การประเมินความเสี่ยงสุขภาพผู้ปฏิบัติงานห้องทันตกรรมต่อการเกิดโรคลีเจียร์แนร์จากระบบน้ำเครื่องมือทันตกรรมในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จังหวัดภูเก็ต

บทคัดย่อ

การศึกษาเชิงสำรวจความเสี่ยงสุขภาพต่อการเกิดโรคลีเจียร์แนร์จากระบบน้ำเครื่องมือทันตกรรมในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 16 แห่งในจังหวัดภูเก็ต โดยมีวัตถุประสงค์ 1) การตรวจหาเชื้อแบคทีเรียลีจิโอเนลลาและเชื้ออะมีบาอะแคนทามีบา ด้วยเทคนิคการเพาะเลี้ยงเชื้อ รายงานผลตรวจพบเชื้อและไม่พบเชื้อ โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ยและรายงาน สปีชีย์ของเชื้อ 2) ประเมินความเสี่ยงสุขภาพผู้ปฏิบัติงานในห้องทันตกรรมต่อการเกิดโรคลีเจียนแนร์ จำนวน 18 คน โดยแบบสอบถามความเสี่ยงสุขภาพผ่านการตรวจสอบความตรงของเนื้อหาโดยผู้เชี่ยวชาญ 3 ท่าน ซึ่งค่าดัชนีความตรงตามเนื้อหาเท่ากับ .92 และได้ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคเท่ากับ .97 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และรายงานผลระดับความเสี่ยงสุขภาพ ผลวิจัยพบว่า

1. ผลการตรวจหาเชื้อ Legionella spp. พบว่า มีการตรวจพบเชื้อใน 2 ตัวอย่าง swab PK-7 จากจุด oral rinsing cup พบปริมาณโคโลนีของเชื้อ 180 CFU/swab ร้อยละ 6.25 และ swab triple syringe พบปริมาณโคโลนีของเชื้อ 36 CFU/swab ร้อยละ 6.25 การตรวจในระดับสปีชีย์ เป็นเชื้อ L. pneumophilla serogroup 1 ซึ่งเป็นเชื้อสปีชีย์ที่ก่อโรค และตรวจไม่พบเชื้ออะมีบา อะแคนทามีบาซึ่งอาจเป็นแหล่งอาศัยของเชื้อ L. Pneumophilla

2. ผลการประเมินความเสี่ยงสุขภาพผู้ปฏิบัติงานต่อการเกิดโรคลีเจียนแนร์ พบว่าระดับ ความเสี่ยงสูงหรือยอมรับไม่ได้ต้องมีการจัดการความเสี่ยง ได้แก่ น้ำขังนิ่งค้างท่อโค้งงอลงถ้วยอัตโนมัติและอ่างบ้วนปากมักมีน้ำขังนิ่ง หากไม่มีการไล่น้ำออกจะเป็นแหล่งแพร่เชื้อโรคลีเจียนแนร์และระดับความเสี่ยงปานกลางหรือยอมรับได้ต้องมีการควบคุม ได้แก่ สภาพอากาศเย็น/ความชื้นและการระบายอากาศในห้องทันตกรรมทำให้มีผลต่อการอยู่รอดของเชื้อ L. pneumophilla และมีโอกาสเสี่ยง ที่จะเป็นโรคระบบทางเดินหายใจ

ผลการวิจัยครั้งนี้ใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการวางแผนและการควบคุมอนามัยสิ่งแวดล้อมในที่ทำงานเพื่อลดความเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยของเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล