การเพิ่มความคุ้มค่าในการเตรียม single donor platelet (SDP) โดยยังคงคุณภาพและความปลอดภัย ของผู้บริจาค ในศูนย์รับบริจาคโลหิต โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ความเป็นมา: single donor platelet (SDP) มีบทบาทสําคัญในการรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะเกล็ดเลือดต่ําและต้องการเกล็ดเลือดปริมาณมาก การเตรียมเกล็ดเลือดครั้งละ 2 โดส (double dose) ช่วยเพิ่มปริมาณเกล็ดเลือดสํารองและลดต้นทุนได้ อย่างไรก็ตาม โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ยังขาดข้อมูลเชิงระบบเพื่อพัฒนาการรับบริจาคเกล็ดเลือดครั้งละ 2 โดสให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาสถานการณ์การรับบริจาคเกล็ดเลือดและพัฒนาแนวทางการรับบริจาคเกล็ดเลือดครั้งละ 2 โดสในผู้บริจาคที่มีคุณสมบัติเหมาะสม รวมทั้งศึกษาประสิทธิผลของการเตรียมเกล็ดเลือดครั้งละ 2 โดส คุณภาพของผลิตภัณฑ์ ความปลอดภัยของผู้บริจาค และความคุ้มค่าด้านต้นทุนในการเตรียมเกล็ดเลือด
วิธีการศึกษา: ศึกษาแบบภาคตัดขวางโดยเก็บข้อมูลไปข้างหน้า ณ ศูนย์รับบริจาคโลหิต โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ ในกลุ่มผู้บริจาคเกล็ดเลือดที่มีคุณสมบัติเหมาะสมสําหรับการบริจาคครั้งละ 2 โดส จํานวน 220 ราย วิเคราะห์โดยใช้ t-test และ exact probability test ในการทดสอบความแตกต่างระหว่างกลุ่ม
ผลการศึกษา: พบว่าผู้บริจาคมีค่าเกล็ดเลือดก่อนบริจาคผ่านเกณฑ์สําหรับการบริจาคครั้งละ 2 โดส แต่สามารถบริจาคได้จริงเพียงร้อยละ 61.8โดยสาเหตุหลักที่ต้องเปลี่ยนเป็นการบริจาคครั้งละ 1 โดสคือมีเวลาจํากัด (ร้อยละ 63.1) แรงจูงใจสําคัญในการบริจาคคืออยากทําบุญช่วยเหลือผู้ป่วย (ร้อยละ 91.2) กลุ่มที่บริจาคครั้งละ 2 โดสมีน้ําหนักและค่าเกล็ดเลือดก่อนบริจาคสูงกว่าอย่างมีนัยสําคัญ (p<0.05 และ p<0.001) และให้ปริมาณเกล็ดเลือดได้มากกว่า ใช้เวลาเตรียมนานกว่า และมีปริมาณเม็ดเลือดขาวคงเหลือสูงกว่าครั้งละ1 โดสอย่างมีนัยสําคัญ (p< 0.001) ในด้านความปลอดภัย ไม่พบความแตกต่างของอาการไม่พึงประสงค์ระหว่างกลุ่มการวิเคราะห์ต้นทุนพบว่าการบริจาคครั้งละ 2 โดสช่วยลดต้นทุนเฉลี่ยต่อถุงได้ร้อยละ 50 คิดเป็นมูลค่าประหยัดรวม 994,180 บาท
สรุปและข้อเสนอแนะ: การศึกษาครั้งนี้ยืนยันว่าการส่งเสริมการบริจาคเกล็ดเลือดครั้งละ 2 โดสเป็นแนวทางที่คุ้มค่า มีประสิทธิภาพ และปลอดภัยในการเพิ่มปริมาณเกล็ดเลือดสํารองของโรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ ผลิตภัณฑ์ที่ได้มีคุณภาพตามมาตรฐาน และข้อมูลที่ได้จะเป็นพื้นฐานสําคัญสําหรับการพัฒนาระบบจัดหาผู้บริจาค การวางแผนเพิ่มปริมาณเกล็ดเลือดสํารอง และกลยุทธ์ประชาสัมพันธ์ต่อไป
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
National Blood Centre, Thai Red Cross Society. Blood donation manual. Bangkok: Nam Aksorn; 2021.
Eernisse JG, Brand A. Prevention of platelet refractoriness due to HLA antibodies by administration of leukocyte-poor blood components. Exp Hematol. 1981;9(1):77-83.
National Blood Centre, Thai Red Cross Society. Standard for blood bank and transfusion services. 5th ed. Bangkok: Udomsuksa; 2024.
American Red Cross [Internet]. Washington (DC): American Red Cross; c2024. Platelets; c2024 [cited 2025 May 31]. Available from: https://www.redcrossblood.org/biomedical-services/blood-products-and-services/platelets.html
U.S. Food and Drug Administration [Internet]. Maryland: Food and Drug Administration; 2025. Guidance for industry and FDA review staff: Collection of platelets by automated methods;2007[cited2025 May 31]. Available from: http://www.fda.gov/cber/guidelines.htm
Soloslikit W, Vienghok P. Effectiveness of double dose in single donor platelet preparation by the automated blood cell separators in continuous and intermittent flow system. Bull Chiang Mai Assoc Med Sci. 2016; 49(3): 400-411.
Nonsee N, Yingsitsiri W, Kidhen B, Chawalchitiporn S. Efficacies and cost evaluation of double dose plateletpheresis in additive solution by blood cell separator between continuous and intermittent flow system. Cancer Sci Res. 2020; 3(2): 1-6.
Pochailert U. Factors influencing public consciousness about blood donation in
Thailand. [dissertation]. Bangkok: Thammasat University; 2015.
Jorgensen J, Sorensen BS. Donor vigilance. ISBT Science Series 2008;3:48-52.
Bednall TC, Bove LL. Donating blood: a meta-analytic review of self-reported motivators and deterrents. Transfus Med Rev. 2011;25(4):317–34.
Wollersheim J, Dautzenberg M, van de Griendt A, Sybesma B. Donor selection criteria to maximize double platelet products (DPP) by platelet apheresis. Transfus Apher Sci. 2006;34(2):179–86.
Chopra S, Kaur P, Bedi RK, Kaur G. Effect of double dose plateletpheresis on target yield and donor platelet recovery. Hematol Transfus Cell Ther. 2023;45(1):16-24.
