การพยาบาลผู้ป่วยที่มีภาวะกรดแลคติกเกินจากยา metformin ที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม: กรณีศึกษา

ผู้แต่ง

  • ขนิษฐา เล็กรุ่งเรืองกิจ Singburi Hospital

คำสำคัญ:

การพยาบาล, ภาวะกรดแลคติกเกินจากยา metformin, การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม

บทคัดย่อ

บทนำ: Metformin-Associated Lactic Acidosis (MALA); ภาวะกรดแลคติกเกินจากยา metformin เป็นภาวะฉุกเฉินที่คุกคามต่อชีวิตเนื่องจาก Metforminทำให้เกิดการคั่งของกรดแลคติกในร่างกาย  ปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ที่ส่งเสริมให้เกิดภาวะนี้  ได้แก่ การสร้าง lactate เพิ่มขึ้นจากภาวะพิษเหตุติดเชื้อ (sepsis) ภาวะหัวใจล้มเหลว (congestive heart failure) ภาวะเลือดไหลไปเลี้ยงเนื้อเยื่อลดลง (reduced tissue perfusion) ภาวะขาดออกซิเจน (anoxia) หรือสภาวะที่มีการขจัด lactate ออกได้ลดลง การรักษาเพื่อกำจัดกรดแลคติกที่เกินออก คือ การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมและการรักษาปัจจัยร่วมที่เป็นสาเหตุ

วิธีการศึกษา: ศึกษาจากผู้ป่วย ที่มีภาวะ metformin-associated lactic acidosis ที่ได้รับการรักษาในหอผู้ป่วยหนักร่วมกับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมจำนวน 1 รายโดยใช้กระบวนการพยาบาลเป็นแนวทางสำคัญในการศึกษา

ผลการศึกษา: ผู้ป่วยหญิงอายุ58 ปีเป็นเบาหวานชนิดที่ 2ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น metformin-associated lactic acidosis ร่วมกับภาวะการหายใจล้มเหลวเฉียบพลัน (Acute Respiratory Failure) ได้รับการรักษาด้วยการใส่ท่อช่วยหายใจและใช้เครื่องช่วยหายใจในหอผู้ป่วยหนักและได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม ได้รับการดูแลตามกระบวนการพยาบาลจนย้ายออกจากหอผู้ป่วยหนักและจำหน่ายกลับบ้านได้ รวมระยะเวลาอยู่โรงพยาบาล 5 วัน

บทสรุป: ผู้ป่วยภาวะกรดแลคติกเกินจากยา metformin ควรได้รับการรักษาโดยการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมอย่างรวดเร็ว จะช่วยกำจัดกรดแลคติกที่เกินออกและลดภาวะเลือดเป็นกรด ช่วยให้ผู้ป่วยรอดชีวิตได้ พยาบาลไตเทียมจึงต้องมีความรู้ ความชำนาญในการใช้กระบวนการพยาบาลในการดูแลเพื่อให้การฟอกเลือดเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนทั้งระหว่างการฟอกเลือดและหลังการฟอกเลือด

Downloads

Download data is not yet available.

References

Nataliia D, Natasha V.T., Lakshmi K, Riley N, Brandon K. W. Metformin Associated Lactic Acidosis (MALA). National Library of Medicine. 2022. (เข้าถึงเมื่อ 1 เมษายน 2565). เข้าถึงได้จาก: ttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK580485/

DeFronzo R, Fleming GA, Chenc K, Bicsak TA. Metformin-associated lactic acidosis: Current perspectives on causes and risk. Metab Clin Exp. 2016; 65:20-9.

Eppenga WL, Lalmohamed A, Geerts AF, Derijks HJ, Wensing M, Egberts A, et al. Risk of lactic acidosis or elevated lactate concentrations in metformin users with renal impairment: A population-based cohort study. Diabetes Care. 2014; 37:2218–24.

Keisuke N, Naoki H, Kent D, Toshifumi A, Yoshihiro U et al. Early Initiation of Hemodialysis for Progressive Lactic Acidosis in a Diabetic Patient. Rep Acute Med (2019) 1 (1-3): 17–20. CASE REPORT. (เข้าถึงเมื่อ 9 เมษายน 2565). เข้าถึงได้จาก:https://doi.org/10.1159/000495198

Kanin T, Boonchan P, Watanyu P, Laddaporn W, Watthikorn P, Jirut S. Metformin-associated lactic acidosis and factors associated with 30-day mortality. (เข้าถึงเมื่อ 11 เมษายน 2565). เข้าถึงได้จาก: doi: 10.1371/journal.pone. 0273678. eCollection 2022.

คณะอนุกรรมการกำหนดแนวทางการรักษาด้วยการฟอกเลือดและการกรองพลาสมา สมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย. คู่มือการรักษาด้วยการฟอกเลือดและการกรองพลาสมาสำหรับผู้ป่วยโรคไตพ.ศ. 2561.พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์เดือนตุลา. 2561:1-48.

วิกาวี รัศมีธรรม. การศึกษาการเกิดภาวะเลือดเป็นกรดจากแลคติกคั่งจากยาเมทฟอร์มิน โดยใช้ข้อมูลรายงานอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาของศูนย์เฝ้าระวังความปลอดภัยด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข ประเทศไทย. (วิทยานิพนธ์เภสัชศาสตรมหาบัณฑิต) กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร; 2562.

รจนา จักรเมธากุล.บทความฟื้นวิชาการ: ภาวะเลือดเป็นกรดแลคติกเกินซึ่งสัมพันธ์กับการใช้ยาเมทฟอร์มินวารสารสมาคมเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย. 2561; 8(1): 147-151.

ชัชวาล วงค์สารีและอรนันท์ หาญยุทธ การใช้กระบวนการพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยไตวายระยะสุดท้ายที่ฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมวารสารพยาบาลตำรวจ 2557; 6 (2): 220-233.

วันทนี อภิชนาพงศ์. บทความรายงานผู้ป่วย (Case Report)กรณีศึกษา metformin-associated lactic acidosis.วารสารเภสัชกรรมโรงพยาบาล. 30(1); 2020: 26-33.

รัตนา นิลเลื่อม, ดวงกมล วัตราดุลย์, พรทิพย์สินประเสริฐ, กรองแก้ว ทรัพย์ประเสริฐ, ธิดารัตน์ขาวเงินยวง,และอรทัย บุญชูวงศ์. ประสิทธิผลของโปรแกรมการวางแผนจําหน่ายต่อความรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่2 โรงพยาบาลราชบุรีจังหวัดราชบุรี.วารสารพยาบาลโรคหัวใจและทรวงอก. 2564; 32 (2): 203-215.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

25-08-2023