ผลการคัดกรองผู้ป่วยต้อกระจกในเขตพื้นที่การให้บริการของโรงพยาบาลเชียงคำ จังหวัดพะเยา

บทคัดย่อ

ภูมิหลัง : ผู้ป่วยโรคตาที่เข้ารับการรักษาในกลุ่มงานจักษุวิทยา รพ.เชียงคำ มีสาเหตุจากโรคต้อกระจกมากที่สุด ยังไม่มีการศึกษาสถานการณ์โรคนี้ในเขตพื้นที่การให้บริการอย่างเป็นระบบ และขาดการคัดกรองผู้ป่วยเพื่อวินิจฉัยและรักษาที่ถูกต้องเหมาะสม จึงพบผู้ป่วยต้อกระจกในเกณฑ์ตาบอดอยู่เป็นประจำ
วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาสถานการณ์ของโรคต้อกระจกในพื้นที่ อ.เชียงคำ จุน ปง เชียงม่วนและกิ่ง อ.ภูซาง จ.พะเยา เพื่อนำมาวางแผนและพัฒนาคุณภาพ
การรักษา
วัสดุและวิธีการ : เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา โดยสำรวจประชากรอายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไป ที่มีระดับสายตา <6/36 และอาศัยอยู่ในพื้นที่บริการของรพ.เชียงคำ ระหว่างเดือน ก.พ. - ส.ค. 2551 ผู้ป่วยได้รับการคัดกรองเบื้องต้นจากโรงพยาบาลชุมชนและสถานีอนามัย (รพช./สอ.) แล้วจึงได้รับการตรวจวินิจฉัยโดยพยาบาลเวชปฏิบัติทางตา หน่วยจักษุเคลื่อนที่ รพ.เชียงคำอีกครั้งหนึ่ง เพื่อจำแนกสาเหตุและจัดทำทะเบียนผู้ป่วยต้อกระจกตกค้าง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา
ผลการศึกษา : ประชากรที่อายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไปในพื้นที่บริการ มีจำนวนทั้งหมด 50,880 คน ได้รับการคัดกรองเบื้องต้นจาก รพช./สอ.จำนวน 14,034 คน ตรวจพบและขึ้นทะเบียนว่ามีสายตา <6/36 จำนวน 3,954 คน (ร้อยละ28.17) เมื่อได้รับการตรวจวินิจฉัยโดยหน่วยจักษุเคลื่อนที่แล้วพบว่า เป็นผู้ที่มีสายตา
<6/36 จริงร้อยละ 96.91 จำแนกตามสาเหตุได้คือ ต้อกระจกร้อยละ 82.33 และสาเหตุอื่นร้อยละ 17.67 พบผู้ป่วยต้อกระจกในเกณฑ์ตาบอดถึงร้อยละ 4.90 ของประชากรที่ขึ้นทะเบียน คิดเป็นความชุกในพื้นที่ ร้อยละ 1.29 โดย อ.เชียงม่วนและ อ.ปงมีความชุกมากที่สุดคือ ร้อยละ 4.77 และ 3.17
สรุป : การคัดกรองเบื้องต้นโดยใช้เจ้าหน้าที่รพช./สอ.และตรวจยืนยันโดยหน่วยจักษุเคลื่อนที่ มีศักยภาพดี ในการค้นหาโรคต้อกระจกในชุมชน โดยพบความชุกของต้อกระจกตกค้างในเกณฑ์ตาบอดสูงในพื้นที่ๆ มีอุปสรรคในการเข้าถึงบริการสาธารณสุข การพัฒนาศักยภาพของเจ้าหน้าที่รพช./สอ. และให้บริการแบบเชิงรุก จะสามารถป้องกันและแก้ไขภาวะตาบอดจากต้อกระจกได้