การประยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เพื่อศึกษาการกระจายเชิงพื้นที่ โรคหลอดเลือดสมองในอำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาแบบย้อนหลังนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการกระจายเชิงพื้นที่โรคหลอดเลือดสมองในอำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง เก็บรวบรวมข้อมูลจากฐานทะเบียนผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองโรงพยาบาลแม่ทะที่ได้รับการวินิจฉัยระหว่างเดือนมกราคม 2564 –ธันวาคม 2566 และเชื่อมโยงข้อมูลกับแผนที่ระดับตำบล วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา วิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงพื้นที่มอแรน และค่าความสัมพันธ์แอนซิลินโลคัลของมอแรนหรือการวิเคราะห์การเป็นกลุ่มและส่วนที่อยู่นอก
ผลการศึกษาพบว่าผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองในอำเภอแม่ทะในระหว่างปี พ.ศ. 2564-2566 ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย ร้อยละ 59.60 อายุเฉลี่ย 65.42 ปี (SD=11.98) พบจำนวนผู้ป่วยสูงสุดในช่วงอายุ 75-79 ปีทั้งเพศชายและหญิง การกระจายเชิงพื้นที่โรคหลอดเลือดสมองพบว่าในปี พ.ศ.2564 เป็นรูปแบบสุ่ม ส่วนปีพ.ศ. 2565 และ 2566 มีรูปแบบเกาะกลุ่ม ค่าความสัมพันธ์มอแรนเท่ากับ .038, .380 และ .262 ตามลำดับ และนอกจากนี้วิเคราะห์ค่าความสัมพันธ์แอนซิลินโลคัลของมอแรน พบว่าพื้นที่มีการเกาะกลุ่มสูง (High-High) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ ปี พ.ศ. 2564 คือ ตำบลนาครัว (p=.05) ปี พ.ศ.2565 คือ ตำบลหัวเสือ (p=.05) และปี พ.ศ.2566 คือ ตำบลแม่ทะ (p=.05) ตำบลนาครัว (p=.05) และตำบลน้ำโจ้ (p=.01)
หน่วยบริการสาธารณสุขควรนำผลการศึกษาที่ได้ไปใช้เป็นข้อมูลในการจัดบริการเชิงรุกและจัดสรรทรัพยากรเพื่อการดูแลและวางแนวทางในการดำเนินงาน ค้นหาปัจจัยสาเหตุ ป้องกัน เฝ้าระวังโรคหลอดเลือดสมองเพื่อลดอุบัติการณ์ผู้ป่วยรายใหม่ในพื้นที่ต่อไป
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความหรือข้อคิดเห็นใดใดที่ปรากฏในวารสารวิจัยการพยาบาลและวิทยาศาสตร์สุขภาพ เป็นวรรณกรรมของผู้เขียน ซึ่งบรรณาธิการหรือสมาคมศิษย์เก่า ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย และบทความที่ได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิจัยการพยาบาลและวิทยาศาสตร์สุขภาพ
เอกสารอ้างอิง
Baye, M., Hintze, A., Murer, C. G., Mariscal, T., Belay, G. J., Gebremariam, A. A. & Hughes, C. M. L. (2020). Stroke characteristics and outcomes of adult patients in Northwest Ethiopia. Frontiers in Neurology, 11(428), 1-9.
Boehme, A. K., Esenwa, E. & Elkind, M. S. V. (2017). Stroke risk factors, genetics, and prevention. Circulation Research, 120(3), 472-495.
Campbell, B. C. V., De Silva, D. A., Macleod, M. R., Coutts, S. B., Schwamm, L. H., Davis, S, M. & et al. (2019). Ischemic stroke. Nature Reviews Disease Primers, 5(70). S41572.
Chuayray, B. & Songthap, A. (2019). The use of geographic information systems (GIS) in Public Health. The Southern Collage Network Journal of Nursing and Public Health, 6(3), 229-236. (in Thai).
