ปัจจัยที่สัมพันธ์และผลกระทบของการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างไม่สมเหตุผลในผู้ป่วยที่ติดเชื้อแบคทีเรียแกรมลบในกระแสเลือด ณ หอผู้ป่วยอายุรกรรม โรงพยาบาลลำปาง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ภูมิหลัง : การติดเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพเป็นปัญหาสำคัญและพบมากขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะในผู้ป่วยติดเชื้อแบคทีเรียแกรมลบในกระแสเลือดที่มีการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างไม่สมเหตุผลอยู่บ่อยครั้ง
วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินความสมเหตุผลในการใช้ยาปฏิชีวนะในผู้ป่วยที่ติดเชื้อแบคทีเรียแกรมลบในกระแสเลือด ปัจจัยที่สัมพันธ์ต่อการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลและผลกระทบที่เกิดขึ้น
วัสดุและวิธีการ: เป็นการศึกษาแบบ retrospective cohort study ในผู้ป่วยอายุ 18 ปีขึ้นไปที่ได้รับยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาการติดเชื้อแบคทีเรียแกรมลบในกระแสเลือดที่หอผู้ป่วยอายุรกรรม รพ.ลำปาง ตั้งแต่ 1 ม.ค.–30 เม.ย.2563 ประเมินความสมเหตุผลในการใช้ยาปฏิชีวนะภายหลังจากที่ทราบผลการตรวจเชื้อทางห้องปฏิบัติการ เปรียบเทียบข้อมูลระหว่างกลุ่มที่ใช้ยาอย่างสมเหตุผลและกลุ่มที่ใช้อย่างไม่สมเหตุผล วิเคราะห์ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผล
ผลการศึกษา: ผู้ป่วย 117 รายเป็นเพศชาย 82 ราย (ร้อยละ 70.9) อายุเฉลี่ย 65 ± 16.6 ปี (พิสัย 23-92) เชื้อก่อโรคที่พบบ่อยที่สุด คือ Escherichia coli 33 ราย (ร้อยละ 28.2) ESBL producing Escherichia coli 22 ราย (ร้อยละ 18.8) และ Klebsiella pneumoniae 14 ราย (ร้อยละ 12.0) พบการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างไม่สมเหตุผล 68 ครั้ง (ร้อยละ 58.1)
สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดคือ ใช้ยาที่ออกฤทธิ์กว้างเกินขอบเขต 34 ราย (ร้อยละ 50.0) ไม่เปลี่ยนรูปแบบยาเป็นชนิดรับประทาน 16 ราย (ร้อยละ 23.5) และเลือกยาไม่ครอบคลุมเชื้อก่อโรค 13 ราย (ร้อยละ 19.1) ปัจจัยที่สัมพันธ์ต่อการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลคือ โรคหลอดเลือดหัวใจ (OR 4.6, 95%CI 1.00-20.40, p=0.042) และประวัติการใช้ยาปฏิชีวนะภายใน 7 วัน
ก่อนนอน รพ. (OR 5.9, 95% CI 1.21–29.14, p=0.030) กลุ่มที่ใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลเกิดเชื้อดื้อยาร้อยละ 82.5 สูงกว่ากลุ่มที่ใช้ยาอย่างสมเหตุผลที่พบร้อยละ 7.5 (p<0.001) และอัตราการนอนโรงพยาบาลซ้ำสูงกว่า (p=0.035)
สรุป: การใช้ยาปฏิชีวนะอย่างไม่สมเหตุผลเพื่อรักษาการติดเชื้อแบคทีเรียแกรมลบในกระแสเลือดใน รพ.ลำปาง พบสูงถึงร้อยละ 58 ของผู้ป่วย โดยมีปัจจัยที่สัมพันธ์คือ โรคหลอดเลือดหัวใจและประวัติการใช้ยาปฏิชีวนะภายใน 7 วันก่อนนอน รพ. ส่งผลให้เพิ่มอัตราการติดเชื้อดื้อยาและการนอนโรงพยาบาลซ้ำ
Article Details
บทความที่ส่งมาลงพิมพ์ต้องไม่เคยพิมพ์หรือกำลังได้รับการพิจารณาตีพิมพ์ในวารสารอื่น เนื้อหาในบทความต้องเป็นผลงานของผู้นิพนธ์เอง ไม่ได้ลอกเลียนหรือตัดทอนจากบทความอื่น โดยไม่ได้รับอนุญาตหรือไม่ได้อ้างอิงอย่างเหมาะสม การแก้ไขหรือให้ข้อมูลเพิ่มเติมแก่กองบรรณาธิการ จะต้องเสร็จสิ้นเป็นที่เรียบร้อยก่อนจะได้รับพิจารณาตีพิมพ์ และบทความที่ตีพิมพ์แล้วเป็นสมบัติ ของลำปางเวชสาร
เอกสารอ้างอิง
Pumart P, Phodha P, Thamlikitkul V, Riewpaiboon A, Prakongsai P, Limwattananon S. Health and economic impacts of antimicrobial in Thailand. J Health Syst Res. 2012;9:352–60.
