สภาวะทันตสุขภาพกับการมีภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ
คำสำคัญ:
ภาวะซึมเศร้า, ผู้สูงอายุ, สภาวะทันตสุขภาพบทคัดย่อ
ปัจจุบันภาวะซึมเศร้าและปัญหาทันตสุขภาพต่างก็เป็นปัญหาสุขภาพที่พบบ่อยในผู้สูงอายุในประเทศไทย และสามารถพบร่วมกันได้ งานวิจัยในปัจจุบันยังเป็นที่โต้แย้งถึงความเกี่ยวข้องระหว่างปัจจัยทั้งสองด้านและมีการศึกษาถึงประเด็นนี้ค่อนข้างจำกัดในประเทศไทย การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาวะทันตสุขภาพกับภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ โดยศึกษาในผู้สูงอายุจำนวน 252 ราย ที่มารับบริการที่โรงพยาบาลในอำเภอแหลมงอบ จังหวัดตราด ตั้งแต่เดือนกันยายน พ.ศ. 2565 ถึง กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2566 ทำแบบสอบถามเกี่ยวกับข้อมูลปัจจัยส่วนบุคคล พฤติกรรมสุขภาพและแบบคัดกรองภาวะซึมเศร้า (Patient Health Questionnaire-9: PHQ-9) ร่วมกับได้รับการตรวจสุขภาพช่องปาก เพื่อรวบรวมข้อมูลสภาวะทันตสุขภาพ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ค่าความถดถอยอย่างง่าย และวิเคราะห์ การถดถอยแบบพหุคูณ
ผลการศึกษาพบว่า ภาวะปากแห้งเหตุน้ำลายน้อยมีความสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value ≤ 0.05) แต่สภาวะทันตสุขภาพด้านอื่นๆไม่มีความสัมพันธ์กัน
สรุปได้ว่าผู้สูงอายุที่มีภาวะซึมเศร้าและไม่มีภาวะซึมเศร้ามีสภาวะทันตสุขภาพแตกต่างกัน ดังนั้น ในการดูแลสุขภาพช่องปากให้กับผู้สูงอายุ ทันตแพทย์ควรให้ความสำคัญกับภาวะปากแห้งเหตุน้ำลายน้อยด้วย และให้การดูแลผู้ป่วยแบบองค์รวม เพื่อการมีสุขภาพช่องปากที่ดีอย่างยั่งยืน
References
วิจิตร แผ่นทอง, อัจฉรา คำมะทิตย์, วรวุฒิ แสงทอง, อรอนงค์ นิลพัฒน์, สุนิสา ค้าขึ้น. ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุที่มาใช้บริการในโรงพยาบาลชุมชน (Prevalence and Factors Related to Depression among Elderly People in Community Hospitals). วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้ 2563;7:114-26.
Wolf TG, Cagetti MG, Fisher JM, Seeberger GK, Campus G. Non-communicable Diseases and Oral Health: An Overview. Front Oral Health. 2021;2:725460.
Fiorillo L. Oral Health: The First Step to Well-Being. Medicina (Kaunas). 2019;55(10).
สุพัตรา วัฒนเสน, กุลธิดา นาคสุต, น้ำทิพย์ หวานนอก, นันทิยา รัมณีย์รัตนากุล. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุในโรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาลเมืองนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารทันตาภิบาล. 2563;31:121-35.
Kisely S, Baghaie H, Lalloo R, Siskind D, Johnson NW. A systematic review and meta-analysis of the association between poor oral health and severe mental illness. Psychosom Med. 2015;77(1):83-92.
Kisely S, Baghaie H, Lalloo R, Johnson NW. Association between poor oral health and eating disorders: systematic review and meta-analysis. Br J Psychiatry. 2015;207(4):299-305.
Solis ACO, Marques AH, Dominguez WV, Prado EBA, Pannuti CM, Lotufo RFM, et al. Evaluation of periodontitis in hospital outpatients with major depressive disorder. A focus on gingival and circulating cytokines. Brain Behav Immun. 2016;53:49-53.
Brandt L, Liu S, Heim C, Heinz A. The effects of social isolation stress and discrimination on mental health. Transl Psychiatry. 2022 Sep 21;12(1):398.
