การพัฒนาศักยภาพชุมชนในการจัดการขยะติดเชื้อหลังสถานการณ์การแพร่ระบาดของ โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ตำบลอิสาณ อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบทชุมชน พัฒนาศักยภาพชุมชนในการจัดการขยะติดเชื้อ และศึกษาผลลัพธ์จากการพัฒนาหลังสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ในพื้นที่ตำบลอิสาณ อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ กลุ่มเป้าหมาย คือ แกนนำชุมชนบ้านหนองโพรง ตำบลอิสาณ จำนวน 40 คน ดำเนินการวิจัยระหว่างเดือนพฤศจิกายน 2565 ถึงเดือนพฤษภาคม 2566 แบ่งเป็น 3 ระยะ : ระยะที่ 1 การศึกษาบริบทชุมชนและสถานการณ์ปัจจุบันเกี่ยวกับขยะติดเชื้อชุมชน ระยะที่ 2 การพัฒนาศักยภาพชุมชนในการจัดการขยะติดเชื้อ โดยใช้กระบวนการบริหารคุณภาพ PDCA 4 ขั้นตอน คือ การวางแผน การลงมือปฏิบัติ การตรวจสอบผลการปฏิบัติ และการปรับปรุงตามผลการตรวจสอบ รวมทั้งประยุกต์ทฤษฎีการรับรู้ความสามารถตนเอง และระยะที่ 3 ศึกษาผลลัพธ์การพัฒนาศักยภาพชุมชนในการจัดการขยะติดเชื้อ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบบันทึกข้อมูลทุติยภูมิ แนวทางการสนทนากลุ่ม แบบสอบถาม แบบสังเกตการมีส่วนร่วมในกิจกรรม และแบบบันทึกประจำวันของผู้วิจัย วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา และข้อมูลเชิงปริมาณด้วย จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และเปรียบผลลัพธ์การพัฒนาด้วยสถิติ Paired t-test ผลการวิจัยพบว่า หลังการพัฒนากลุ่มเป้าหมายมีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้ การรับรู้ความสามารถของตนเอง และความคาดหวังต่อผลลัพธ์ เพิ่มขึ้นกว่าก่อนการพัฒนาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ยกเว้นการมีส่วนร่วมในการจัดการขยะติดเชื้อชุมชนที่มีค่าเฉลี่ยคะแนนไม่แตกต่างกับก่อนการพัฒนา ทำให้มีแนวทางจัดการขยะติดเชื้อที่สามารถนำไปปฏิบัติได้สอดคล้องกับบริบทชุมชน การกำหนดแนวทางการจัดการขยะติดเชื้อชุมชนควรบูรณาการกับโครงการที่มีอยู่แล้วในชุมชน และควรมีการสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชนในพื้นที่ เพื่อให้การดำเนินกิจกรรมบรรลุตามเป้าหมายการจัดการขยะติดเชื้อชุมชน