Udomthavornsuk B, Tatsanavivat P, Patjanasoontorn B, Khomthong R, Bhuripanyo K, Saengnipanthkul S, et al. Antibiotic use at a university hospital. Antibiotic Working Group of Srinagarind Hospital. J Med Assoc Thai. 1990;73(3):168–74.
Apisarnthanarak A, Danchaivijitr S, Bailey TC, Fraser VJ. Inappropriate antibiotic use in a tertiary care center in Thailand: an incidence study and review of experience in Thailand. Infect Control Hosp Epidemiol. 2006;27(4):416–20.
Apisarnthanarak A, Danchaivijitr S, Khawcharoenporn T, Limsrivilai J, Warachan B, Bailey TC, et al. Effectiveness of education and an antibioticcontrol program in a tertiary care hospital in Thailand. Clin Infect Dis. 2006;42(6):768–75.
Thamlikitkul V, Danchaivijitr S, Kongpattanakul S, Ckokloikaew S. Impact of an educational program on antibiotic use in a tertiary care hospital in a developing country. J Clin Epidemiol. 1998;51(9):773–8.
Apisarnthanarak A, Mundy LM. Prevalence, treatment, and outcome of infection due to extended-spectrum Beta-lactamase–producing microorganisms. Infect Control Hosp Epidemiol. 2006;27(3):326–7.
Morris S, Cerceo E. Trends, epidemiology, and management of multi-drug resistant gram-negative bacterial infections in the hospitalized setting. Antibiotics (Basel). 2020;9(4):196.
Shorr AF, Micek ST, Welch EC, Doherty JA, Reichley RM, Kollef MH. Inappropriate antibiotic therapy in gram-negative sepsis increases hospital length of stay. J Crit Care Med. 2011;39(1):46–51.
Sexton DJ, Miller BA, Anderson DJ. Measuring the effect of inappropriate initial antibiotic therapy on outcomes of patients with gram-negative sepsis: an imprecise science. J Crit Care Med. 2011;39(1):199–200.
Horan TC, Andrus M, Dudeck MA. CDC/NHSN surveillance definition of health care–associated infection and criteria for specific types of infections in the acute care setting. Am J Infect Control. 2008;36(5):309–32.
Blinova E, Lau E, Bitnun A, Cox P, Schwartz S, Atenafu E, et al. Point prevalence survey of antimicrobial utilization in the cardiac and pediatric critical care unit. Pediatr Crit Care Med. 2013;14(6):e2808.
Shime N, Kosaka T, Fujita N. De-escalation of antimicrobial therapy for bacteremia due to difficult-to-treat gram-negative bacilli. Infection. 2013;41(1):203–10.
Lee CC, Lee NY, Chen PL, Hong MY, Chan TY, Chi CH, et al. Impact of antimicrobial strategies on clinical outcomes of adults with septic shock and community-onset Enterobacteriaceae bacteremia: de-escalation is beneficial. Diagn Microbiol Infect Dis. 2015;82(2):158–64.
Aswapokee N, Vaithayapichet S, Heller RF. Pattern of antibiotic use in medical wards of a university hospital, Bangkok, Thailand. Rev Infect Dis. 1990;12(1):136–41.
Mahatumarat T, Pinmanee N, Injai W, Chaiwarith R. Inappropriateness of intravenous antibiotic prescriptions at hospital discharge at a tertiary care hospital in Thailand. Drug Healthc Patient Saf. 2019;11:125–9.
Béïque L, Zvonar R. Addressing concerns about changing the route of antimicrobial administration from intravenous to oral in adult inpatients. Can J Hosp Pharm. 2015;68(4):318–26.
Hsueh PR, Chen WH, Luh KT. Relationships between antimicrobial use and antimicrobial resistance in gram-negative bacteria causing nosocomial infections from 1991–2003 at a university hospital in Taiwan. Int J Antimicrob Agents. 2005;26(6):463–72.
Shime N, Satake S, Fujita N. De-escalation of antimicrobials in the treatment of bacteraemia due to antibiotic-sensitive pathogens in immunocompetent patients. Infection. 2011;39(4):319–25.
Seah VXF, Ong RYL, Lim ASY, Chong CY, Tan NWH, Thoon KC. Impact of a carbapenem antimicrobial stewardship program on patient outcomes. Antimicrob Agents Chemother. 2017;61(9):717–26
