อุบัติการณ์และปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดมะเร็งตับในผู้ป่วยที่มีภาวะตับแข็ง โรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช

บทคัดย่อ

โรคตับแข็งเป็นโรคเรื้อรังที่มีแนวโน้มการเกิดโรคและการเสียชีวิตเพิ่มขึ้น สาเหตุการเสียชีวิตที่พบบ่อยคือ มะเร็งตับ ดังนั้นจึงต้องการศึกษาอุบัติการณ์และปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดมะเร็งตับในผู้ป่วยโรคตับแข็ง เพื่อพัฒนาระบบการดูแลรักษาต่อไป โดยศึกษาแบบเก็บข้อมูลย้อนหลังในผู้ป่วยโรคตับแข็ง มกราคม 2564 - ธันวาคม 2565 จำนวน 200 คน เก็บลักษณะพื้นฐาน อาการแสดง ผลการรักษาและภาวะแทรกซ้อน นำมาวิเคราะห์หาความสัมพันธ์ทางสถิติโดยใช้ Chi-square และ logistic regression analysis

ผู้ป่วยโรคตับแข็ง 200 คน พบว่าเกิดมะเร็งตับ 76 คน (38%) เป็นเพศชาย 127 คน (63.5%) อายุเฉลี่ย 60.1±11.2 ปี พบว่าปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดมะเร็งตับ ได้แก่ เพศชาย (aOR, 2.68; 95%CI= 1.06-5.34; P=0.04) กลุ่มอายุมากกว่า 60 ปี (aOR, 3.89; 95%CI= 1.1-3.34; P=0.02) โรคตับแข็งจากไวรัสตับอักเสบบี (aOR, 3.11; 95%CI= 1.31-7.46; P<0.001) อาการคลำได้ก้อนในตับ (aOR, 2.1; 95%CI= 1.18-6.24; P=0.04) การรักษาโดยอายุรแพทย์ทั่วไป (aOR, 2.17; 95%CI= 1.12-14.83; P=0.04) รักษาแบบประคับประคอง (aOR, 3.82; 95%CI= 1.73-12.52; P<0.001) ไม่ได้รับการคัดกรองมะเร็งตับ (aOR, 3.82; 95%CI= 1.61-9.2; P=0.01) และปัจจัยที่ลดการเกิดมะเร็งตับ คือ การรักษาโดยอายุรแพทย์เฉพาะทางโรคทางเดินอาหาร (aOR, 0.02; 95%CI= 0.01-0.06; P<0.001)

อุบัติการณ์การเกิดมะเร็งตับในผู้ป่วยโรคตับแข็งใกล้เคียงกับโรงพยาบาลอื่น โดยพบว่าเพศชาย อายุมากกว่า 60 ปี โรคตับแข็งจากไวรัสตับอักเสบบี ได้รับการดูแลโดยอายุรแพทย์ รักษาแบบประคับประคองและไม่ได้รับการคัดกรองมะเร็งตับเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งตับ ดังนั้นจึงควรเฝ้าระวังและให้การรักษาที่เหมาะสม