ผลลัพธ์การฟื้นฟูสภาพระยะกลางและปัจจัยที่มีผลต่อการเดินของผู้ป่วยกระดูกสะโพกหัก ณ โรงพยาบาลลำปาง

บทคัดย่อ

ความเป็นมา การดูแลผู้ป่วยระยะกลาง (Intermediate Care: IMC) เป็นหนึ่งในนโยบายสำคัญของกระทรวงสาธารณสุขที่มุ่งเน้นการลดช่องว่างในการบริการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ป่วย โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุที่ประสบภาวะกระดูกสะโพกหัก ซึ่งหากไม่ได้รับการฟื้นฟูอย่างเหมาะสมภายในระยะเวลาที่สำคัญอาจส่งผลให้เกิดความพิการและการพึ่งพิงระยะยาว การศึกษานี้จึงมุ่งเน้นวิเคราะห์ผลลัพธ์ของการฟื้นฟูสภาพและปัจจัยที่ส่งผลต่อความสามารถในการเดินของผู้ป่วยกระดูกสะโพกหักภายหลังจากผ่าตัดในโรงพยาบาลลำปาง

วัตถุประสงค์ เพื่อประเมินผลลัพธ์ของการฟื้นฟูสภาพในระยะกลางของผู้ป่วยกระดูกสะโพกหักและศึกษาถึงปัจจัยที่มีผลต่อการเดินของผู้ป่วยกระดูกสะโพกหักภายหลังจากผ่าตัด

วิธีการศึกษา การวิจัยนี้เป็นการศึกษาย้อนหลังโดยใช้ข้อมูลจากเวชระเบียนของผู้ป่วยกระดูกสะโพกหัก ที่เข้ารับการผ่าตัดและการดูแลในโรงพยาบาลลำปาง ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2565 ถึง 30 มิถุนายน 2566 แบ่งผู้ป่วยออกเป็น 2 กลุ่ม คือเดินได้กับเดินไม่ได้ ข้อมูลที่นำมาวิเคราะห์ประกอบด้วยข้อมูลพื้นฐานของผู้ป่วย ข้อมูลทางคลินิก และผลลัพธ์การฟื้นฟูสมรรถภาพ โดยใช้คะแนน Barthel Index (BI) นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ด้วยสถิติ t-test, chi-square, fisher exact test, multivariable logistic regression analysis  กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่  p<0.05 

ผลการศึกษา ผู้เข้าร่วมวิจัยทั้งหมด 585 ราย อายุเฉลี่ย 76.50 ± 9.13 ปี เป็นเพศหญิงร้อยละ 73.33 แบ่งเป็นกลุ่มเดินได้ 264 ราย (ร้อยละ 45.10) และเดินไม่ได้ 321 ราย (ร้อยละ 54.90) ผู้ป่วยร้อยละ 88.21  มีคะแนน Barthel Indexเพิ่มขึ้น โดยก่อนฟื้นฟูสภาพเท่ากับ 6.10 ± 2.16 คะแนน หลังได้รับการฟื้นฟูเท่ากับ 10.81 ± 4.36 คะแนน ซึ่งมีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p< 0.001) พบว่าปัจจัยเชิงบวกมีอิทธิพลสำคัญที่ส่งผลให้ผู้ป่วยกลับมาเดินเองได้ คือ การผ่าตัดเร็วภายใน 72 ชั่วโมง, มีคะแนนความปวดน้อยกว่า 4 และสามารถนั่งได้ด้วยตนเองก่อนฝึกเดิน ส่วนปัจจัยเชิงลบส่งผลให้ผู้ป่วยไม่สามารถกลับมาเดินได้ คือ ผู้ป่วยที่มีอายุ 75 ปีขึ้นไป มีประวัติโรคหลอดเลือดสมองมาก่อน และหลังจากผ่าตัดมีภาวะสับสนเฉียบพลัน (Delirium)

สรุปและข้อเสนอแนะ การฟื้นฟูสมรรถภาพมีบทบาทสำคัญในการเพิ่มความสามารถของการทำกิจวัตรประจำวันผู้ป่วยกระดูกสะโพกหัก  สามารถนำปัจจัยที่ได้จาการศึกษาดังกล่าวมากำหนดเป้าหมายในการฟื้นฟูสมรรถภาพและกำหนดความเข้มข้นของโปรแกรมที่แตกต่างกันตามบริบทของผู้ป่วย รวมถึงวางแผนการส่งต่อผู้ป่วยที่ไปทำการฟื้นฟูสภาพอย่างต่อเนื่องในชุมชน ในการศึกษาครั้งต่อไปควรเพิ่มเติมเพื่อทำการเปรียบเทียบผลลัพธ์ที่ครอบคลุมในมิติของคุณภาพชีวิตและจิตใจของผู้ป่วย ในแง่ความคุ้มค่า คุ้มทุน ของสมรรถภาพ ที่เพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับจำนวนวันที่ทำการฟื้นฟูสมรรถภาพที่นานขึ้น