ผลสำรวจการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในเครือข่ายบริการที่ 1 ปีงบประมาณ 2557

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงสำรวจงานส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค ปี  2557 ทำการศึกษากลุ่มตัวอย่างประชาชนทุกกลุ่มวัยของเครือข่ายบริการสุขภาพที่ 1 จำนวน 6,271 เครื่องมือที่ใช้ในการสอบถามการได้รับบริการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค โดยใช้ แบบสอบถามสตรีที่มีลูกแรกเกิด – 12 เดือน, แบบประเมินการเจริญเติบโตของเด็กแรกเกิดถึง 5 ปี, แบบสอบถามนักเรียนอายุ 6-12 ปี, แบบสอบถามนักเรียนมัธยมศึกษา และ แบบสอบถามประชาชนอายุ 10 ปีขึ้นไป ผลการสำรวจพบว่า ตัวชี้วัดสำคัญในแต่ละกลุ่มวัย จำนวน 22 ตัวชี้วัด เมื่อเทียบกับเกณฑ์หรือเป้าหมายแล้ว มีผลการดำเนินงานต่ำหรือไม่เป็นไปตามเป้าหมายจำนวน 11 ได้แก่ กลุ่มอนามัยแม่และเด็ก 4 ตัวชี้วัด ดังนี้ หญิงตั้งครรภ์ที่ได้รับยาเม็ดเสริมไอโอดีนร้อยละ 67.7  (เกณฑ์ร้อยละ 100), ทารกแรกเกิดน้ำหนักต่ำกว่า 2,500 กรัม ร้อยละ 9 (เกณฑ์ร้อยละ 7), แม่วัยรุ่นอายุน้อยกว่า 20 ปี 167 ต่อพันประชากร(เป้าหมายไม่เกิน 50 ต่อพัน), ทารกแรกเกิด – 6 เดือน กินนมแม่อย่างเดียวร้อยละ 43.2 (เกณฑ์ร้อยละ50), กลุ่มวัยเรียนและวัยรุ่น คือ นักเรียน ป. 1 – 6 มีส่วนสูงดีและรูปร่างสมส่วนร้อยละ 73.96 (เกณฑ์ร้อยละ 80), แม่วัยรุ่นอายุน้อยกว่า 20 ปี เท่ากับ 167 ต่อพันประชากร(เป้าหมายไม่เกิน 50 ต่อพัน) กลุ่มวัยทำงานและวัยเจริญพันธุ์  2 ตัวชี้วัด  ดังนี้  การคัดกรองโรคไม่ติดต่อเรื้อรังโดยการเฝ้าระวังในกลุ่มประชาชนอายุ 10 - 19 ปี ได้รับการคัดกรองเบาหวานร้อยละ 18.1 (เกณฑ์ร้อยละ 90) ได้รับการคัดกรองความดันโลหิตสูงร้อยละ 39.5 (เกณฑ์ร้อยละ 90), การคัดกรองมะเร็งปากมดลูก        ร้อยละ 58.6 (เกณฑ์ร้อยละ 80) และการตรวจ

มะเร็งเต้านมด้วยตนเองร้อยละ 55.2 (เกณฑ์ร้อยละ 80), กลุ่มวัยผู้สูงอายุ พบว่า มีการหกล้มในช่วงเวลากลางวัน ร้อยละ 15.3  ส่วนใหญ่หกล้มในบ้านสูงถึงร้อยละ 93.8

จากผลการสำรวจพบว่าการดำเนินงานด้านส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคต้องได้รับการพัฒนาระบบให้มีประสิทธิภาพ ซึ่งมีข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย คือ1) การพัฒนาระบบการจัดการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคที่เน้นการมีส่วนร่วมของชุมชนและจัดสรรงบประมาณสอดคล้องกับกิจกรรมในระดับชุมชนให้มีประสิทธิภาพ       2) พัฒนาศักยภาพของแกนนำชุมชนและ อาสาสมัครสาธารณสุข ให้เป็นกลไกหลักในการขับเคลื่อนงานโดยคำนึงถึงความสอดคล้องกับการจ่ายค่าตอบแทนรายกิจกรรมของสำนักงานหลักประกันสุขภาพ 3) พัฒนาศักยภาพของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลซึ่งเป็นกลไกภาครัฐให้สามารถจัดบริการที่สอดคล้องกับความต้องการของชุมชนอย่างแท้จริง 4) พัฒนาระบบบริการปรึกษาแก่วัยรุ่นในระดับชุมชนร่วมโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลและโรงเรียน  พัฒนากลยุทธการสื่อสารความเสี่ยงโรคมะเร็งในกลุ่มสตรีวัยเจริญพันธุ์ และ 5) พัฒนากลยุทธการดูแลผู้สูงอายุในช่วงเวลากลางวันเพื่อป้องกันการหกล้ม โดยจัดระบบการดูแลช่วยเหลือในช่วงเวลากลางวัน 6) พัฒนาคุณภาพบริการของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 7) พัฒนาระบบการเชื่อมโยงฐานข้อมูลการให้บริการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคเชิงรุกอย่างเป็นระบบ เพื่อสามารถทราบความครอบคลุมการบริการ