การส่งเสริมสุขภาพของกลุ่มชาติพันธุ์ ด้วยภูมิปัญญาพื้นถิ่น : กรณีศึกษา จังหวัดพะเยา

บทคัดย่อ

บทนำ: การดูแลสุขภาพของกลุ่มชาติพันธุ์ มีการนำภูมิปัญญาพื้นถิ่นเข้ามาใช้ โดยจะมีความสอดคล้องกับบริบททางสังคม ประเพณี วัฒนธรรม ความเชื่อและศาสนา ซึ่งบริบทเหล่านี้ล้วนมีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพ การส่งเสริมสุขภาพในกลุ่มชนชาติพันธุ์เหล่านี้ ต้องเข้าใจในพฤติกรรมสุขภาพ เพื่อก่อให้เกิดความไว้วางใจ ความเชื่อใจ และนำไปสู่การวางแผนการพยาบาลที่สอดคล้องกับวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณี ความเชื่อ ความเป็นอยู่ ตลอดจนวิถีชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์แต่ละท้องที่

วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อศึกษารูปแบบการส่งเสริมสุขภาพของกลุ่มชาติพันธุ์ด้วยภูมิปัญญาพื้นถิ่น ในเขตพื้นที่จังหวัดพะเยา

ระเบียบวิธีวิจัย: การวิจัยใช้รูปแบบ Qualitative approach: Case study เพื่อศึกษารูปแบบการส่งเสริมสุขภาพของกลุ่มชาติพันธุ์ด้วยภูมิปัญญาพื้นถิ่น ในเขตพื้นที่จังหวัดพะเยา เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างวันที่ 1 เมษายน 2564 ถึงวันที่ 30 กันยายน 2564

ผลการวิจัย: ผู้ให้ข้อมูลเป็นชนชาติพันธุ์เมี่ยน อาข่า มูเซอ ม้ง กะเหรี่ยงโปว์ ปกาเกอะญอ ละว้า และลัวะ ในเขตพื้นที่อำเภอแม่ใจ เชียงคำ ดอกคำใต้ และอำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา พบรูปแบบการส่งเสริมสุขภาพ 5 รูปแบบ คือ 1) รูปแบบการส่งเสริมสุขภาพหญิงระยะตั้งครรภ์ 2) รูปแบบการส่งเสริมสุขภาพหญิงหลังคลอด 3) รูปแบบการส่งเสริมสุขภาพเด็กวัยแรกเกิด 4) รูปแบบการส่งเสริมสุขภาพในวัยผู้ใหญ่ และ 5) รูปแบบการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ

สรุปผล: การส่งเสริมสุขภาพของกลุ่มชาติพันธุ์ด้วยภูมิปัญญาพื้นถิ่น เป็นการส่งเสริมสุขภาพด้านร่างกาย จิตใจ และจิตวิญญาณ เป็นหนึ่งในการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม ทำให้บุคคลได้รับการดูแลอย่างครอบคลุม และนำไปสู่สุขภาวะและคุณภาพชีวิตที่ดี

ข้อเสนอแนะ: บุคลากรสาธารณสุข ควรมีความเข้าใจในพฤติกรรมสุขภาพของบุคคลกลุ่มนี้ เพื่อก่อให้เกิดความเชื่อใจ และนำไปสู่การวางแผนการพยาบาลที่สอดคล้องกับการใช้ภูมิปัญญาพื้นถิ่นในการดูแลสุขภาพ