Hammer-Helmich L, Haro JM, Jönsson B, Tanguy Melac A, Di Nicola S, Chollet J, et al. Functional impairment in patients with major depressive disorder: the 2-year PERFORM study. Neuropsychiatr Dis Treat. 2018;14:239-49.
Mohammadi TM, Sabouri A, Sabouri S, Najafipour H. Anxiety, depression, and oral health: A population-based study in Southeast of Iran. Dent Res J (Isfahan). 2019;16(3):139-44.
Skośkiewicz-Malinowska K, Malicka B, Ziętek M, Kaczmarek U. Oral health condition and occurrence of depression in the elderly. Medicine (Baltimore). 2018;97(41):e12490.
Cademartori MG, Gastal MT, Nascimento GG, Demarco FF, Corrêa MB. Is depression associated with oral health outcomes in adults and elders? A systematic review and meta-analysis. Clin Oral Investig. 2018;22(8):2685-702.
Dahl KE, Calogiuri G, Jönsson B. Perceived oral health and its association with symptoms of psychological distress, oral status and socio-demographic characteristics among elderly in Norway. BMC Oral Health. 2018;18(1):93.
Datta D. Depression and oral health. International Journal of Current Research. 2018;10(03):66561-4.
Solis AC, Lotufo RF, Pannuti CM, Brunheiro EC, Marques AH, Lotufo-Neto F. Association of periodontal disease to anxiety and depression symptoms, and psychosocial stress factors. J Clin Periodontol. 2004;31(8):633-8.
Delgado-Angulo EK, Sabbah W, Suominen AL, Vehkalahti MM, Knuuttila M, Partonen T, et al. The association of depression and anxiety with dental caries and periodontal disease among Finnish adults. Community Dent Oral Epidemiol. 2015;43(6):540-9.
Aldosari M, Helmi M, Kennedy EN, Badamia R, Odani S, Agaku I, et al. Depression, periodontitis, caries and missing teeth in the USA, NHANES 2009-2014. Fam Med Community Health. 2020;8(4).
Sachdev PS, Blacker D, Blazer DG, Ganguli M, Jeste DV, Paulsen JS, et al. Classifying neurocognitive disorders: the DSM-5 approach.
Seifu B, Yigzaw N, Haile K, Reshid Z, Asfaw H. Prevalence of depression, anxiety and associated factors among patients with dental disease attending outpatient department in Addis Ababa public hospitals, Addis Ababa, Ethiopia: a multicenter cross-sectional study.
Lotrakul M, Sumrithe S, Saipanish R. Reliability and validity of the Thai version of the PHQ-9. BMC Psychiatry. 2008;8:46.
British Society of Periodontology. BPE Guidelines 2019. January 2019. Available online: https://www.bsperio.org.uk/assets/ downloads/BSP_BPE_Guidelines_2019.pdf (accessed on 1 October 2022).
Cutress TW, Ainamo J, Sardo-Infirri J. The community periodontal index of treatment needs (CPITN) procedure for population groups and individuals. Int Dent J. 1987 Dec;37(4):222-33.
Challacombe, S. The Challacombe Scale. Oral Dis. 2011, 17, 109–114.
Charoensakulchai S, Usawachoke S, Kongbangpor W, Thanavirun P, Mitsiriswat A, Pinijnai O, et al. Prevalence and associated factors influencing depression in older adults living in rural Thailand: A cross-sectional study. Geriatr Gerontol Int. 2019;19(12):1248-53.
Aung TNN, Moolphate S, Koyanagi Y, Angkurawaranon C, Supakankunti S, Yuasa M, et al. Depression and Associated Factors among Community-Dwelling Thai Older Adults in Northern Thailand: The Relationship between History of Fall and Geriatric Depression. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(17).
Thipprakmas R. Prevalence and Factors Associated with Depression in the Elderly:A Systematic Review. Regional Health Promotion Center 9 Journal. 2021;15.
Langari SF, Hosseini SR, Bijani A, Jenabian N, Motalebnejad M, Mahmoodi E, et al. Association between antihypertensive drugs and the elderly's oral health-related quality of life: Results of Amirkola cohort study. Caspian J Intern Med. 2022;13(3):582-8.
