การพัฒนารูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพเพื่อชะลอการเสื่อมของไต สู่ภาวะไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 ตำบลท่าเสา จังหวัดอุตรดิตถ์
คำสำคัญ:
การพัฒนารูปแบบ, การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ, การชะลอการเสื่อมของไต, ภาวะไตวายเรื้อรังบทคัดย่อ
การวิจัยและพัฒนานี้เพื่อพัฒนารูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพเพื่อชะลอการเสื่อมของไตสู่ภาวะไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 ตำบลท่าเสา จังหวัดอุตรดิตถ์ ดำเนินการ 4 ขั้นตอนดังนี้ 1) ศึกษาสถานการณ์และพฤติกรรมสุขภาพ 2) พัฒนารูปแบบ ตรวจสอบ ความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของรูปแบบ 3) ทดลองใช้รูปแบบกับผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 และ 4) ประเมินรูปแบบ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ แบบสอบถามและประเด็นการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนา สถิติทดสอบทีอิสระและการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า
1. สถานการณ์และพฤติกรรมสุขภาพ พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีความรู้อยู่ในระดับปานกลาง มีพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองและการรับรู้ อยู่ในระดับดี และมีความรอบรู้ด้านสุขภาพไม่เพียงพอต่อการปฏิบัติตาม ผู้ป่วยมีพฤติกรรมการดูแลตนเองไม่เหมาะสม เช่น รับประทานยาแก้ปวด ยาสมุนไพร รับประทานอาหารที่มีรสเค็ม ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ รับประทานยาไม่ครบ ปรับยารับประทานเองและไม่มารับการตรวจตามนัด
2. รูปแบบการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ประกอบด้วย 1) การคัดกรอง 2) การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ 3) ติดตามผลการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ อัตราการกรองของไต ค่าการทำงานของไต และค่าอัลบูมินในปัสสาวะ
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบ พบว่า หลังการทดลอง ค่าคะแนนเฉลี่ยความรู้ พฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเอง และความรอบรู้ด้านสุขภาพ สูงกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ส่วนค่าคะแนนเฉลี่ยการรับรู้เกี่ยวกับโรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 ค่าอัตราการกรองของไต (eGFR) ค่าการทำงาน ของไต (Creatinine) และค่าอัลบูมินในปัสสาวะ (Urine Microalbumin) ก่อนและหลังการทดลองไม่แตกต่างกัน
4. ผลการประเมินรูปแบบ พบว่า ค่าคะแนนเฉลี่ยความพึงพอใจของผู้ป่วยอยู่ในระดับมากที่สุด ผู้ป่วยมีความรู้ ความเข้าใจและสามารถนำความรู้ไปใช้มากขึ้น ข้อเสนอแนะเพิ่มเติมคือ การจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนประสบการณ์การดูแลตนเองโดยกลุ่มเพื่อนช่วยเพื่อน จากเดิมเดือนละ 1 ครั้ง ควรปรับเป็น 2 เดือนต่อครั้ง
ข้อเสนอแนะหน่วยงานด้านสุขภาพควรนำรูปแบบไปใช้ และอาจปรับจำนวนครั้งของการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ให้เหมาะสมกับกลุ่มผู้ป่วย เพื่อให้ผู้ป่วยมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเอง
References
Charoenphan, K. (2023). Development of care model for patients with stage 4 chronic kidney. Regional Health Promotion Center 9 Journal, 17(2), 543-558. (in Thai)
Copper, K. & Gosnell. K. (2023). Foundations and Adult Health Nursing (9th ed.). St.Louis : Elsevier.
Division of non-communicable disease, Department of disease control, Ministry of Public Health. (2023). World Kidney day “Kidney Health for all Preparing for the Unexpected, Supporting the Vulnerable” Retrieved June 1, 2022 from https://datariskcom-dc.moph.go.th/download.
Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A.G. & Buchner, A. (2007). G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods, 39(2), 175-191.
Hamalee, C., Piphatvanitcha, N., Paokanha, R. (2014). Effect of the Perceived Health Belief Promoting Program on Behavior Delaying Progression of Chronic Kidney Disease among the Elderly with Type 2 Diabetes Mellitus at Risk of Chronic Kidney Disease. Songklanagarind Journal of Nursing, 34(2), 67-86. (in Thai)
Health Data Center. (2023). Number of Patient with Chronic Kidney Disease Classified by Stage (Coverage) in Uttaradit Province. Retrieved June 14, 2023 from https://hdcservice.moph.go. th/hdc/reports/ report.php? source=pformated/format1
Jirubapa, M. (2014). The slowly progressive chronic kidney disease from adult to elder persons. The Journal of Boromarajonani College of Nursing, Nakhonratchasima, 20(2), 5-16. (in Thai)
Juntachat, A., Meepan, M. & Jabprapai, P. (2017). The development of the self-management program for diabetes mellitus patients with third stage chronic kidney disease. Journal of Preventive Medicine Association of Thailand, 7(3), 280-291. (in Thai)
Kaeodumkoeng, K. (2019). Health literacy : Functional, Interactive, Critical. Nontaburi: Amarin Printing and Publishing Public Company.
