อาหารทางการแพทย์สำหรับผู้สูงอายุ: โรคเกี่ยวกับภาวะทุพโภชนาการ
คำสำคัญ:
อาหารสำหรับผู้สูงอายุ, สังคมผู้สูงอายุ, โรคขาดสารอาหาร, โปรตีนบทคัดย่อ
ปัจจุบันจำนวนผู้สูงอายุในประเทศไทยมีสัดส่วนและจำนวนเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง อายุที่เพิ่มขึ้นส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทั้งลักษณะทางสังคมและลักษณะทางกายภาพและสรีรวิทยา ดังนั้นจึงมีความจำเป็นในการจัดการด้านความเป็นอยู่และสุขภาพของประชากรกลุ่มผู้สูงอายุในประเทศอย่างเพียงพอและทั่วถึง การได้รับสารอาหารที่เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญในการรักษาความแข็งแรงของผู้สูงอายุ ลดการเกิดโรคเรื้อรัง ทำให้ผู้สูงอายุดำเนินกิจกรรมได้ตามปกติ อย่างไรก็ตามผู้สูงอายุมักประสบปัญหาขาดสารอาหารหรือได้รับสารอาหารไม่เหมาะสมส่งผลให้สุขภาพเสื่อมลงลดสมรรถภาพด้านร่างกายและจิตใจ ตัวอย่างโรคที่เกิดจากการขาดสารอาหารในผู้สูงอายุ ได้แก่ ภาวะกล้ามเนื้อพร่อง โรคกระดูกพรุน การลดลงความจำและการเรียนรู้ สารอาหารหลักที่ผู้สูงอายุมักขาด คือ สารอาหารที่อยู่ในกลุ่มโปรตีน โดยพบว่า ประมาณร้อยละ 38 ของผู้สูงอายุเพศชาย และร้อยละ 41 ของผู้สูงอายุเพศหญิง ได้รับโปรตีนน้อยกว่าปริมาณที่แนะนำต่อวัน ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากความสามารถในการเคี้ยวหรือย่อยโปรตีนที่มักได้จากเนื้อสัตว์ลดลง ทำให้ปัจจุบันมีผลิตภัณฑ์อาหารทาง
การแพทย์ที่จำหน่ายในท้องตลาดเพิ่มขึ้นเพื่อให้ผู้สูงอายุได้สารอาหารครบถ้วน โดยส่วนประกอบโปรตีนในอาหารส่วนใหญ่ จะเป็นเวย์หรือโปรตีนจากพืช ปัจจุบันรูปแบบผลิตภัณฑ์อาหารทางการแพทย์สำหรับผู้สูงอายุในท้องตลาดมีหลายรูปแบบ เช่น อาหารทางการแพทย์สูตรครบถ้วน อาหารทางการแพทย์ที่มีการเสริมคุณสมบัติบางประเภทเข้าไปเพื่อให้มีจุดประสงค์เฉพาะ และอาหารทางการแพทย์สำหรับผู้ที่มีโรคประจำตัว การพิจารณาเลือกใช้อาหารทางการแพทย์แต่ละชนิด ปริมาณการบริโภคต่อครั้งหรือต่อวัน จะต้องอยู่ในการดูแลของแพทย์หรือคำแนะนำของนักโภชนาการ ซึ่งควรปฏิบัติตามและมีการติดตามผล รวมถึง การตอบสนองของผู้สูงอายุหรือผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด เพื่อช่วยให้ปรับภาวะทางโภชนาการได้เหมาะสมที่สุด บทความนี้สรุปข้อมูลโรคและปัญหาทางสุขภาพที่เกี่ยวกับภาวะทุพโภชนาการในผู้สูงอายุ รวมทั้งรวบรวมข้อมูลด้านโภชนาการและอาหารทางการแพทย์ที่มีจำหน่ายในท้องตลาดสำหรับผู้สูงอายุ
References
Accardi, G., & Caruso, C. (2018). Immune-inflammatory responses in the elderly: An update. Immunity and Ageing, 15(11), 1-4. https://doi.org/10.1186/s12979-018-0117-8
Agarwal, E., Miller, M., Yaxley, A., & Isenring, E. (2013). Malnutrition in the elderly: A narrative review. Maturitas, 76(4), 296-302. https://doi.org/10.1016/j.maturitas.2013.07.013
Allès, B., Samieri, C., Feart, C., Jutand, M.-A., Laurin, D., & Barberger-Gateau, P. (2012). Dietary patterns: A novel approach to examine the link between nutrition and cognitive function in older individuals. Nutrition Research Reviews, 25(2), 207-222. https://doi.org/10.1017/S0954422412000133
Artaza-Artabe, I., Sáez-López, P., Sánchez-Hernández, N., Fernández-Gutierrez, N., & Malafarina, V. (2016). The relationship between nutrition and frailty: Effects of protein intake, nutritional supplementation, vitamin D and exercise on muscle metabolism in the elderly. A systematic review. Maturitas, 93, 89-99. https://doi.org/10.1016/j.maturitas.2016.04.009
Baugreet, S., Hamill, R. M., Kerry, J. P., & McCarthy, S. N. (2017). Mitigating nutrition and health deficiencies in older adults: A role for food innovation?. Journal of Food Science, 82(4), 848-855. https://doi.org/10.1111/1750-3841.13674
Bhattacharyya, N., & Saikia, P. (2022). A changing world: Adapting to an ageing population in the workplace. Technology-Enabled Work-System Design (pp. 1-9). Berlin, Germany: Springer.
