เภสัชพันธุศาสตร์ โรคเกาต์ และการแพ้ยา Allopurinol
คำสำคัญ:
เภสัชพันธุศาสตร์, โรคเกาต์, การแพ้ยาอัลโลพูรินอล , เอชแอลเอบี*58:01บทคัดย่อ
Allopurinol เป็นยาหลักในการรักษาภาวะกรดยูริกในเลือดสูงและโรคเกาต์ออกฤทธิ์ยับยั้งการสร้างกรดยูริกในเลือด มีรายงานอาการไม่พึงประสงค์จากการแพ้ยาชนิดนี้ทั่วโลกรวมถึงประเทศไทยว่าเกี่ยวข้องกับพันธุกรรมของมนุษย์ ปัจจุบันประเทศไทยตามประกาศคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.2564 ได้มีการสนับสนุนการตรวจคัดกรองลักษณะทางพันธุกรรม อัลลีล Human Leukocyte Antigen-B*5801 (HLA-B*58:01) ก่อนให้ยา Allopurinol ในผู้ป่วยโรคเกาต์รายใหม่ เนื่องจากผลการวิจัยพบความสัมพันธ์ระหว่างการแพ้ยา Allopurinol กับ อัลลีล HLA-B*58:01 ซึ่งพบในประชากรไทยได้ถึงร้อยละ 16.33 การตรวจคัดกรองอัลลีลนี้มีความไวถึงร้อยละ 100 และความจำเพาะร้อยละ 96 จึงช่วยหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดการแพ้ยาทางผิวหนังแบบรุนแรง--SCARs ได้ บทความวิชาการนี้ให้ข้อมูล เภสัชวิทยาของยา Allopurinol ภาวะกรดยูริกในเลือดสูงกับโรคเกาต์ อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา และการป้องกันการแพ้ยาโดยเภสัชพันธุศาสตร์ เพื่อสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับอันตรายของการแพ้ยา Allopurinol และแนวทางการตรวจวิเคราะห์ทางเภสัชพันธุศาสตร์เพื่อป้องกันความเสี่ยงจากการแพ้ยา Allopurinol
References
Austin-Zimmerman, I., Wronska, M., Wang, B., Irizar, H., Thygesen, J. H., Bhat, A., ...& Bramon, E. (2021). The influence of CYP2D6 and CYP2C19 genetic variation on diabetes mellitus risk in people taking antidepressants and antipsychotics. Genes, 12(11), 1-17. https://doi.org/10.3390/genes12111758
Cecchin, E., & Stocco, G. (2020). Pharmacogenomics and personalized medicine. Genes, 11(6), 679. https://doi.org/10.3390/genes11060679
Coleman, J. J., & Pontefract, S. K. (2016). Adverse drug reactions. Clinical medicine (London, England), 16(5), 481–485. https://doi.org/10.7861/clinmedicine.16-5-481
Dai, C., Wang, C., Xia, F., Liu, Z., Mo, Y., Shan, X., & Zhou, Y. (2021). Age and gender-specific reference intervals for uric acid level in children aged 5-14 years in Southeast Zhejiang Province of China: Hyperuricemia in children may need redefinition. Frontiers in Pediatrics, 9, 1-6. https://doi.org/10.3389/fped.2021.560720
Danve, A., Sehra, S. T., & Neogi, T. (2021). Role of diet in hyperuricemia and gout. Best Practice & Research. Clinical Rheumatology, 35(4), 101723. https://doi.org/10.1016/j.berh.2021.101723
Dean, L., & Kane, M. (2012). Clopidogrel Therapy and CYP2C19 Genotype. In V. M. Pratt et. al. (Eds.). Medical Genetics Summaries. Maryland: National Center for Biotechnology Information (US).
Deng, H., Zhang, X., Cheng, N., Zhang, J., Song, C., Sun, Y., … & Meng, Q. (2023). Asymptomatic hyperuricemia associated with increased risk of nephrolithiasis: A cross-sectional study. BMC Public Health, 23(1), 1525. https://doi.org/10.1186/s12889-023-16469-y
Fan, W. L., Shiao, M. S., Hui, R. C., Su, S. C., Wang, C. W., Chang, Y. C., & Chung, W. H. (2017). HLA association with drug-induced adverse reactions. Journal of Immunology Research, 2017, 3186328. https://doi.org/10.1155/2017/3186328
FitzGerald, J. D., Dalbeth, N., Mikuls, T., Brignardello-Petersen, R., Guyatt, G., Abeles, …& Neogi, T. (2020). 2020 American College of rheumatology guideline for the management of Gout. Arthritis care & research, 72(6), 744–760. https://doi.org/10.1002/acr.24180
Hone-Krasae official. (2023, October 24). Misprescription nearly death! A girl met physician for fever The doctor misdiagnosed drug allergy skin burn l EP.1499 l 12 July 2023 [Video file]. Retrieved from https://www.youtube.com/watch?v=28TKgqh5mYo (in Thai)
Hung, S. I., Chung, W. H., Liou, L. B., Chu, C. C., Lin, M., Huang, H. P., ... & Chen, Y. T. (2005). HLA-B*5801 allele as a genetic marker for severe cutaneous adverse reactions caused by allopurinol. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 102(11), 4134–4139. https://doi.org/10.1073/pnas.0409500102
Kaneko, K., Aoyagi, Y., Fukuuchi, T., Inazawa, K., & Yamaoka, N. (2014). Total purine and purine base content of common foodstuffs for facilitating nutritional therapy for gout and hyperuricemia. Biological & Pharmaceutical Bulletin, 37(5), 709–721. https://doi.org/10.1248/bpb.b13-00967
Khanna, P. P., & Khanna, D. (2012). Chapter 18-health-related quality of life and outcome measures in gout In R. Terkeltaub (Ed.). Gout & other crystal arthropathies (pp. 217-225). Philadelphia: W. B. Saunders.
