ประสิทธิผลของโปรแกรมส่งเสริมโภชนาการต่อผลลัพธ์ทางคลินิกในผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับการรักษาด้วยเคมีบำบัด

ผู้แต่ง

  • ปาลีรัญญ์ ฐาสิรสวัสดิ์ วิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี, คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • ดาราวรรณ รองเมือง วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุราษฎร์ธานี, คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • นุชนาถ ประกาศ วิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี, คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก

คำสำคัญ:

โปรแกรมการส่งเสริมโภชนาการ, ผลลัพธ์ทางคลินิก, การรักษาด้วยเคมีบำบัด

บทคัดย่อ

     การวิจัยกึ่งทดลองแบบกลุ่มเดียววัดผลก่อนและหลังการทดลองนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการส่งเสริมโภชนาการในผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับการรักษาด้วยเคมีบำบัดในโรงพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับการรักษาด้วยเคมีบำบัด ที่โรงพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี จำนวน 37 คน เลือกกลุ่มตัวอย่าง แบบเฉพาะเจาะจง ดำเนินการวิจัยในช่วงเดือนพฤษภาคม ถึงเดือนธันวาคม 2565 เครื่องมือการวิจัยประกอบด้วย โปรแกรมส่งเสริมโภชนาการ มีค่าดัชนีความตรงตามเนื้อหา เท่ากับ .83 แบบสัมภาษณ์ข้อมูลทั่วไป แบบประเมินภาวะโภชนาการ สมุดบันทึกชนิดและปริมาณอาหารที่ผู้ป่วยเลือกรับประทาน และแบบบันทึกการติดตามผ่านไลน์แอปพลิเคชัน มีค่าดัชนีความตรงตามเนื้อหาเท่ากับ 1.00 และ 1.00 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา สถิติ Paired t-test และสถิติ Wilcoxon Signed Ranks test ผลการวิจัยพบว่า

     ภายหลังการเข้าร่วมโปรแกรมกลุ่มตัวอย่างมีค่ามัธยฐานของจำนวนเม็ดเลือดขาวในเลือด (Mdn=6,660, IQR=3,965) เพิ่มสูงขึ้นกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรม (Mdn=5,690, IQR=3,210) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (z=-3.07, p-value<.001) และมีระดับอัลบูมินในเลือด (M=4.46, SD=.39) เพิ่มสูงขึ้นกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรม (M=4.00, SD=.56) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t= 3.25, p-value <.001) ส่วนดัชนีมวลกายภายหลังการเข้าร่วมโปรแกรม (M=20.81, SD=3.80) ลดลงกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรม (M=21.32, SD=4.12) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t= -4.79, p-value<.001)

     โปรแกรมการส่งเสริมโภชนาการเป็นทางเลือกหนึ่งสำหรับพยาบาลและทีมสุขภาพสามารถนำไปใช้ในการส่งเสริมภาวะโภชนาการในผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับการรักษาด้วยเคมีบำบัด ทั้งนี้เพื่อส่งเสริมให้ผู้ป่วยมีความพร้อมสำหรับการได้รับยาเคมีบำบัด ลดการเสียโอกาสในการรักษา      

References

Arends, J., Bachmann, P., Baracos, V., Barthelemy, N., Bertz, H., Bozzetti, F., et al. (2017). ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients. Clinical Nutrition, 36, 11e48 http://dx.doi.org/10.1016/j.clnu.2016.07.0150.

Boltong, A., Aranda, S., Keast, R., Wynne, R., Francis, P. A., Chirgwin, J., et al. (2014). Prospective cohort study of the effects of adjuvant breast cancer chemotherapy on taste function, food liking, appetite and associated nutritional outcomes. PLoS One, 9(7):e103512. doi:10.1371/journal.pone.0103512

Bourke, C. D., Berkley, J. A. & Prendergast, A. J. (2016). Immune dysfunction as a cause and consequence of malnutrition. Trends in Immunology, 37(6), 386-398.