Kooariyakul, A., Supsung, A., Tantalanukul, S., Phromnoi, S., Onmoy, P. & Meesri, C. (2021). The development of a self-care model of hypertensive patients to prevent chronic kidney disease by using community participation in Pasao Subdistrict, Muang Uttaradit. Journal of Health and Nursing Research, 37(3), 51-63. (in Thai)
Liu, YB., Liu, L., Li, YF. & Chen, YL. (2015). Relationship between health literacy, health- related behaviors and health status: A survey of elderly Chinese. International Journal of Environmental Research and Public Health, 12(8), 9714-9725.
Luemongkol, R. (2023). Factors associated with self-care behaviors among patients with chronic kidney disease at Khonsawan Hospital. The Office of Disease Prevention and Control 10th Journal, 8(1), 16 – 26. (in Thai)
Mon Din Daeng Health Promoting Hospital. (2023). Annual Report 2021-2023. Uttaradit: Mon Din Daeng Health Promoting Hospital.
No-in, K., Wuttijurepan, A., Dedkhard, S., Insrichuen, S. & Khemwichai, S. (2024). Development of a patient-family shared care program on delaying the progression of chronic kidney disease in uncontrolled type 2 diabetic patients. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health, 11(1), 1-15. (in Thai)
Powwattana, A., Kalampakorn, S, Lagampan, S. & Rawiworrakul, T. (2018). Health Promotion and Disease Prevention in Community: An Application of Concepts and Theories to Practice. Bangkok: MN Computer Offset Company Limited.
Promsaeng, S. (2021). The model of health behavioral promotion for delaying renal degeneration in chronic kidney disease stage 3 patients Phonsawan Hospital Nakhon Phanom Province. Journal of Environmental and Community Health, 6(3), 63-71. (in Thai)
Reaungboon, A., Padee, P., Pradittapong, J., Riengisarang, Y. & Konsue, A. (2019). A model for promotion and rehabilitation of glomerular filtration rate in patients with chronic renal disease. Journal of Health Science, 28(Supplement), 122-129. (in Thai)
Saranrittichai, K.(2021). Health Literacy: Concepts, Theories and Applications. Khon Kaen: Khon Kaen Printing Part., Ltd.
Sanglert, S. (2021). The effect of dietary behavior modification on slowing renal impairment in stage 3 chronic kidney disease patients, Sribunruang Hospital. Journal of Health and Environmental Education, 6(4), 28-35. (in Thai)
Setboonsrang, K. & , Prasomrak, P. (2016). The care model development for end stage renal disease patient who had renal replacement therapy on self-care and quality of life in Loengnoktha Crown Prince Hospital, Yasothon province. Community Health Development Quarterly Khon Kaen University, 4(4), 485-503. (in Thai)
Siangphor, K. (2020). Theories, Technics, Health Behavioral Development and Public Health Applications. Bangkok: Chulalongkorn University Printing House.
Soynahk, C., Kompayak, J. & Punthasee, P. (2018). A study of health belief model and the risk of type 2 diabetes in working muslim populations. Journal of The Royal Thai Army Nurses, 19(supplement), 267-277. (in Thai)
Sutthisanchanchai, S. & Opaswattana. (2021). Efficiency of the program for slowing progression of chronic kidneydisease in stage 3 ckd patients of ckd clinic: U-Thong Hospital Suphan Buri. Region 4-5 Medical Journal, 40(2), 255-267. (in Thai)
Tachaudomdech, C. (2021). Nursing Care for Patients with Chronic Kidney Disease. In Soiwong, P. (editor). Medical Nursing Care. Chiang Mai: NPT Printing.
Theeranut, A., Methakanjanasak, N., Surit, P., Ruaisungnoen, W., Saensom, D., Srina, J., Adisaksodsai, D. & Sudjom, N. (2018). Research Reports : Development of Health Service System for Delaying Dialysis in Patients with Chronic Kidney Disease. Nontaburi: Health Systems Research Institute (HSRI).
Tudsri, P., Ucharattana, P., Hanprasitkam, K. Intanin, J. & Meesarapee, K. (2023). Associations of health literacy to health promoting behaviors in older adults with hypertension. APHEIT Journal of Nursing and Health, 5(1), 1-16. (in Thai)
Unaphak, P. & Rattanamanee, K. (2015). The Correlation Factors of Self-Care Behaviors to Prevent Comlications among Patients with Chronic Kidney Disease at Somdetphraphutthalertla Hospital in Samutsongkhram Province. The Public Health Journal of Burapha University, 10(2), 44-54. (in Thai)
Vorrapittayaporn, C., Malathum, P. & Phinitkhajorndech, N. (2021). Relationships among knowledge, health lliteracy, and health behavior in older persons with chronic kidney disease. Rama Nurse Journal, 27(1), 77-91. (in Thai)
Weeragul, W. (2022). Effectiveness of integrated ckd care program on delaying chronic kidney disease progression. Journal of Primary Care and Family Medicine, 5(2), 132-144. (in Thai)
Yodchai, K. (2020). Patient with Chronic Kidney Disease: Nursing Care and Symptom Management. Songkhla: Neo Point (1995) Company Limited. (in Thai)
Zurick, P. (2017). Health Promotion: Concepts, Theory & Innovation. Bangkok: Green Life Printing House Company Limited.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2024 วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. บทความหรือข้อคิดเห็นใด ๆ ที่ปรากฏในวารสารเครือข่าย วิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้ ที่เป็นวรรณกรรมของผู้เขียน บรรณาธิการหรือเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและวิทยาลัยการสาธารณสุขภาคใต้ ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย
2. บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของ วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้
