ผลของโปรแกรมการรับรู้สมรรถนะแห่งตนต่อพฤติกรรมการปฏิบัติตนและค่าความดันโลหิต ของกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงในชุมชน

ผู้แต่ง

  • ลลิตา บุญงาม พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ, กลุ่มงานการพยาบาลชุมชน, โรงพยาบาลสิงห์บุรี

คำสำคัญ:

การรับรู้สมรรถนะแห่งตน, พฤติกรรมการปฏิบัติตน, กลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง, ความดันโลหิต

บทคัดย่อ

การวิจัยกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการรับรู้สมรรถนะแห่งตนต่อพฤติกรรมการปฏิบัติตน และค่าความดันโลหิตของกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงในชุมชน กลุ่มตัวอย่างได้แก่ กลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงจำนวน 60 คน ซึ่งได้มาจากการสุ่มแบบหลายขั้นตอน แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 30 คน กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมการรับรู้สมรรถนะแห่งตน ส่วนกลุ่มควบคุมได้รับบริการตามปกติจากโรงพยาบาล เครื่องมือที่ใช้ทดลอง โปรแกรมการรับรู้สมรรถนะแห่งตน เครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูล แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามพฤติกรรมการบริโภคอาหารและการออกกำลังกาย และแบบบันทึกระดับความดันโลหิต วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ Paired t-test และ Independent t-test

ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมการบริโภคอาหารและการออกกำลังกาย ในระยะหลังการทดลอง สูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 เมื่อเปรียบเทียบกับค่าเฉลี่ย ในระยะก่อนการทดลอง และยังสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญ  ทางสถิติที่ระดับ .05 นอกจากนี้ ค่าเฉลี่ยระดับความดันโลหิตซีสโตลิคและไดแอสโตลิคของกลุ่มทดลอง ในระยะหลังการทดลอง ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 เมื่อเปรียบเทียบกับค่าเฉลี่ย ในระยะก่อนการทดลอง และยังต่ำกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญ  ทางสถิติที่ระดับเดียวกัน

สรุป โปรแกรมการรับรู้สมรรถนะแห่งตนมีประสิทธิภาพในการปรับพฤติกรรมการบริโภคอาหารและการออกกำลังกาย สามารถลดความเสี่ยงในการเกิดโรคความดันโลหิตสูง รวมถึงลดจำนวนผู้ป่วยรายใหม่ได้ในอนาคต

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

คณะทำงานพยากรณ์โรคและภัยสุขภาพ. รายงานการพยากรณ์โรคความดันโลหิตสูง. นนทบุรี: สำนักโรคไม่ติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข; 2559.

สำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. รายงานประจำปี 2562. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึกในพระบรมราชูปถัมภ์; 2562.

สำนักงานวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพชุมชน. ระบบสุขภาพภาคประชาชนกับความเจ็บป่วยเรื้อรังสถานะความรู้และทิศทางการวิจัย. นครปฐม:สหพัฒนไพศาล; 2553.

สุพัตรา ศรีวณิชชากร. การจัดการโรคเรื้อรังในชุมชน. กรุงเทพฯ: ที คิว พี; 2555.

พานทิพย์ แสงประดิษฐ์. ความดันโลหิตสูงกับการออกกำลังกายบทบาทพยาบาล. วารสารพยาบาล. 2550;56(1-2):9-10.

จารุณี ปลายยอด, ชีวรัตน์ ต่ายเกิด. ผลของโปรแกรมการให้คำแนะนำแบบสั้นในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพต่อการควบคุมโรคความดันโลหิตสูง ผู้ที่เป็นความดันโลหิตสูงชนิดไม่ทราบสาเหตุโรงพยาบาลอินทร์บุรี. วารสารโรงพยาบาลสิงห์บุรี. 2565;30(3):64-75.

ใยวรรณธนะมัย, สมเกียรติ โพธิสัตย์, สิทธิชัย อาชายินดี, สุรีพร คนละเอียด. คู่มือการให้ความรู้เพื่อจัดการภาวะความดันโลหิตสูงด้วยตนเอง. กรุงเทพฯ:โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก; 2555.