Cui, Q. & Naikoo, N. A. (2019). Modifiable and non-modifiable risk factors in ischemic stroke: A meta-analysis. African Health Sciences, 19(2), 2121–2129.
Dale, M. R. T. & Fortin, M. J. (2014). Spatial analysis (2nd ed.). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Gao, Z., Chen, Z., Sun, A. & Deng, X. (2019). Gender difference in cardiovascular disease. Medicine in Novel Technology and Devices. 100025.
Health Information System Development Office (HISO). (2024). Thai health stat. Retrieved (2024, June 21). from
https://www.hiso.or.th/thaihealthstat/topic/tmap.php?t=02&m=02&d=03 (in Thai).
Health Data Center (HDC). (2023). Morbidity of major non-communicable diseases. Retrieved
(2024, June 21). from https://lpg.hdc.moph.go.th/hdc/reports/page.php?cat_id=6a1fdf282fd28180eed7d1cfe0155e11 (in Thai).
Health Data center (HDC). (2024). 10-item screening for the elderly. Retrieved (2024, September 12). from
https://lpg.hdc.moph.go.th/hdc/reports/page.php?cat_id=6966b0664b89805a484d7ac96c6edc48 (in Thai).
Kolmos, M., Christoffersen, L. & Kruuse, C. (2021). Recurrent ischemic stroke - A systematic review and meta-analysis. Journal of Stroke and Cerebrovascular Diseases, 30(8), 105935.
Mahadavifar, N., Pakzad, R., Ghoncheh, M., Pakzad, I., Moudi, A. & Salehinity, H. (2016). Spatial analysis of breast cancer incidence in Iran. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 17(S3), 59-64.
Ministry of Public Health. (2024). Public health statistic A.D. 2022. Retrieved (2024, June 21). from https://spd.moph.go.th/wp-content/uploads/2023/11/Hstatistic65.pdf (in Thai).
Ng, B., Puspitaningtyas, H., Wiranata, J. A., HutajuluI, S. H., Widodo., I., Anggorowati, N., ... & Sripan, P. (2023). Breast cancer incidence in Yogyakarta, Indonesia from 2008–2019: A cross-sectional study using trend analysis and geographical information system. PLOS ONE, 18(7), e0288073.
Peters, S., Carcel, C., Millett, E. R. C. & Woodward, M. (2020). Sex differences in the association between major risk factors and the risk of stroke in the UK Biobank cohort study. Neurology, 95(20), e2715-e2716.
Sahat, O., Kamsa-ard, S., Suwannatrai, A. T. & Thunyaharn, N. (2021). Incidence Rate and Spatial Analysis of Liver Cancer in Nakhon Phanom Province. Srinagarind Medical Journal, 36(5), 611-616. (in Thai).
Saita, S., Sasithan, M. & Silawan, T. (2022). Temporal variarions and spatial cluster of dengue in Thailand longitudinal study before and during the coronavirus disease (COVID-19) pandemic. Tropical Medicine and Infectious Disease, 7(171), 1-14.
Soleimani, M., Jalilvand, A. & Soleimani, R. (2021). Geographic information system of stroke incidence in Zanjan province, Iran during 2012-2019. Journal of Advances in Medical and Biomedical Research, 29(136), 263-270.
Tiamkao, S. (2022). Incidence of stroke Thailand. Thai Journal of Neurology, 39(2), 39-46. (in Thai).
Thammasarn, K., Loahasiriwong, W., Mahato, R. K. & Sornlom, K. (2022). Spatial association between sociodemographic, environmental factors and prevention of stroke among diabetes and hypertension patients in Thailand. The Open Public Health journal, 15, 1-13.
World Stroke Organization. (2022). Global stroke fact sheet 2022. Retrieved (2024, June 21). from
https://www.world-stroke.org/assets/downloads/WSO_Global_Stroke_Fact_Sheet.pdf
