ปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการปฏิบัติงานของพยาบาลวิชาชีพในการดูแลผู้ป่วยวัณโรคในชุมชน เขตอำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative research) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการปฏิบัติงานของพยาบาลวิชาชีพในการดูแลผู้ป่วยวัณโรคในชุมชน เขตอำเภอเมือง จังหวัดลำปาง ผู้ให้ข้อมูลเป็นพยาบาลวิชาชีพที่ปฏิบัติงานในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลและรับผิดชอบงานการดูแลผู้ป่วยวัณโรคจำนวน 20 คน การเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ร่วมกับการใช้แบบสอบถาม โดยแนวคำถามผ่านการตรวจสอบคุณภาพเชิงเนื้อหาโดยผู้เชี่ยวชาญจำนวน 3 คน การวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้แบบวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content analysis)

ผลการวิจัยพบว่า ผู้ป่วยวัณโรคในชุมชนเขตอำเภอเมือง จังหวัดลำปาง ส่วนใหญ่จะพบในเพศชาย และพบในกลุ่มผู้สูงอายุ สาเหตุการป่วยเป็นวัณโรคเกี่ยวเนื่องกับพฤติกรรมสุขภาพ อาชีพ และสภาพที่อยู่อาศัย การดำเนินการโรควัณโรคของพยาบาลในชุมชน จะมุ่งเน้นการคัดกรองค้นหาผู้สัมผัส เมื่อพบผู้ป่วยจะส่งต่อเพื่อการรักษา และการติดตามเยี่ยมที่บ้าน นอกจากนี้ยังมีการให้ความรู้เกี่ยวกับโรควัณโรคแก่ประชาชนในชุมชน ส่วนปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จในการปฏิบัติงานของพยาบาลด้านการดูแล ป้องกันโรควัณโรคในชุมชน มี 4 ประการ ได้แก่ 1) การมีส่วนร่วมของชุมชน 2) การทำงานเป็นทีมและการสร้างภาคีเครือข่ายและระบบในการเฝ้าระวังการเกิดผู้ป่วยวัณโรคในชุมชน 3) การให้ความร่วมมือของผู้ป่วยวัณโรคและสมาชิกในครอบครัว และ 4) การใช้ประโยชน์จากความก้าวหน้า และการเข้าถึงเทคโนโลยีเครื่องมือสื่อสารช่วยในการเฝ้าระวัง และการติดตามการรักษาผู้ป่วย ส่วนปัจจัยที่เป็นปัญหาและอุปสรรคในการปฏิบัติงานได้แก่ 1) การขาดแคลนบุคลากรในการปฏิบัติงานในพื้นที่ 2) การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 3) กลุ่มผู้ป่วยวัณโรคเป็นวัยชราที่อยู่ในภาวะพึ่งพิง อาศัยเพียงลำพัง ขาดผู้ดูแลพบปัญหาในการรับประทานยาอย่างต่อเนื่อง มีทำให้มีโอกาสเป็นวัณโรคดื้อยาสูง 4) การไม่ได้รับความร่วมมือจากผู้ป่วยวัณโรคและสมาชิกในครอบครัว

         การสร้างเสริมศักยภาพของคนในชุมชนให้เข้ามามีบทบาทในการดูแลผู้ป่วยวัณโรค การทำงานร่วมกับภาคเครือข่าย และการสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับวัณโรคที่ถูกต้อง จะช่วยให้การปฏิบัติงานของพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยวัณโรคมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น