Bonjour, J. P., & Rizzoli, R. (2001). Bone acquisition in adolescence. Osteoporosis (pp. 621-638). Amsterdam, Netherlands: Elsevier.
Dental Health, B. (2018). Percentage of people without full-mouth teeth in the age groups of 60-74 years and 80-85 years, classified by region. In 8th Thailand National Oral Health Survey 2017 (pp. 50-52). Bangkok, Thailand: Samcharoen Panich. (in Thai)
Caracciolo, B., Xu, W., Collins, S., & Fratiglioni, L. (2014). Cognitive decline, dietary factors and gut–brain interactions. Mechanisms of Ageing and Development, 136, 59-69. https://doi.org/10.1016/j.mad.2013.11.011
Caroli, A., Poli, A., Ricotta, D., Banfi, G., & Cocchi, D. (2011). Invited review: Dairy intake and bone health: A viewpoint from the state of the art. Journal of Dairy Science, 94(11), 5249-5262. https://doi.org/10.3168/jds.2011-4578
Cerri, A. P., Bellelli, G., Mazzone, A., Pittella, F., Landi, F., Zambon, A., & Annoni, G. (2015). Sarcopenia and malnutrition in acutely ill hospitalized elderly: Prevalence and outcomes. Clinical Nutrition, 34(4), 745-751. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2014.08.015
Cruz-Jentoft, A. J., Baeyens, J. P., Bauer, J. M., Boirie, Y., Cederholm, T., Landi, F., Martin, F. C., Michel, J. P., Rolland, Y., Schneider, S. M., Topinková, E., Vandewoude, M., Zamboni, M., & European Working Group on Sarcopenia in Older People. (2010). Sarcopenia: European consensus on definition and diagnosis: Report of the European Working Group on Sarcopenia in Older People. Age and Ageing, 39(4), 412–423. https://doi.org/10.1093/ageing/afq034
Dajpratham, P. (2013). Dysphagia in elderly. ASEAN Journal of Rehabilitation Medicine, 23(3), 73-80.
Dauncey, M. (2009). New insights into nutrition and cognitive neuroscience: symposium on ‘Early nutrition and later disease: Current concepts, research and implications’. Proceedings of the Nutrition Society, 68(4), 408-415. https://doi.org/10.1017/S0029665109990188
de Jager, C. A., Oulhaj, A., Jacoby, R., Refsum, H., & Smith, A. D. (2012). Cognitive and clinical outcomes of homocysteine-lowering B-vitamin treatment in mild cognitive impairment: A randomized controlled trial. International Journal of Geriatric Psychiatry, 27(6), 592–600. https://doi.org/10.1002/gps.2758.
