ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่มารับบริการรักษา ในโรงพยาบาลเวียงสา จังหวัดน่าน
คำสำคัญ:
โรคความดันโลหิตสูง ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง พฤติกรรมการดูแลตนเองบทคัดย่อ
โรคความดันโลหิตสูงเป็นโรคเรื้อรังที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยอย่างมาก หากควบคุมไม่ได้ อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือดสมอง การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวาง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ระดับพฤติกรรมการดูแลตนเอง และ 2) ปัจจัยสาเหตุที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง โรงพยาบาลเวียงสา จังหวัดน่าน กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ป่วยความดันโลหิตสูงที่มารับบริการ ณ โรงพยาบาลเวียงสา จังหวัดน่าน จำนวน 300 คน สุ่มกลุ่มตัวอย่างอย่างเป็นระบบ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถามแบบมาตรประมาณค่าที่มีค่าความเชื่อมั่นอยู่ระหว่าง 0.73-0.97 และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณ แบบ Stepwise
ผลการวิจัย พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีระดับของพฤติกรรมการดูแลตนเองอยู่ในระดับสูง (𝑥̅= 3.43, SD = 0.56) ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ได้แก่ การสนับสนุนจากครอบครัว (β = 0.608, p-value < 0.001) การรับรู้การควบคุมพฤติกรรม (β = 0.182, p-value < 0.001) ความรอบรู้ด้านสุขภาพ (β = 0.142, p-value = 0.001) การรับรู้เกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง (β = 0.083, p-value = 0.031) ตามลำดับ และมีสมการทำนายจากคะแนนดิบ คือ พฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง = 4.519 + 0.657 (การสนับสนุนจากครอบครัว) + 0.140 (การรับรู้การควบคุมพฤติกรรม) + 0.110 (ความรอบรู้ด้านสุขภาพ) + 0.153 (การรับรู้เกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง) ผลการวิจัยเสนอให้พัฒนาระบบสนับสนุนครอบครัวในการดูแลผู้ป่วย พร้อมศึกษาปัจจัยวัฒนธรรมท้องถิ่นในงานวิจัยครั้งต่อไป
เอกสารอ้างอิง
ภานุวัฒน์ ปานเกต, จุรีพร คงประเสริฐ, นิตยา ภัทรกรรม, นงนุช ตันติธรรม, ศุภวรรณ มโนสุนทร และพัชริยา ยิ่งอินทร์. รายงานการพยากรณ์โรคความดันโลหิตสูง. นนทบุรี: สำนักโรคไม่ติดต่อ; 2557.
องค์การอนามัยโลก. รายงานการปฏิบัติภารกิจของ คณะทำงานร่วมระหว่างหน่วยงานสหประชาชาติว่าด้วยเรื่องการป้องกันและควบคุมโรคไม่ติดต่อ ณ ประเทศไทย. องค์การอนามัยโลก; 2561.
ณัฐธิวรรณ พันธ์มุง, อลิสรา อยู่เลิศลบ, สราญรัตน์ ลัทธิ. ประเด็นสารรณรงค์วันความดันโลหิตสูงโลกปี 2562. เข้าถึงได้จาก http://www. thaincd.com/document/; 2562.
สมาคมความดันโลหิตสูงแห่งประเทศไทย. แนวทางการรักษาโรคความดันโลหิตสูงในเวชปฏิบัติทั่วไป พ.ศ.2562. เชียงใหม่: บริษัท ทริค ธิงค์ จำกัด; 2562.
อัมภากร หาญณรงค์. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา. 2560;25(3):52-65.
Ma C. An investigation of factors influencing self-care behaviors in young and middle-aged adults with hypertension based on a health belief model. Heart & Lung. 2018; 47(2): 136-11. doi: 10.1016/j.hrtlng.2017.12.001.
Sangsaikaew A, Pilayon B, Junsevg K, Inchaiya C, Dankasai C, Koontalay A. Factors Influencing Self-Care Behavior in Older Persons with Hypertension. International Journal of Nursing Education. 2021; 13(1): 40-46. doi: 10.37506/ijone.v13i1.13309
ศูนย์หัวใจโรงพยาบาลบำรุงราษฎร์. บำรุงราษฎร์เปิดตัว "ศูนย์ลิ้นหัวใจ" รับอนาคตประชากรไทยขยายตัวสู่สังคมผู้สูงวัย [อินเทอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 20 ธันวาคม 2566.] เข้าถึงได้จาก: https://www.posttoday.com/economy/news/606499.
สำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค. จำนวนและอัตราผู้ป่วยในปี 2559-2561 [อินเทอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 21 เมษายน 2566]. เข้าถึงได้จาก: http://www.thaincd.com/2016/mission/ documentsdetail. php?id=13684&tid=32&gid=1-020กลุ่มพัฒนาระบบสาธารณสุข
Bandura, A. Social Foundation of thought and action. A Social Cognitive Theory. Prentice-Hall; 1989.
