คุณภาพการนอนหลับและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ในผู้สูงอายุที่หมู่บ้านประชานิเวศน์

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาคุณภาพการนอนหลับ และปัจจัยที่เกี่ยวข้องในสูงอายุ
วิธีการศึกษา เป็นการวิจัยเชิงพรรณนา เก็บข้อมูลจากผู้สูงอายุ ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้าน
ประชานิเวศน์ 2 ระยะ 3 ระหว่างช่วงเดือนกันยายน ถึง ตุลาคม พ.ศ.2560 เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บ
ข้อมูลประกอบด้วย 1) แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคลทั่วไป 2) แบบประเมินคุณภาพการนอนหลับฉบับ
ภาษาไทย (Thai version of the Pittsburgh sleep quality index, T-PSQI) 3) แบบประเมินสุขอนามัย
การนอนหลับ (sleep hygiene index) 4) แบบคัดกรองภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ (Thai geriatric
depression scale, TGDS) และ 5) แบบคัดกรองภาวะสมองเสื่อม (mini-mental state examination:
Thai version, MMSE-Thai 2002) นำเสนอข้อมูลคุณภาพการนอนหลับ โดยใช้ความถี่ ร้อยละ ใช้สถิติ
chi-square test วิเคราะห์ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับคุณภาพการนอนหลับ และวิเคราะห์ปัจจัยทำนายคุณภาพ
การนอนหลับ โดยใช้สถิติ logistic regression
ผลการศึกษา ผู้เข้าร่วมวิจัยจำนวน 254 ราย อายุเฉลี่ย 77.11±7.29 ปี เป็นผู้หญิงร้อยละ 66.5 พบความชุก
ของคุณภาพการนอนหลับที่ไม่ดีเท่ากับร้อยละ 52.0 โดยกลุ่มตัวอย่างมีจำนวนชั่วโมงการนอนเฉลี่ย 6.09
ชั่วโมง ระยะเวลาที่ใช้จากเริ่มเข้านอนจนหลับ (sleep latency) เฉลี่ย 28.35 นาที ประสิทธิภาพการ
นอนหลับ (sleep efficiency) เฉลี่ยร้อยละ 84.40 ประมาณสองในสามมีการปฏิบัติสุขอนามัย
การนอนหลับที่ดีในระดับสูง (ร้อยละ 61.4) ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับคุณภาพการนอนหลับได้แก่ ภาวะ
ซึมเศร้า โรคประจำตัวทางกาย ความเพียงพอของรายได้ และการออกกำลังกาย นอกจากนี้ยังพบว่า
ปัจจัยทำนายคุณภาพการนอนหลับที่ไม่ดี ได้แก่ การมีภาวะซึมเศร้า (p<0.01) และการมีโรคประจำตัว
ทางกาย (p<0.05)
สรุป ผู้สูงอายุในหมู่บ้านประชานิเวศน์ มีความชุกของคุณภาพการนอนหลับที่ไม่ดีเท่ากับร้อยละ 52.0
ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับคุณภาพการนอนหลับและเป็นปัจจัยทำนายคุณภาพการนอนหลับที่ไม่ดี ได้แก่
การมีภาวะซึมเศร้าและการมีโรคประจำตัวทางกาย การประเมินคุณภาพการนอนหลับอาจช่วยในการ
คัดกรองภาวะซึมเศร้าและปัญหาสุขภาพทางกายได้