Durga, J., van Boxtel, M. P., Schouten, E. G., Kok, F. J., Jolles, J., Katan, M. B., & Verhoef, P. (2007). Effect of 3-year folic acid supplementation on cognitive function in older adults in the FACIT trial: A randomised, double blind, controlled trial. The Lancet, 369(9557), 208-216. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(07)60109-3
Fulgoni III, V. L. (2008). Current protein intake in America: Analysis of the National Health and Nutrition Examination Survey, 2003–2004. The American Journal of Clinical Nutrition, 87(5), 1554S-1557S. https://doi.org/10.1093/ajcn/87.5.1554S
Gennari, C. (2001). Calcium and vitamin D nutrition and bone disease of the elderly. Public Health Nutrition, 4(2b), 547-559. https://doi.org/10.1079/phn2001140
Gorissen, S. H., & Witard, O. C. (2018). Characterising the muscle anabolic potential of dairy, meat and plant-based protein sources in older adults. Proceedings of the Nutrition Society (pp. 20-31). Stirling: University of Stirling
Hernlund, E., Svedbom, A., Ivergård, M., Compston, J., Cooper, C., Stenmark, J., McCloskey, E. V., Jönsson, B., & Kanis, J. A. (2013). Osteoporosis in the European Union: Medical management, epidemiology and economic burden. A report prepared in collaboration with the International Osteoporosis Foundation (IOF) and the European Federation of Pharmaceutical Industry Associations (EFPIA). Archives of Osteoporosis, 8(1), 136. https://doi.org/10.1007/s11657-013-0136-1
Kaewanun, C. (2018). Nutrition of the elderly. EAU Heritage Journal Science and Technology, 12(2), 112–119. (in Thai)
Katsanos, C. S., Kobayashi, H., Sheffield-Moore, M., Aarsland, A., & Wolfe, R. R. (2006). A high proportion of leucine is required for optimal stimulation of the rate of muscle protein synthesis by essential amino acids in the elderly. American Journal of Physiology-Endocrinology and Metabolism, 291(2), E381-E387. https://doi.org/10.1152/ajpendo.00488.2005
Kennedy, D., Jones, E., & Haskell, C. (2011). Vitamin status, cognition and mood in cognitively intact adults. In D. Benton (Ed.), Lifetime nutritional influences on cognition, behaviour and psychiatric illness (pp. 194-250). UK: Woodhead
Khamluang, P., & Inmanee, P. (2022). Nutrition Intelligence and Promoting Health in the Elderly. EAU Heritage Journal Science and Technology, 16(1), 16–27. (in Thai)
Larsen, E. R., Mosekilde, L., & Foldspang, A. (2004). Vitamin D and calcium supplementation prevents osteoporotic fractures in elderly community dwelling residents: a pragmatic population-based 3-year intervention study. Journal of Bone and Mineral Research: The Official Journal of the American Society for Bone and Mineral Research, 19(3), 370–378. https://doi.org/10.1359/JBMR.0301240
Lau, E., Woo, J., Lam, V., & Hong, A. (2001). Milk supplementation of the diet of postmenopausal Chinese women on a low calcium intake retards bone loss. Journal of Bone and Mineral Research, 16(9), 1704-1709. https://doi.org/10.1359/jbmr.2001.16.9.1704
Lee, S., Choi, Y.-S., Jo, K., Yong, H. I., Jeong, H. G., & Jung, S. (2021). Improvement of meat protein digestibility in infants and the elderly. Food Chemistry, 356, 129707. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2021.129707
Lipnicki, D. M., Sachdev, P. S., Crawford, J., Reppermund, S., Kochan, N. A., Trollor, J. N., Draper, B., Slavin, M. J., Kang, K., Lux, O., Mather, K. A., & Brodaty, H. (2013). Risk factors for late-life cognitive decline and variation with age and sex in the Sydney Memory and Ageing Study. PloS One, 8(6), e65841. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0065841
Mala, W. (2022). The consumption of local food in the northeastern region according to the 9 nutritional principals as guideline to enhance the immunity against covid 19 among the elderly. Journal of Social Science for Local Rajabhat Mahasarakham University, 6(3), 240-249. (in Thai)
Mithal, A., Bonjour, J. P., Boonen, S., Burckhardt, P., Degens, H., El Hajj Fuleihan, G., Josse, R., Lips, P., Morales Torres, J., Rizzoli, R., Yoshimura, N., Wahl, D. A., Cooper, C., Dawson-Hughes, B., & IOF CSA Nutrition Working Group. (2013). Impact of nutrition on muscle mass, strength, and performance in older adults. Osteoporosis International: A Journal Established as Result of Cooperation between the European Foundation for Osteoporosis and the National Osteoporosis Foundation of the USA, 24(5), 1555–1566. https://doi.org/10.1007/s00198-012-2236-y
Montero-Fernández, N., & Serra-Rexach, J. (2013). Role of exercise on sarcopenia in the elderly. European Journal of Physical and Rehabilitation Medicine, 49(1), 131-143. PMID: 23575207.
