ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพ การรับรู้สมรรถนะแห่งตน  และพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคเรื้อรังหลายโรค

ทัตติยา  นครไชย; พัชรนันท์  รัตนภาค; จิราภรณ์  จันทร์แก้ว

ผู้แต่ง

ทัตติยา นครไชย คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ
พัชรนันท์ รัตนภาค โครงการจัดตั้งคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
จิราภรณ์ จันทร์แก้ว โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคูบางหลวง

คำสำคัญ:

ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, การรับรู้สมรรถนะแห่งตน, พฤติกรรมการดูแลตนเอง, ผู้ป่วยโรคเรื้อรังหลายโรค

บทคัดย่อ

บทนำ: ผู้ป่วยโรคเรื้อรังหลายโรคที่มีความรอบรู้ด้านสุขภาพ การรับรู้สมรรถนะแห่งตนและพฤติกรรมการดูแลตนเองที่ดี จะทำให้ลดโอกาสการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้

วัตถุประสงค์การวิจัย : เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพ การรับรู้สมรรถนะแห่งตน และพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคเรื้อรังหลายโรค

ระเบียบวิธีวิจัย: การวิจัยเชิงพรรณนาหาความสัมพันธ์ กลุ่มตัวอย่างคือผู้ป่วยโรคเรื้อรัง 2 โรคขึ้นไปที่มาตรวจที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 149 คน คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือน ม.ค.-มี.ค. 2564 โดยใช้แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพ การรับรู้สมรรถนะแห่งตน และพฤติกรรมการดูแลตนเอง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา วิเคราะห์ความสัมพันธ์ด้วยสถิติสหสัมพันธ์ของเพียร์สัน เครื่องมือวิจัยตรวจสอบความตรงตามเนื้อหาและค่าความเชื่อมั่นสัมประสิทธิ์อัลฟาของครอนบาค เท่ากับ 0.98, 0.89 และ 0.95 ตามลำดับ

ผลการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง อายุอยู่ระหว่าง 66-70 ปี มีความรอบรู้ด้านสุขภาพและการรับรู้สมรรถนะแห่งตนในระดับปานกลาง คิดเป็นร้อยละ 64.43 และ 50.34 ตามลำดับ และมีพฤติกรรมการดูแลตนเองในระดับสูง คิดเป็นร้อยละ 55.70 โดยความรอบรู้ด้านสุขภาพและการรับรู้สมรรถนะแห่งตน มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลตนเองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r=.332, p <.01 และ r=.538,p <.01) ตามลำดับ

สรุปผล: กลุ่มตัวอย่างมีความรอบรู้ด้านสุขภาพ และการรับรู้สมรรถนะแห่งตนอยู่ในระดับปานกลาง และความรอบรู้ด้านสุขภาพ การรับรับรู้สมรรถนะแห่งตน มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลตนเอง

ข้อเสนอแนะ: เป็นข้อมูลพื้นฐานในการวางแผนการส่งเสริมพฤติกรรมการดูแลตนเองและพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพของผู้ป่วยโรคเรื้อรังหลายโรคเพื่อให้มีพฤติกรรมการดูแลตนเองได้อย่างเหมาะสม

Downloads

Download data is not yet available.

References

Sambamoorthi U, Tan X, Deb A. Multiple chronic conditions and healthcare costs among adults. Expert Rev of Pharmacoecon Outcomes Res 2015;15(5):823-32.

Hajat C, Stein E. The global burden of multiple chronic conditions: A narrative review. Prev Med Rep [Internet]. 2018 [cited 2023 July 12] Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6214883/pdf/main.pdf

Steffler M, Li Y, Weir S, Shaikh S, Murtada F, Wright J G, Kantarevic J. Trends in prevalence of chronic disease and multimorbidity in Ontario, Canada. Canadian Medical Association Journal. [Internet]. 2021 [cited 2023 July 12] Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8034347/pdf/193e270.pdf

Sihapark S, Kuhirunyaratn P, Chen H. Severe disability among elderly community dwellers in rural Thailand: prevalence and associated factors. Ageing Int 2014;39(3):210-20.

World Health Organization. World health statistics. [Internet]. 2014 [cited 2015, April 13]. Available from: http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/112739/1/WHO_HIS_HSI_14.1_eng.pdf

Berkman N D, Sheridan S L, Donahue K E, Halpern D J, Crotty K. Low health literacy and health outcome: an update systematic review. Ann Intern Med [internet]. 2011 [cited 2023 Jul 17] Available from: https://www.acpjournals.org/doi/full/10.7326/0003-4819-155-2-201107190-00005

Bandura A. Personal and collective efficacy in human adaptation and change, In Adair, J. G., Belanger, D., & Dion, K. L. (Ed.), Advances in psychological science (pp.51-71). United Kingdom [internet]. 1998 [cited 2023 Jul 17] Available from: https://psycnet.apa.org/record/1998-07769-003

Hongkrajok H. The influence of health literacy, perceived self-efficacy, and patients health care provider communication on self-care behaviors of patients with primary hypertension [Master of Nursing Science]. Chonburi: Burapha University; 2016. (in Thai).

