ระบบสุขภาพระดับอำเภอ: ประสบการณ์ต่างประเทศและการพัฒนาในประเทศไทย

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสังเคราะห์หลักการและประสบการณ์การดำเนินงานระบบสุขภาพระดับอำเภอใน 5 ประเด็น ได้แก่ (1) แนวคิดของระบบสุขภาพระดับอำเภอ (2) โครงสร้างคณะกรรมการบริหารจัดการระบบสุขภาพระดับอำเภอ (3) หลักการดำเนินงานระบบสุขภาพระดับอำเภอ (4) การกำกับติดตามและประเมินผลระบบสุขภาพระดับอำเภอ และ (5) ผลกระทบจากระบบสุขภาพระดับอำเภอ การศึกษาเป็นการวิจัยเชิงเอกสารโดยใช้วิธีการทบทวนวรรณกรรมเกี่ยวกับหลักการดำเนินงานของระบบสุขภาพระดับอำเภอจากองค์การอนามัยโลกและจากประสบการณ์ของ 3 ประเทศ ได้แก่ ประเทศนิวซีแลนด์ ประเทศแอฟริกาใต้ และประเทศไทย ระยะเวลาศึกษาตั้งแต่ตุลาคม 2559 ถึงมีนาคม 2560 นำข้อมูลมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหาและนำเสนอเชิงพรรณนา ผลการศึกษา พบว่า ระบบสุขภาพระดับอำเภอมีโครงสร้างการปกครองแบบท้องถิ่นที่ได้รับการกระจายอำนาจจากการปกครองส่วนกลางให้จัดบริการสุขภาพสำหรับประชาชนในพื้นที่รับผิดชอบ มีทีมบริหารจัดการระบบสุขภาพระดับอำเภอในรูปแบบคณะกรรมการทำหน้าที่บริหารจัดการการดำเนินงานที่เน้นหลักการการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย การกำกับติดตามและประเมินผลการดำเนินงานระบบสุขภาพระดับอำเภอมีข้อดีต่อการพัฒนาการเข้าถึงและคุณภาพของบริการสุขภาพ แต่มีข้อเสียในด้านความไม่ชัดเจนของนโยบายระบบสุขภาพระดับอำเภอและการขาดทักษะภาวะผู้นำของคณะกรรมการสุขภาพระดับอำเภอ