ภาวะโลหิตจางในสตรีที่มาฝากครรภ์ ณ โรงพยาบาลลำปาง : ความชุก สาเหตุ และปัจจัยเสี่ยง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ภูมิหลัง : ภาวะโลหิตจางในสตรีตั้งครรภ์เป็นข้อบ่งชี้ถึงคุณภาพการดูแลผู้ป่วยสูติกรรม มีรายงานความชุกที่แตกต่างกันมากในแต่ละสถาบัน รพ.ลำปางยังไม่เคยมีการศึกษาที่เป็นระบบเกี่ยวกับภาวะโลหิตจางในสตรีตั้งครรภ์มาก่อน
วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาหาความชุก สาเหตุ และปัจจัยเสี่ยงของภาวะโลหิตจาง ในสตรีที่มาฝากครรภ์ณ รพ.ลำปาง
วัสดุและวิธีการ : เป็นการศึกษาแบบพรรณนา ในสตรีที่มาฝากครรภ์ ณ ห้องฝากครรภ์ รพ.ลำปาง ระหว่างเดือนสิงหาคม 2550 ถึง กุมภาพันธ์ 2551 จำนวน 385 ราย เก็บข้อมูลแบบย้อนหลัง ได้แก่ ปัจจัยทางสูติกรรม ปัจจัยทางสังคม เศรษฐานะ โรคประจำตัว ภาวะธาลัสซีเมีย/ฮีโมโกลบินผิดปกติ ระดับ
serum ferritin, Hb และ MCV วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ exact probability test, Wilcoxon rank-sum test
และ multiple logistic regression
ผลการศึกษา : พบภาวะโลหิตจางในสตรีตั้งครรภ์จำนวน 85 ราย (ร้อยละ 22.1) โดยมีสาเหตุจากการขาดธาตุเหล็กร้อยละ 22.4 ผลการตรวจภาวะธาลัสซีเมีย/ฮีโมโกลบินผิดปกติพบว่า เป็นพาหะร้อยละ 47.1 และเป็นโรคร้อยละ 4.7 ทั้งนี้มีถึงร้อยละ 30.6 ที่ไม่สามารถสรุปสาเหตุได้ชัดเจน ปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะโลหิตจางคือ การฝากครรภ์ครั้งแรกในไตรมาสสอง (OR 2.77, 95% CI 1.87-4.10) ปัจจัยที่ลดความเสี่ยงได้แก่ กลุ่มอายุ 35 ปีขึ้นไป (OR 0.62, 95% CI 0.48-0.81) และจำนวนครั้งของการแท้งที่เพิ่มขึ้น (OR 0.58, 95% CI 0.46-0.75)
สรุป : สตรีที่มาฝากครรภ์ ณ รพ.ลำปางมีความชุกของภาวะโลหิตจางอยู่ในระดับปานกลางเมื่อเทียบกับความชุกที่พบในประเทศไทย โดยส่วนใหญ่มีสาเหตุจากภาวะธาลัสซีเมีย/ฮีโมโกลบินผิดปกติ และการขาดธาตุเหล็ก มีถึงร้อยละ 30.6 ของภาวะโลหิตจางที่หาสาเหตุไม่พบ ปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงคือ การฝากครรภ์ครั้งแรกในไตรมาสสอง ปัจจัยลดความเสี่ยง ได้แก่ กลุ่มอายที่มากขึ้น และจำนวนครั้งของการแท้งเพิ่มขึ้น
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ส่งมาลงพิมพ์ต้องไม่เคยพิมพ์หรือกำลังได้รับการพิจารณาตีพิมพ์ในวารสารอื่น เนื้อหาในบทความต้องเป็นผลงานของผู้นิพนธ์เอง ไม่ได้ลอกเลียนหรือตัดทอนจากบทความอื่น โดยไม่ได้รับอนุญาตหรือไม่ได้อ้างอิงอย่างเหมาะสม การแก้ไขหรือให้ข้อมูลเพิ่มเติมแก่กองบรรณาธิการ จะต้องเสร็จสิ้นเป็นที่เรียบร้อยก่อนจะได้รับพิจารณาตีพิมพ์ และบทความที่ตีพิมพ์แล้วเป็นสมบัติ ของลำปางเวชสาร
เอกสารอ้างอิง
Treatments for iron-deficiency anaemia in pregnancy. The WHO Reproductive Health Library [online] 2008 [cited 2008 May 24]. Available from: URL: http://www.who.int/rhl/pregnancy_childbirth/medical /anaemia/cfcom/en/.
