิฟอร์มแบคทีเรีย ดังนั้นควรมีการเฝ้าระวังคุณภาพน้ำประปาทุกแห่งอย่างสม่ำเสมอ โดยการเก็บตัวอย่างน้ำตรวจคุณภาพน้ำประปาทุกเดือน และการให้ความรู้เกี่ยวกับการดูแลระบบประปาและการเฝ้าระวังคุณภาพน้ำแก่ผู้ดูแลระบบประปาของหมู่บ้าน