Centers for Disease Control and Prevention. (2020). Neutropenia and Risk of Infection. Retrieved October 23, 2021 from https://www.cdc.gov/cancer/preventinfections /pdf/neutropenia.pdf

Gebremedhin, T. K., Cherie, A., Tolera, B. D., Atinafu, B. T., & Demelew, T. M. (2021). Prevalence and risk factors of malnutrition among adult cancer patients receiving chemotherapy treatment in cancer center, Ethiopia: cross-sectional study. Heliyon, 7(6), e07362. doi: 10.1016/j.heliyon.2021.e07362.

Grabiec, K., Burchert, M., Milewska, M., Błaszczyk, M., & Grzelkowska-Kowalczyk, K. (2013). Systemic and local mechanisms leading to cachexia in cancer. Postepy Hig Med Dosw (Online), 67, 1397– 1409. https://doi.org/10.5604/17322693.1085135

Kuakarn, J., Isaramalai, S., & Balti, Q. (2015). Impacts of a self-management programme for nutritional enhancement on the fatigue conditions of cancer patients undergoing radiotherapy. Thai Journal of Nursing Council, 30(2), 20-32. (in Thai).

Lookrak, S., Jirajaras, M., & Sirilerdtrakul, W. (2013). Self-care Guide while Receiving Chemotherapy. Retrieved October 13, 2021 from https://med.mahidol.ac.th/ cancer_center/sites/default/ files/public/pdf/Article/Selfcare.pdf. (in Thai).

Muscaritoli, M., Arends, J., Bachmann, P., Baracos, V., Barthelemy, N., Bertz, H., et al. (2021). ESPEN practical guideline: Clinical Nutrition in cancer. Clinical Nutrition, 40, 2898-2913.

National Cancer Institute. (2021). Hospital Based Cancer Registry 2020. Retrieved October 21, 2021 from https://www.nci.go.th/e_book/hosbased_2563/index.html. (in Thai).

Nurgali, K., Jagoe, R. T., Abalo, R. (2018). Editorial: Adverse effects of cancer chemotherapy: anything new to improve tolerance and reduce sequelae?. Front Pharmacol, 9, 245. doi: 10.3389/fphar.2018.00245.

Özkana, I., Taylanb, S., Eroğluc, N., & Kolaç, N. (2021). The Relationship between Malnutrition and Subjective Taste Change Experienced by Patients with Cancer Receiving Outpatient Chemotherapy reatment. Nutrition and Cancer, 74(5), 1670-1679.

Pattarakantakul, P. & Donlao, K. (2016). Effects of nutritional promotion program for chronic Obstructive pulmonary disease patients with malnutrition. Nursing Journal of The Ministry of Public Health, 27(2), 69-79. (in Thai).

Pimbung, N., Wattana, C. & Harnirattisai, T. (2015). The effects of a symptom-management program on severity of symptom and nutritional status among colorectal cancer patients receiving chemotherapy. Nursing Journal, 42, 73-83.

Prendergast, A. J. (2016). Immune dysfunction as a cause and consequence of malnutrition. Trends in Immunology, 37(6), 386-398.

Qin, N. & Jiang, G. (2019). Survey and analyze the nutritional status of postoperative chemotherapy patients with ovarian cancer. Journal of Parenteral and Enteral Nutrition, 26, 351–355. doi: 10.16151/j.1007-810x.2019.06.008

Sung, H., Ferlay, J., Siegel, R. L., Laversanne, M., Soerjomataram, I., Jemal, A., Bray, F. (2021). Global cancer statistics 2020: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. Cancer Journal for Clinicians, 71, 209–249.

Wang, Z., Zhang, L., Wang, J., Wang, Y., Dong, Q., Piao, H., et al. (2020). Prealbumin-to-globulin ratio can predict the chemotherapy outcomes and prognosis of patients with gastric cancer receiving first-line chemotherapy. Journal of immunology research, 2020. doi.org/10.1155/2020/6813176.

World Health Organization. (2021). Cancer. Retrieved September 23, 2021 from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cancer.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2023-11-03