การสำรวจพฤติกรรมการตรวจเต้านมด้วยตนเองของสตรีไทยอายุ 30–70 ปี ในเขตสุขภาพที่ 1

บทคัดย่อ

หลักการและเหตุผล  มะเร็งเต้านมเป็นโรคที่มีอุบัติการณ์ป่วยและตายอยู่ในอันดับต้นๆ เป็นโรคที่สามารถรักษาให้หายได้ถ้าพบในระยะเริ่มต้น (Early Stage) การตรวจเต้านมด้วยตนเองอย่างถูกต้องเป็นประจำจะทำให้ทราบถึงสภาพที่ปกติของเต้านมการศึกษาการสำรวจพฤติกรรมการตรวจเต้านมด้วยตนเองของสตรีอายุ 30-70 ปี ในเครือข่ายบริการสุขภาพที่ 1 มี วัตถุประสงค์      เพื่อประเมินพฤติกรรมการตรวจเต้านมด้วยตนเองของสตรีไทย อายุ 30-70 ปี และศึกษาประสิทธิผลการถ่ายทอดความรู้และทักษะการตรวจเต้านมด้วยตนเองขอบเขตการวิจัย ประชากรที่ศึกษาคือสตรีอายุ 30-70 ปีในเครือข่ายบริการสุขภาพที่ 1ระเบียบวิธีวิจัย สุ่มโดยการเลือกอย่างง่ายประชากรกลุ่มตัวอย่าง คือ สตรีอายุ 30-70 ปีจังหวัดลำปางและน่านจังหวัดๆละ 206 ราย รวม 412 ราย เครื่องมือที่ใช้ศึกษาคือ แบบสอบถามพฤติกรรมการตรวจเต้านมด้วยตนเองที่สอบถามในประเด็นประวัติการเจ็บป่วยของบุคคลในครอบครัว,ประวัติความผิดปกติของเต้านม สถานการณ์มีประจำเดือน,ความรู้และประสบการณ์การตรวจเต้านมด้วยตนเองในช่วง1ปีที่ผ่านมา,ทักษะการตรวจเต้านมด้วยตนเอง,ปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการตรวจเต้านมและทักษะการตรวจเต้านมอย่างถูกต้องวิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติร้อยละ ค่าเฉลี่ยบรรยายเชิงพรรณนาและ ทดสอบความสัมพันธ์โดยใช้  Fisher Exact  test     

สรุปผลการวิจัย สตรีไทยอายุ 30-70 ปีส่วนใหญ่มากกว่าร้อยละ 80มีการตรวจเต้านมด้วยตนเองโดยมีการตรวจอย่างสม่ำเสมอถึงร้อยละ70 ในสตรีที่ยังไม่หมดประจำเดือนมีการตรวจในช่วงเวลาที่ถูกต้องมากกว่ากว่าสตรีที่หมด ประจำเดือน.แต่มีเพียงร้อยละ 26 เท่านั้นที่มีทักษะการตรวจที่ถูกต้อง  ส่วนตัวแปรที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการตรวจเต้านม คือ  ระดับการศึกษา และการได้รับความรู้เรื่องมะเร็งเต้านมตัวแปร ที่ส่งผลต่อความสม่ำเสมอในการตรวจเต้านมด้วยตนเอง คือ อายุ ระดับการศึกษา อาชีพ ตัวแปรที่ส่งผลต่อทักษะการตรวจเต้านมด้วยตนเองอย่างถูกต้อง คือ   อายุ ระดับการศึกษา อาชีพ และการได้รับความรู้ข่าวสารเรื่องมะเร็งเต้านม ควรมีการให้ความรู้เรื่องการตรวจเต้านม โดยเฉพาะในกลุ่มสตรีช่วงอายุ 30-35ปี และ 60-70 ปีเป็นพิเศษโดยเน้นในกลุ่มสตรีที่ประกอบอาชีพอิสระ/ ธุรกิจ/ ลูกจ้าง หรือกลุ่มที่มีการศึกษาน้อย และควรเน้นทักษะในการตรวจและช่วงเวลาของการตรวจ ควรเพิ่มการพัฒนาทักษะด้านการสารและถ่ายทอดความรู้ของอาสาสมัครสาธารณสุขเพื่อสามารถถ่ายทอดความรู้อย่างถูกต้องแก่สตรีกลุ่มเป้าหมายในพื้นที่