Neuman B. The Neuman System Model. In B.Neuman & J. Facett(Eds). The Neuman System Model (4thed) New Lersey,NJ: Pearson education; 2002;3-33.

Bandura. A Self-efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman; 1997.

พรพนิต ปวงนิยม. ผลของรูปแบบการรับรู้ความสามารถตนเองต่อพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพในกลุ่มเสี่ยงความดันโลหิตสูง อำเภอเมือง จังหวัดตราด. [วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพยาบาลเวชปฏิบัติชุมชน]. ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา; 2552.

บุญใจ ศรีสถิตย์นรากูร. ระเบียบวิธีการวิจัยทางการพยาบาลศาสตร์. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2544.

Polit D.F, Hunger B.P. Nursing research principle and methods 6thed. Philadelphia: Lippincott; 1999.

เสาวลักษณ์ มูลสาร. ผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหารตามแนวทางของ DASH ร่วมด้วยทฤษฎีการรับรู้ความสามารถแห่งตน และแรงสนับสนุนทางสังคมเพื่อลดความเสี่ยงต่อโรคความดันโลหิตสูงในกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง. [วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการจัดการการสร้างเสริมสุขภาพ]. ปทุมธานี: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2557.

วราภรณ์ คำรศ, พรพิมล ภูมิฤทธิกุล, ชนิดา มัททวางกูร, เพ็ญรุ่ง นวลแจ่ม, กุลธิดา จันทร์เจริญ, เนตร หงษ์ไกรเลิศ, นารี รมย์นุกูล, ฐิติมา

อุดมศรี, สมหญิง เหง้ามูล. พฤติกรรมและการเข้าถึงการออกกำลังกายของประชาชนในเขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร. กรุงเทพฯ: ศูนย์วิจัยเพื่อพัฒนาชุมชน มหาวิทยาลัยสยาม; 2556.

กชวรรณ ทะวิชัย. ผลของโปรแกรมการป้องกันโรคเบาหวานโดยประยุกต์ใช้ทฤษฎีระบบของนิวแมนต่อพฤติกรรมสุขภาพและระดับน้ำตาลในเลือดของกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน. [วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติชุมชน]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2566.

รพีพรรณ วุฒิเอ้ย. ผลของโปรแกรมส่งเสริมการรับรู้สมรรถนะแห่งตนต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง ตำบลแม่อิง อำเภอภูกามยาว จังหวัดพะเยา. [วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. พะเยา: มหาวิทยาลัยพะเยา; 2564.

กองการแพทย์ทางเลือก กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. แดชไดเอท (DASH Diet) บำบัดโรคความดันโลหิตสูง. กรุงเทพฯ: วี อินดี้ ดีไซน์ จำกัด; 2563.

จุฑารัตน์ ศิริพัฒน์, สุทธีพร มูลศาสตร์, ฉันทนา จันทวงศ์. ผลของการให้ความรู้เรื่องการลดโซเดียมในอาหารและการรับประทานอาหารในรูปแบบ DASH ร่วมกับการประยุกต์ใช้ทฤษฎีพฤติกรรมตามแผนต่อการลดความดันโลหิตในผู้ป่วยความดันโลหิตสูง. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ. 2562;37(1):42-51.

Shin Ichiro Miura. Exercise. Prescription in the treatment of hypertension. Hypertens Res. 2023;46(2):521–22.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

24-03-2025

รูปแบบการอ้างอิง

1.
บุญงาม ล. ผลของโปรแกรมการรับรู้สมรรถนะแห่งตนต่อพฤติกรรมการปฏิบัติตนและค่าความดันโลหิต ของกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงในชุมชน. Singburi Hosp J [อินเทอร์เน็ต]. 24 มีนาคม 2025 [อ้างถึง 25 ธันวาคม 2025];33(3):B51-62. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/shj/article/view/275976

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย