การพยาบาลผู้ป่วยที่มีการบาดเจ็บที่ไขสันหลังและไขสันหลังฟกช้ำ

บทคัดย่อ

บทนำ: การบาดเจ็บไขสันหลัง เป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญ และเป็นภาวะวิกฤตของชีวิต ซึ่งมีผล กระทบต่อสุขภาพของประชากร ทำให้เกิดการสูญเสียชีวิต และทุพพลภาพ เป็นการบาดเจ็บที่เกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน ไม่รู้ตัวมาก่อน เป็นการสูญเสียที่ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงด้านร่างกาย จิตใจ และสังคม ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในชีวิตในทุกด้าน บทบาทของพยาบาลจึงต้องมีทักษะในการประเมินผู้ป่วยตั้งแต่แรกรับทั้งในระบบประสาทและกล้ามเนื้อรวมถึงการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยที่ถูกวิธีเพื่อลดภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น พยาบาลต้องวางแผนในการเตรียมผู้ดูแลให้พร้อม การประสานงานกับเวชกรรมและสหสาขาวิชาชีพในการติดตามเยี่ยมบ้าน เพื่อลดอัตราการกลับมารักษาซ้ำและเพื่อให้ผู้ป่วยและผู้ดูแล มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

วัตถุประสงค์ของการศึกษา: เพื่อเพิ่มทักษะในการประเมินผู้ป่วยตั้งแต่แรกรับเพื่อลดภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขั้น รวมทั้งการเตรียมความพร้อมของทั้งผู้ป่วยและผู้ดูแลในการรับสภาพความเปลี่ยนแปลงของรูปลักษณ์และแบบแผนการดำเนินชีวิตให้ถูกต้องและเหมาะสมตามแบบมาตรฐานวิชาชีพ

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาผู้ป่วยที่มีการบาดเจ็บที่ไขสันหลังและไขสันหลังฟกช้ำรายกรณีแบบเฉพาะเจาะจง 1 ราย ที่ตึกศัลยกรรมกระดูก โรงพยาบาลบ้านหมี่ ดำเนินการศึกษาระหว่างเดือนกันยายน – พฤศจิกายน 2563

ผลการศึกษา: กรณีศึกษาผู้ป่วยชายไทยอายุ 53 ปี เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลบ้านหมี่เมื่อวันที่ 1 กันยายน 2563 รับใหม่จากแผนกอุบัติเหตุ-ฉุกเฉิน เวลา 19.05 น. ประวัติอุบัติเหตุจราจรดื่มสุราขับรถจักรยานยนต์ล้มเองใบหน้ากระแทกพื้นมีแผลบริเวณใบหน้าด้านซ้าย ตาซ้ายบวมช้ำ แขนขาอ่อนแรง motor power แขน 2 ข้าง grade 2, ขา 2 ข้าง grade 1 มีสภาวะไขสันหลังหยุดการทำงาน (spinal shock) ความดันโลหิตต่ำ ชีพจรเต้นช้า ทำการแก้ไขภาวะ spinal shock เคลื่อนย้ายผู้ป่วยอย่างระมัดระวัง แรกรับผู้ป่วยรู้สึกตัวดี แขน ขา 2 ข้างอ่อนแรง หายใจได้เอง สัญญาณชีพ อุณหภูมิ 36.5 องศาเซลเซียส ชีพจร 96 ครั้ง/นาที หายใจ 20 ครั้ง/นาที ความดันโลหิต 105/60 มิลลิเมตรปรอท ประเมินอาการทางระบบประสาทและกล้ามเนื้อ สังเกตลักษณะการหายใจ ผล MRI cervical spine พบมี both C6/right C7 exiting root compression ผู้ป่วยมีภาวะของเสียคั่งจากตับวาย (hepatic encephalopathy) หายใจเหนื่อย24-26 ครั้ง/นาที ปรึกษาวิสัญญีแพทย์ประเมินการใส่ท่อช่วยหายใจ ย้ายผู้ป่วยไป  หอผู้ป่วยหนัก มีภาวะติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง clear airway ส่งตรวจโรงพยาบาลพระนารายณ์มหาราช ลพบุรี เพื่อพบแพทย์ศัลยกรรมกระดูกด้านกระดูกสันหลัง แพทย์ให้การรักษาแบบประคับประคอง และนัดไปพบแพทย์อีก 1 เดือน

                เมื่อผู้ป่วยพ้นภาวะ hepatic encephalopathy มีการฟื้นฟูสภาพ (rehabilitation) ให้อาหารทางสายยาง (on NG tube for feeding) โดยเริ่มที่ 200 ซี.ซี วันละ 4 เวลา สอนผู้ดูแลเรื่อง NG tube feeding และ sterile technique, การป้องกันการติดเชื้อ (prevention of infection) แนะนำการใส่ condom ให้ผู้ป่วย ส่งปรึกษานักกายภาพในการสอนการบริหารกล้ามเนื้อแขนและขา ดูแลสภาพจิตใจทั้งผู้ป่วยและผู้ดูแลให้พร้อมรับการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย 

                 วางแผนเตรียมจำหน่ายโดยแนะนำการเตรียมความพร้อมที่บ้าน ผู้ดูแล สิ่งแวดล้อม ให้ภรรยาได้มีส่วนร่วมในการวางแผนการดูแล ฟื้นฟูสภาพจิตใจให้ผู้ป่วยกลับมาใช้ชีวิตในสังคมได้ ยอมรับสภาพการสูญเสียภาพลักษณ์ คุณภาพชีวิตของผู้ป่วย วางแผนการพยาบาลเพื่อลดอัตราเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนในระยะยาว การป้องกันการติดเชื้อ ส่งต่อรพ.สต.เพื่อเยี่ยมและประเมินผู้ป่วยหลังออกจากโรงพยาบาลกลับไปอยู่บ้าน แนะนำแหล่งสนับสนุนทางสังคม ประสานงานสหสาขาวิชาชีพในการเยี่ยมบ้าน แนะนำการไปตรวจตามนัดที่โรงพยาบาลพระนารายณ์มหาราช ลพบุรี ผู้ดูแลและญาติมีความพร้อมในการดูแลเมื่อกลับไปอยู่บ้าน จำหน่ายโดยแพทย์อนุญาต ในวันที่ 20 กันยายน 2563 รวมระยะเวลาในการรักษาตัวในโรงพยาบาล 19 วัน