Notification of the National Health Security Board on Types and Scope of Public Health Services (No. 13) 2018 (2018, 21 August). Thai Government Gazette. Vol. 135, Chapter 201 d, 20. (in Thai)
Notification of the National Health Security Board on Types and Scope of Public Health Services (No. 22) 2021 (2021, 7 May). Thai government Gazette. Vol. 138, Chapter 98 d, 19. (in Thai)
Pharmacogenomics Research Project for Rational Use of Drugs in Thailand. (2021). Clinical pharmacy guidelines for genetic characterization of HLA-B*58:01 for Allopurinol drug use. Bangkok: Kiratithanapat Co., Ltd. (in Thai)
Pillinger, M. H., Rosenthal, P., & Abeles, A. M. (2007). Hyperuricemia and gout: New insights into pathogenesis and treatment. Bulletin of the NYU Hospital for Joint Diseases, 65(3), 215–221.
Puangpetch, A., Koomdee, N., Chamnanphol, M., Jantararoungtong, T., Santon, S., Prommas, S., ... & Sukasem, C. (2015). HLA-B allele and haplotype diversity among Thai patients identified by PCR-SSOP: Evidence for high risk of drug-induced hypersensitivity. Frontiers in genetics, 5, 1-7. https://doi.org/10.3389/fgene.2014.00478
Qurie, A., Preuss, C. V., & Musa, R. (2023). Allopurinol. United States: StatPearls Publishing.
Redwood, A. J., Pavlos, R. K., White, K. D., & Phillips, E. J. (2018). HLAs: Key regulators of T-cell-mediated drug hypersensitivity. HLA, 91(1), 3–16. https://doi.org/10.1111/tan.13183
Saksit, N., Tassaneeyakul, W., Nakkam, N., Konyoung, P., Khunarkornsiri, U., Chumworathayi, P., ... & Tassaneeyakul, W. (2017). Risk factors of allopurinol-induced severe cutaneous adverse reactions in a Thai population. Pharmacogenetics and genomics, 27(7), 255–263. https://doi.org/10.1097/FPC.0000000000000285
SEARCH Collaborative Group, Link, E., Parish, S., Armitage, J., Bowman, L., Heath, S., Matsuda, F., ... & Collins, R. (2008). SLCO1B1 variants and statin-induced myopathy--a genomewide study. The New England Journal of Medicine, 359(8), 789–799. https://doi.org/10.1056/NEJMoa0801936
Singer, J. Z., & Wallace, S. L. (1986). The allopurinol hypersensitivity syndrome. Unnecessary morbidity and mortality. Arthritis and Rheumatism, 29(1), 82–87. https://doi.org/10.1002/art.1780290111
Somkrua, R., Eickman, E. E., Saokaew, S., Lohitnavy, M., & Chaiyakunapruk, N. (2011). Association of HLA-B*5801 allele and allopurinol-induced Stevens Johnson syndrome and toxic epidermal necrolysis: A systematic review and meta-analysis. BMC Medical Genetics, 12, 118. https://doi.org/10.1186/1471-2350-12-118
Sukasem, C., Jantararoungtong, T., Kuntawong, P., Puangpetch, A., Koomdee, N., Satapornpong, P., ... & Rerkpattanapipat, T. (2016). HLA-B (*) 58:01 for allopurinol-induced cutaneous adverse drug reactions: Implication for clinical interpretation in Thailand. Frontiers in Pharmacology, 7, 1-8. https://doi.org/10.3389/fphar.2016.00186
Tassaneeyakul, W., Jantararoungtong, T., Chen, P., Lin, P. Y., Tiamkao, S., Khunarkornsiri, U., ... & Tassaneeyakul, W. (2009). Strong association between HLA-B*5801 and allopurinol-induced Stevens-Johnson syndrome and toxic epidermal necrolysis in a Thai population. Pharmacogenetics and genomics, 19(9), 704–709. https://doi.org/10.1097/FPC.0b013e328330a3b8
Tempark, T., John, S., Rerknimitr, P., Satapornpong, P., & Sukasem, C. (2022). Drug-Induced Severe Cutaneous Adverse Reactions: Insights Into Clinical Presentation, Immunopathogenesis, Diagnostic Methods, Treatment, and Pharmacogenomics. Frontiers in pharmacology, 13, 1-21. https://doi.org/10.3389/fphar.2022.832048
Thai Rheumatism Association. (2012). Guideline for management of gout 2012. Bangkok: Thai Rheumatism Association. (in Thai)
Tornio, A., & Backman, J. T. (2018). Cytochrome P450 in pharmacogenetics: An update. Advances in Pharmacology (San Diego, Calif.), 83, 3–32. https://doi.org/10.1016/bs.apha.2018.04.007
Voora, D., Baye, J., McDermaid, A., Narayana Gowda, S., Wilke, R. A., Nicole Myrmoe, A., ...& Larson, E. A. (2022). SLCO1B1*5 Allele is associated with atorvastatin discontinuation and adverse muscle symptoms in the context of routine care. Clinical pharmacology and therapeutics, 111(5), 1075–1083. https://doi.org/10.1002/cpt.2527
WHO Nomenclature Committee for Factors of the HLA System. (2023). HLA Alleles numbers. Retrieved from https://hla.alleles.org/nomenclature/stats.html