Hair JF, Black WC, Babin GJ, Anderson RE,Tatham RL. Multivariate Data Analysis. 7th ed. Pearson Prentice Hall; 2010.
Polit DF. Statistics and Data Analysis for Nursing Research. 2th ed. Pearson Education Inc; 2010.
สายฝน โชคทรัพย์สุขกูล. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง โรงพยาบาลหนองม่วงไข่ จังหวัดแพร่. วารสารสาธารณสุขแพร่เพื่อการพัฒนา [อินเทอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 15 ตุลาคม 2567]; 2:1–15. เข้าถึงได้จาก: https://thaidj.org/index.php/ jpphd/article/download/12514/10374/20520
นิพิฐพนธ์ แสงด้วง. การพัฒนารูปแบบความสัมพันธ์เชิงสาเหตุและประสิทธิผลของโปรแกรมส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพเพื่อการดูแลตนเองของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำบ้านที่ป่วยด้วยโรคความดันโลหิตสูง [รายงานการวิจัย]. แพร่: สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดแพร่; 2566.
Best J. Research in Education. 4th ed. Prentice-Hall International; 1981.
Bloom BSJ, editor. Taxonomy of Education Objective, Hand Book 1: Cognitive Domain. David Mckay; 1975.
Kline RB. Principles and practice of structural equation modeling. Guilford publications; 2023.
บุณย์ลิตา กิจสุดแสง. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองจอก อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี. วารสารวิชาการและการพยาบาลวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี จักรีรัช [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 15 สิงหาคม 2567]; 3:34–53. เข้าถึงได้จาก: https://he04.tci-thaijo.org/ index.php/ jckr/article/view/140.
Luo ZN, Li K, Chen AQ, Qiu YC, Yang XX, Lin ZW, Liu JH, Wu YB, Chen JY. The influence of family health on self-efficacy in patients with chronic diseases: the mediating role of perceived social support and the moderating role of health literacy. BMC Public Health. 2024 Dec;24(1):1-5. doi.org/10.1186/s12889-024-20906-x
จรวยพร โสแก้ว. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการควบคุมโรคความดันโลหิตสูงของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง เขตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านสายดงยาง อำเภอทับคล้อ จังหวัดพิจิตร. ระบบเผยแพร่ผลงานวิชาการ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดพิจิตร [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ 3 พฤศจิกายน 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://leave.ppho.go.th/open_access/web/uploads/file42_PCT44011907.pdf
สิริภา ธัญญผลพลากร, วนลดา ทองใบ, ปรีย์กมล รัชนกุล. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการควบคุมความดันโลหิตของเกษตรกรสวนยางพาราในผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงที่ควบคุมไม่ได้. พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ 3 พฤศจิกายน 2567]; 51:40-55 เข้าถึงได้จาก https://he02.tci-thaijo.org/index.php/cmunursing/article/view/270223/185448.
หทัยกานต์ ห้องกระจก, นฤมล ปทุมารักษ์, เขมารดี มาสิงบุญ. อิทธิพลของความแตกฉานด้านสุขภาพ การรับรู้สมรรถนะแห่งตนและการสื่อสารระหว่างผู้ป่วยกับบุคลากรทางการแพทย์ต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงปฐมภูมิ. วารสารแพทย์นาวี [อินเทอร์เน็ต]. 2559 [เข้าถึงเมื่อ 15 กันยายน 2567]; 4:39-54. เข้าถึงได้จาก https://research. kpru.ac.th/sac/fileconference/392018-05-03.pdf.
นิธิพงศ์ ศรีเบญจมาศ, รัชนีกานต์ กล่องพุดซา, วรางคณา สัตบุษ, วิภาวรรณ รัศมี. ปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง ตำบลหนองบัว อำเภอศรีนคร จังหวัดสุโขทัย. ใน: การประชุมวิชาการระดับชาติ สำหรับนักศึกษา ครั้งที่ 2 สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร;.วันที่ 15 มีนาคม 2565; ออนไลน์ผ่านโปรแกรม Microsoft Teams; 2565. หน้า 163-170. เข้าถึงได้จาก: https://research.kpru.ac.th/sac/ fileconference/392018-05-03.pdf.
Garcia-Huidobro D, Mendenhall T. Family oriented care: opportunities for health promotion and disease prevention. J Fam Med Dis Prev. 2015 Aug 31;1(009).
Warren-Findlow J, Seymour RB, Brunner Huber LR. The association between self-efficacy and hypertension self-care activities among African American adults. J Community Health. 2012;37(1):15–24. doi:10.1007/s10900-011-9410-6
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารการส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อมล้านนา

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution 4.0 International License.