ผลการคัดกรองภาวะโลหิตจางและการรักษาด้วยยาน้ำธาตุเหล็กในเด็กอายุ 6-12 เดือน ที่เข้ารับบริการในคลินิกสุขภาพเด็กดี โรงพยาบาลน่าน

บทคัดย่อ

ความเป็นมา : ภาวะโลหิตจางเป็นปัญหาสำคัญทางสาธารณสุข สาเหตุส่วนใหญ่ของภาวะโลหิตจางในเด็กเกิดจากการขาดธาตุเหล็กโดยเฉพาะในเด็กกลุ่มอายุ 6-12 เดือน  ซึ่งส่งผลกระทบต่อการเจริญเติบโต และความสามารถในการเรียนรู้ลดลง  การป้องกันและการรักษาภาวะนี้อย่างเหมาะสมจะช่วยให้เด็กให้เจริญเติบโตอย่างเต็มศักยภาพ

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาความชุกของภาวะโลหิตจาง ภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก ผลการรักษาภาวะโลหิตจางด้วยยาน้ำธาตุเหล็ก และปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดภาวะโลหิตจางและภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กในคลินิกสุขภาพเด็กดี โรงพยาบาลน่าน

วิธีการศึกษา : การศึกษาย้อนหลังเชิงวิเคราะห์ เก็บรวบรวมข้อมูลจากเวชระเบียนผู้ป่วยนอกเด็กอายุ 6-12 เดือนที่มารับบริการคลินิกสุขภาพเด็กดี ตั้งแต่มกราคม ถึง ธันวาคม 2561 ที่ได้รับการตรวจคัดกรองภาวะโลหิตจางโดยการตรวจความเข้มข้นเลือด (Hematocrit; Hct)

ผลการศึกษา : จากการคัดกรองเด็ก 187 ราย พบค่าเฉลี่ยความเข้มข้นเลือด 34.01+2.91%  พบภาวะโลหิตจาง 54 ราย คิดเป็นร้อยละ 28.9 โดยส่วนใหญ่ร้อยละ 79.6 มีภาวะโลหิตจางชนิดรุนแรงเล็กน้อย พบภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กร้อยละ 11.76 จากการคัดกรองทั้งหมด  การให้ยาน้ำธาตุเหล็กเพื่อการรักษาสามารถเพิ่มระดับ Hct ได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเฉลี่ย 2.2+3.0 % (95%CI 1.33-3.05; p-value <0.001) โดยมีผู้ป่วยที่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยาน้ำธาตุเหล็กร้อยละ 40.7 ของเด็กที่มีภาวะโลหิตจางทั้งหมด  ปัจจัยด้านผู้เลี้ยงดู และชนิดของนมที่ใช้ในช่วงอายุ 6 เดือนแรกไม่ส่งผลต่อการเกิดภาวะโลหิตจางและโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 

สรุปและข้อเสนอแนะ :    ความชุกของภาวะโลหิตจางในเด็กอายุ 6-12 เดือนในโรงพยาบาลน่านพบร้อยละ 28.9 การให้ยาน้ำธาตุเหล็กเสริมเพื่อการรักษาสามารถเพิ่มระดับความเข้มข้นเลือดได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ จึงควรมีการตรวจคัดกรองภาวะโลหิตจางในเด็กทุกรายเพื่อจะได้รับการรักษาที่เหมาะสมต่อไป