Scholl TO, Reilly T. Anemia, iron and pregnancy outcome. J Nutr 2000; 130 Suppl 2: 443-7.
ประเทือง เหลี่ยมพงศาพุทธิ, ชยันตร์ธร ปทุมานนท์, ชไมพร ทวิชศรี. ผลของภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์ต่อน้ำหนักทารกแรกคลอดเมื่อครรภ์ครบกำหนดที่โรงพยาบาลลำปาง. วารสารวิชาการสาธารณสุข 2547;13 (4): 559-66.
กลุ่มงานสูตินรีเวชกรรมและวางแผนครอบครัว โรงพยาบาลลำปาง. สถิติผลการดำเนินงาน ประจำปี 2550. ลำปาง: สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข; 2550.
พิชัย โชตินพรัตน์ภัทร, สมภพ ลิ้มพงศานุรักษ์, พงศ์ศักดิ์ จันทร์งาม. ความชุกของภาวะโลหิตจางในสตรีตั้งครรภ์ที่คลินิกฝากครรภ์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์. จุฬาลงกรณ์เวชสาร 2546; 47 (4): 223-30.
Cunningham FG, Leveno KJ, Bloom SL, Hauth JC, Gilstrap III LC, Wenstrom KD. Williams Obstetrics. 22nd ed. New York: Mc Graw-Hill; 2005.
Centers for Disease Control and Prevention. Recommendations to prevent and control iron deficiency in the United States. MMWR Recomm Rep [online] 1998 Apr [cited 2008 May 24]; 3 (47 RR-3):[2 screens]. Available from: URL: http://www.cdc.gov/mmwR/preview/mmwrhtml/
htm
Amatayakul K, Wiersinga A, Kulapongs Olson P. A study on anaemia of pregnancy in the low income northern Thai women. J Med Assoc Thai 1975; 58 (7): 83-91.
Chaturachinda K. Anaemia of pregnancy: an epidemiologic study. J Med Assoc Thai 1972; 55 (2): 94-100.
มานิต หงสวินิตกุล. ภาวะโลหิตจางในหญิงมีครรภ์ รพศ.อุดรธานี. วารสารการแพทย์กลุ่มเครือข่าย 6/2 2537; 2 (2): 59-65.
เสาวณี ชูติพงศ์. สาเหตุของโลหิตจางในสตรีมีครรภ์. วชิรเวชสาร 2537; 38 (2): 79-81.
สันติ มุ่งสันติ, บุญมี ชมดี. อุบัติการณ์ภาวะเลือดจางในหญิงฝากครรภ์ที่โรงพยาบาลสุรินทร์. วารสารเทคนิคการแพทย์และกายภาพบำบัด 2540; 9 (2): 67-72.
จุลพงศ์ อจลพงศ์. ภาวะโลหิตจางและฮีโมโกลบินผิดปกติในสตรีที่มาฝากครรภ์ที่โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์. วารสารวิชาการสาธารณสุข 2541; 7 (2): 205-12.
Areekul S, Ukoskit K, Yamarat P, Panatampon P, Tanapongpipatana S. Prevalence of anaemia in pregnant Thai women. J Med Assoc Thai 1976; 59 (12): 525-31.
Chotnopparatpattara P, Limpongsanurak S, Charnngam P. The prevalence and risk factors of anemia in pregnant women. J Med Assoc Thai 2003; 86 (11): 1001-7.
นวลอนงค์ ศรีธัญรัตน์, นพพร อารีย์วัฒนานนท์, ศิริลักษณ์ ทองสุทธิ์, สมร สีหบัณฑ์, นารีรัตน์ สุนทร พนาเวศ, ปริศนา สุวรรณภราดร และคณะ. การศึกษาปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะโลหิตจางเนื่องจากขาดธาตุเหล็กในหญิงตั้งครรภ์ในชุมชนเขตเทศบาลเมืองสุรินทร์. วิทยาสารพยาบาล วิทยาลัยพยาบาลสภากาชาดไทย 2543; 25 (2): 96-105.
ถวัลย์วงศ์ รัตนสิริ, ชุติมา เจริญสินทรัพย์. ความชุกของภาวะเลือดจางในสตรีตั้งครรภ์ที่มาฝากครรภ์ที่โรงพยาบาลศรีนครินทร์. ศรีนครินทร์เวชสาร 2547; 19 (4): 189-97.