Riangkam C, Wattanakitkrileart D, Ketcham A, Sriwijitkamol A. Health Literacy, Self-Efficacy, Age and Visual Acuity Predicting on Self-Care Behaviors in Patients with Type 2 Diabetes. Nursing Science Journal. 2016;34(4):35-46. (in Thai).

Kingkaew S, Prasertsri N. The relationship between health intelligence and behavioral health of older adults with multiple chronic diseases. Journal of the Ministry of Health 2016;25(3):43-54. (in Thai).

Sinhasem P, Krainara P, Thiprat W. The relationship between health literacy and behavioral 3O2S of the elderly. Journal of Boromrajonani College of Nursing Uttaradit 2019;11(1):37-51. (in Thai).

Mongkoldit W, Piyawatpong S, Lithongin M. The relationship between cognitive abilities and health literacy of elderly osteoarthritis. 20th National Graduate Research Conference; 15th march 2019; Khon Kaen University.p.1295-305.

Srikuankaew U, Jiawiwatkul A, Thayansin S. The relationship between happiness, health literacy and quality of life of the elderly: A case study of the elderly in a school for the elderly school, Fang district, Chiang Mai Province. MFU Connexion Journal of Humanities and Social Sciences 2018;7(2):76-95. (in Thai).

Nutbeam D. The evolving concept of health literacy. socsimed [internet]. 2008 [cited 2023 Jul 17] Available from: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0277953608004577?via%3Dihub

Roscoe J T. Fundamental Research Statistics for the Behavioral Sciences. New York: Holt Rinehart and Winston, Inc; 1975.

Bloom, B.S. Handbook on formative and summative evaluation of student learning. New York : McGraw–Hill; 1971.

Kanthawee P, Pongpanich S. The Study of Health Literacy among Elderly People, Pa-Teung Sub-District, Mae Chan District, Chiang Rai Province. ChiangRai Medical Journal 2014;11(1):73-83. (in Thai).

Kespichayawattana J, Wivatvanit S, Wanwacha C. Health literacy of older persons participating in senior clubs and learning centers in the Bangkok metropolitan region. Journal of dermography. 2020;36(2):40-57. (in Thai).

Nilnate W. Health literacy in Thai elders in senior citizens club of Bangkok. (Doctor of Science), Chulalongkorn University. 2011. (in Thai).

Thanasukarn C, Neelapaijit N, (2016). The development of a tool to measure knowledge of health literacy for patients with diabetes and hypertension. Nonthaburi: Department of Health Service Support. (in Thai).

Sharoni SKA, Wu SFV. Self-efficacy and self- care behavior of Malaysian patients with type 2 diabetes: a cross sectional survey. Nursing and Health Sciences. [Internet]. 2012 [cited 2023 April 5];14(1):38-45. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 22288688/

Wu SFV, Huang YC, Lee MC, Wang TJ, Tung HH, Wu MP. Self-efficacy, self-care behavior, anxiety, and depression in Taiwanese with type 2 diabetes: a cross-sectional survey. Nurs Health Sci [Internet]. 2013 [cited 2023 April 5];15(2):213-9. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23301516/

Banklang A, Duangpunmat U, Rodseeda P. Factors Affecting to Health Behavior among Type 2 Diabetes Patients, In Area of Sila Health Promoting Hospital, Muang District, Khonkaen Province. Journal of the Office of DPC 7 Khon Kaen. 2016,23(1):85-95. (in Thai).

Bohanny W, Wu SFV, Liu CY, Yeh SH, Tsay SL, Wang TJ. Health literacy, self-efficacy, and self-care behaviors in patients with type 2 diabetes mellitus. Journal of the American Association of Nurse Practitioners [Internet]. 2013 [cited 2023 April 5];25(9):495-502. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24170654/

Charoen R, Pakdeewong N, Namwongprom A . Effects of Knowledge development and family participation program Health behaviors Glycemic control Older persons Type 2 diabetes. Ramathibodi Nursing Journal. 2010,16(2):279-92. (in Thai).

Booncharoenthanapong P, Tamdee D, Suwankruhasn N. Health literacy and self-care behaviors among older persons with psoriasis. Journal of Health and Nursing Research. 2022,38(3):143-154. (in Thai).

Suka M, Odajima T, Okamoto M, Sumitani M, Igarashi A, Ishikawa H, et al. Relationship between health literacy, health information access, health behavior, and health status in Japanese people. Patient Education and Counseling [Internet]. 2015[cited 2023 April 5];98(5):660-8. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25739344/