การดำเนินงานจัดการยาอย่างเหมาะสมในชุมชนตำบลโพธิ์ อำเภอโนนคูณ จังหวัดศรีษะเกษ

บทคัดย่อ

ยาเป็นหนึ่งในปัจจัยสี่ที่จำเป็นสำหรับมนุษย์ ร้านชำในชุมชนชนบทจึงเป็นสถานที่ขายยาสำหรับชุมชนที่ห่างไกลสถานบริการ ปัญหาที่เกิดคือมีผู้แพ้ยาจำนวนมาก โดยส่วนหนึ่งเป็นการแพ้ยาจากการซื้อที่ร้านชำ การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้ จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาที่มาของยาอันตรายในชุมชน และพัฒนารูปแบบการจัดการยาอย่างเหมาะสมในชุมชนตำบลโพธิ์ อำเภอโนนคูณ จังหวัดศรีษะเกษ โดยประยุกต์ใช้กระบวนการของเคมิสและเมดเทคการ์ด กลุ่มตัวอย่าง คือ เจ้าของร้านชำจำนวน 37 คน อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน 26 คน ผู้นำชุมชน 13 คน สมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบล 13 คนเภสัชกร 1 คน เจ้าหน้าที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 3 คน และ เจ้าหน้าที่ตำรวจ 1 คน ทำการสุ่มแบบเจาะจง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ร้อยละ ขั้นตอนการวิจัยประกอบด้วย ระยะที่ 1 สร้างการรับรู้และสร้างกระบวนการมีส่วนร่วม ระยะที่ 2 การค้นหาปัญหา ระยะที่ 3 วิเคราะห์ สังเคราะห์ การคืนข้อมูลชุมชน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสำรวจ คบส.1 ของกระทรวงสาธารณสุข แบบสอบถามของสำนักงานอาหารและยา และการสัมภาษณ์เชิงลึกแบบกลุ่ม/เดี่ยว ผลการศึกษา พบว่า ยาอันตรายเข้าสู่ชุมชน โดยร้านขายยาแผนปัจจุบัน 1 ร้อยละ 30 จากร้านขายยาแผนปัจจุบัน 2 ร้อยละ 27.78 จากห้างสรรพสินค้าร้อยละ 13.41 และจากที่อื่นๆ ร้อยละ 7.8 ข้อมูลความคิดเห็นที่ได้จากแบบสอบถามปลายเปิดและแบบสัมภาษณ์ พบว่า ประชาชนเห็นว่าทำไมจึงมีการโฆษณายาอันตรายทางสื่ออย่างเสรี ไม่ว่าจะเป็นวิทยุ โทรทัศน์ จากการสอบถามเชิงลึกรถเร่ก็ได้สั่งยามาจากร้านขายยาแผนปัจจุบัน 1 รูปแบบการจัดการยาอันตรายในชุมชนอย่างเหมาะสม ต้องอาศัยเครือข่ายชุมชนที่เข้มแข็งและมีส่วนร่วมทุกขั้นตอนจะเกิดความสำเร็จ และถ้าได้รับรู้อันตรายต่อตนเอง ตลอดจนร้านชำมีสำนึกที่ดีย่อมทำให้เกิดความยั่งยืนมากขึ้น ดังนั้นควรทบทวนกฎหมาย กติกา เรื่องการขายยาของร้านขายยาแผนปัจจุบัน 1, 2 ห้างสรรพสินค้าว่าควรขายยาได้ในระดับใด การโฆษณายาอันตรายทางสื่อต่าง ๆ ควรทำได้อย่างเสรีหรือไม่