Hildrum B, Romild U, Holmen J. Anxiety and depression lowers blood pressure: 22-year follow-up of the population based HUNT study, Norway. BMC Public Health. 2011;11:601.
Sharma A, Ren X, Zhang H, Pandey GN. Effect of depression and suicidal behavior on neuropeptide Y (NPY) and its receptors in the adult human brain: A postmortem study. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2022;112:110428.
Ruohonen ST, Pesonen U, Savontaus E. Neuropeptide Y in the noradrenergic neurons induces the development of cardiometabolic diseases in a transgenic mouse model. Indian J Endocrinol Metab. 2012;16(Suppl 3):S569-76.
Wu Q, Feng J, Pan C-W. Risk factors for depression in the elderly: An umbrella review of published meta-analyses and systematic reviews. Journal of Affective Disorders. 2022;307:37-45.
Badillo N, Khatib M, Kahar P, Khanna D. Correlation Between Body Mass Index and Depression/Depression-Like Symptoms Among Different Genders and Races. Cureus. 2022;14(2):e21841.
Guo YX, Wang AQ, Gao X, Na J, Zhe W, Zeng Y, et al. Obesity is positively Associated with Depression in Older Adults: Role of Systemic Inflammation. Biomed Environ Sci. 2023;36(6):481-9.
Namvar MA, Afkari BF, Moslemkhani C, Mansoori K, Dadashi M. The Relationship between Depression and Anxiety with Temporomandibular Disorder Symptoms in Dental Students. Maedica (Bucur). 2021;16(4):590-4.
Gholami N, Hosseini Sabzvari B, Razzaghi A, Salah S. Effect of stress, anxiety and depression on unstimulated salivary flow rate and xerostomia. J Dent Res Dent Clin Dent Prospects. 2017;11(4):247-52.
Kawamoto M, Yamada SI, Gibo T, Kajihara R, Nagashio S, Tanaka H, Yajima J, Takizawa A, Kondo E, Sakai H, Kaneko T, Uehara T, Kurita H. Relationship between dry mouth and hypertension. Clin Oral Investig. 2021 Sep;25(9):5217-5225.
Ramírez Martínez-Acitores L, Hernández Ruiz de Azcárate F, Casañas E, Serrano J, Hernández G, López-Pintor RM. Xerostomia and Aalivary Flow in Patients Taking Antihypertensive Drugs. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(7).
Steinmann LA, Dohm K, Goltermann J, Richter M, Enneking V, Lippitz M, et al. Understanding the neurobiological basis of anhedonia in major depressive disorder - evidence for reduced neural activation during reward and loss processing. J Psychiatry Neurosci. 2022;47(4):E284-e92.
Gabbay V, Johnson AR, Alonso CM, Evans LK, Babb JS, Klein RG. Anhedonia, but not irritability, is associated with illness severity outcomes in adolescent major depression. J Child Adolesc Psychopharmacol. 2015;25(3):194-200.
วนิดา อาแว. ปัจจัยคัดสรรที่มีความสัมพันธ์กับภาวะสิ้นยินดีของผู้ป่วยโรคซึมเศร้า เขตภาคใต้ (Selected Factors Related To Anhedonia Among Persons With Major Depressive Disorder), Southern Region. วารสารพยาบาลทหารบก. 2561;19:333-42.
Nakonezny PA, Morris DW, Greer TL, Byerly MJ, Carmody TJ, Grannemann BD, et al. Evaluation of anhedonia with the Snaith-Hamilton Pleasure Scale (SHAPS) in adult outpatients with major depressive disorder. J Psychiatr Res. 2015;65:124-30.
Levis B, Benedetti A, Ioannidis JPA, Sun Y, Negeri Z, He C, et al. Patient Health Questionnaire-9 scores do not accurately estimate depression prevalence: individual participant data meta-analysis. J Clin Epidemiol. 2020 Jun; 122 :115-128.e1.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2023 โรงพยาบาลสิงห์บุรี
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของโรงพยาบาลสิงห์บุรี
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับโรงพยาบาลสิงห์บุรี และบุคคลากรท่านอื่นๆในโรงพยาบาลฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