Morris, M. C. (2012). Nutritional determinants of cognitive aging and dementia. Proceedings of the Nutrition Society, 71(1), 1-13. https://doi.org/10.1017/S0029665111003296
Murakami, K., Miyake, Y., Sasaki, S., Tanaka, K., Fukushima, W., Kiyohara, C., Tsuboi, Y., Yamada, T., Oeda, T., Miki, T., Kawamura, N., Sakae, N., Fukuyama, H., Hirota, Y., Nagai, M., & Fukuoka Kinki Parkinson’s Disease Study Group (2010). Dietary intake of folate, vitamin B6, vitamin B12 and riboflavin and risk of Parkinson’s disease: A case-control study in Japan. The British Journal of Nutrition, 104(5), 757–764. https://doi.org/10.1017/S0007114510001005
Ohta, H., Uenishi, K., & Shiraki, M. (2016). Recent nutritional trends of calcium and vitamin D in East Asia. Osteoporosis and Sarcopenia, 2(4), 208-213. https://doi.org/10.1016/j.afos.2016.08.002
Organization, W. H. (2022). Ageing. Retrieved from https://www.who.int/health-topics/ageing#tab=tab_1
Pasiakos, S. M., Agarwal, S., Lieberman, H. R., & Fulgoni, V. L., 3rd. (2015). Sources and amounts of animal, dairy, and plant protein intake of US Adults in 2007-2010. Nutrients, 7(8), 7058–7069. https://doi.org/10.3390/nu7085322
Pirlich, M., & Lochs, H. (2001). Nutrition in the elderly. Best Practice & Research Clinical Gastroenterology, 15(6), 869-884. https://doi.org/10.1053/bega.2001.0246
Roberts, S. B., & Dallal, G. E. (2005). Energy requirements and aging. Public Health Nutrition, 8(7a), 1028-1036. https://doi.org/10.1079/phn2005794
Santigosa, E., García-Meilán, I., Valentin, J. M., Pérez-Sánchez, J., Médale, F., Kaushik, S., & Gallardo, M. (2011). Modifications of intestinal nutrient absorption in response to dietary fish meal replacement by plant protein sources in sea bream (Sparus aurata) and rainbow trout (Onchorynchus mykiss). Aquaculture, 317(1-4), 146-154.
Sha, L., & Xiong, Y. L. (2020). Plant protein-based alternatives of reconstructed meat: Science, technology, and challenges. Trends in Food Science & Technology, 102, 51-61. https://doi.org/10.1016/j.tifs.2020.05.022
Siamrathonline. (2018). Thailand has reached an aging society, with the elderly population far outnumbering the young. Retrieved from https://siamrath.co.th/n/18788. (in Thai)
Trichopoulou, A., Kyrozis, A., Rossi, M., Katsoulis, M., Trichopoulos, D., La Vecchia, C., & Lagiou, P. (2015). Mediterranean diet and cognitive decline over time in an elderly Mediterranean population. European Journal of Nutrition, 54(8), 1311-1321. https://doi.org/10.1007/s00394-014-0811-z
van Het Bolscher-Niehuis, M. J., den Ouden, M. E., de Vocht, H. M., & Francke, A. L. (2016). Effects of self-management support programmes on activities of daily living of older adults: A systematic review. International Journal of Nursing Studies, 61, 230-247. doi: 10.1016/j.ijnurstu.2016.06.014
Volkert, D. (2011). The role of nutrition in the prevention of sarcopenia. Wiener Medizinische Wochenschrift, 161(17), 409-415. https://doi.org/10.1007/s10354-011-0910-x
Vongwaitayagul, R. (2021). A feasibility study for developing a business plan of and sale of jelly protein supplement for elderly (Master’s thesis). Retrieved from College of Management Mahidol University E-Thesis and Thematic Paper (in Thai)
Wimo, A., & Prince, M. J. (2010). World Alzheimer Report 2010: the global economic impact of dementia. US: Alzheimer’s Disease International.
Wolfe, R. R. (2012). The role of dietary protein in optimizing muscle mass, function and health outcomes in older individuals. British Journal of Nutrition, 108(S2), S88-S93. https://doi.org/10.1017/S0007114512002590
Wolfe, R. R., Miller, S. L., & Miller, K. B. (2008). Optimal protein intake in the elderly. Clinical Nutrition, 27(5), 675-684. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2008.06.008
Wooten J. M. (2012). Pharmacotherapy considerations in elderly adults. Southern Medical Journal, 105(8), 437–445. https://doi.org/10.1097/SMJ.0b013e31825fed90
Young, J., Therkildsen, M., Ekstrand, B., Che, B., Larsen, M., Oksbjerg, N., & Stagsted, J. (2013). Novel aspects of health promoting compounds in meat. Meat Science, 95(4), 904-911. https://doi.org/10.1016/j.meatsci.2013.04.036
