ประสิทธิผลของโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพจิตต่อภาวะสุขภาพจิตของผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

     ผู้สูงอายุมีความเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาสุขภาพจิตมากที่สุด การส่งเสริมสุขภาพจิตเป็นแนวคิดที่สามารถลดความเสี่ยงดังกล่าวได้ การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพจิตต่อภาวะสุขภาพจิตของผู้สูงอายุ กลุ่มตัวอย่างคือผู้สูงอายุที่มีอายุเกิน 60 ปีบริบูรณ์ขึ้นไปและมีคุณสมบัติตามเกณฑ์ที่กำหนดคือ 1) ช่วยเหลือตนเองได้ดี 2) ไม่เป็นโรคติดต่อร้ายแรงหรือความพิการด้านการเคลื่อนไหว 3) ยินดีและเต็มใจให้ความร่วมมือในการวิจัย 4) สามารถติดต่อสื่อสาร อ่านและเขียนภาษาไทยได้ จำนวน 60 คน ทำการสุ่มตัวอย่างอย่างง่าย แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมกลุ่มละ 30 คน กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพจิตโดยประยุกต์แนวคิดของการสร้างสุขจากหลักธรรมะผสมผสานกับแนวคิดการสร้างสุขเชิงจิตวิทยาและแนวคิดในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุแบบองค์รวม ประกอบด้วย 8 กิจกรรม จำนวน 8 ครั้งละ 90 นาที ดำเนินกิจกรรมสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ติดต่อกัน 8 สัปดาห์และกลุ่มควบคุมได้รับการดูแลปกติ วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปโดยใช้สถิติพรรณนาเปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยภาวะสุขภาพจิตของผู้สูงอายุในกลุ่มทดลอง ก่อนและหลังการทดลองด้วยสถิติทดสอบค่าที (t-test)

ผลการวิจัยพบว่า

            1) ค่าเฉลี่ยคะแนนภาวะสุขภาพจิตของผู้สูงอายุของกลุ่มทดลองที่ได้รับโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพจิตภายหลังการทดลอง (Mean=167.40, SD. =13.09) สูงกว่าก่อนทดลอง (Mean =154.40, SD=14.13) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .001

            2) ผลต่างของค่าเฉลี่ยคะแนนภาวะสุขภาพจิตของผู้สูงอายุระหว่างก่อนและหลังได้รับโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพจิตของกลุ่มทดลอง (=13.54, SD=13.80) สูงกว่ากลุ่มควบคุม (=2.17, SD=1.04) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .001

            จากผลการศึกษาครั้งนี้แสดงให้เห็นว่าโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพจิต สามารถส่งเสริมภาวะสุขภาพจิตของผู้สูงอายุได้ แต่ควรมีการศึกษาติดตามระยะยาว เพื่อประเมินผลการคงอยู่ของภาวะสุขภาพจิตผู้สูงอายุ