การเลี้ยงดูนักเรียนประถมศึกษาตอนต้น ใครทำให้เสี่ยงต่อฟันผุมากกว่ากัน : พ่อแม่หรือญาติ ?

บทคัดย่อ

ภูมิหลัง : ฟันผุเป็นปัญหาทันตสาธารณสุขที่สำคัญในเด็กนักเรียนประถมศึกษา ซึ่งยังไม่สามารถดูแลตัวเองได้ดีเพียงพอ ต้องอาศัยการเอาใจใส่ของผู้ปกครองเป็นสำคัญ จากการสังเกตทางคลินิกพบว่าเด็กนักเรียนที่ถูกเลี้ยงดูโดยญาติ มักมีอัตราการเกิดฟันผุมากกว่าเด็กที่ถูกเลี้ยงดูโดยพ่อแม่
วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาความแตกต่างของวิธีการเลี้ยงดูระหว่างพ่อแม่และญาติ ผลกระทบที่มีต่อสภาวะฟันผุของนักเรียนประถมศึกษาตอนต้น และปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดฟันผุในเด็กกลุ่มนี้
วัสดุและวิธีการ : เป็นการศึกษาแบบวิเคราะห์ชนิดตัดขวางในเด็กนักเรียนชั้นป.2 และป.3 โรงเรียนผดุงวิทย์ อ.เมือง จ.ลำปาง จำนวน 200 คน โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง แบ่งเป็น 2 กลุ่มคือ กลุ่มที่เลี้ยงดูโดยพ่อแม่ 160 คน และโดยญาติ 40 คน ในช่วง ม.ค.-ก.ย. 2551 ตรวจสภาวะช่องปากโดยทันตแพทย์ สอบถามผู้เลี้ยงดูเกี่ยวกับข้อมูลทั่วไป พฤติกรรมสุขภาพของนักเรียนและเจตคติของผู้ดูแลวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา Fisher’s exact probability test และการวิเคราะห์ logistic regression
ผลการศึกษา : ผู้เลี้ยงดูที่เป็นพ่อแม่ส่วนใหญ่จบชั้นมัธยมศึกษา มีรายได้เฉลี่ยสูงกว่าผู้เลี้ยงดูที่เป็นญาติ ซึ่งส่วนใหญ่จบชั้นประถมศึกษา ลักษณะอาชีพไม่แตกต่างกัน นักเรียนกลุ่มที่เลี้ยงดูโดยพ่อแม่ ส่วนใหญ่มีการดื่มนมทุกวัน (ร้อยละ 72.5) และแปรงฟันวันละ 2 ครั้ง (ร้อยละ 63.8) กลุ่มที่เลี้ยงดูโดยญาติส่วน
ใหญ่ดื่มนมเป็นบางวัน (ร้อยละ 50) และแปรงฟันวันละ 3 ครั้ง (ร้อยละ 55 ) ทั้ง 2 กลุ่มมีลักษณะการกินขนม ของว่างที่ชอบ และมีสภาวะช่องปากไม่แตกต่างกัน ส่วนใหญ่มีฟันน้ำนมผุ ถอน อุด 6-10 ซี่ และไม่มีฟันแท้ถอนเลย เมื่อวิเคราะห์ปัจจัยเสี่ยงต่างๆ แล้วไม่พบว่า การเลี้ยงดูโดยญาติ อาชีพ ระดับการศึกษา รายได้ของผู้เลี้ยงดู จำนวนค่าขนมต่อวัน ลักษณะการแปรงฟัน การกินและชนิดของขนมมีผลต่อการเกิดฟันผุของนักเรียนแต่อย่างใด
สรุป : เด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนต้นที่เลี้ยงดูโดยพ่อแม่มีทันตสุขภาพไม่แตกต่างจากเด็กนักเรียนที่เลี้ยงดูโดยญาติ ถึงแม้ผู้เลี้ยงดูจะมีระดับการศึกษาและรายได้เฉลี่ยสูงกว่าก็ตาม การป้องกันฟันผุในเด็กวัยนี้ยังคงต้องอาศัยการดูแลจากผู้ปกครองและครูอย่างใกล้ชิดและสม่ำเสมอ