การพัฒนาคุณภาพชีวิตในสังคมสูงอายุโดยใช้การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม

บทคัดย่อ

          การพัฒนาคุณภาพชีวิตมีความสำคัญจำเป็นต่อผู้สูงอายุเป็นอย่างยิ่ง โดยถือเป็นมาตรการหลักในการขับเคลื่อนงานด้านผู้สูงอายุระดับชาติ มุ่งให้ผู้สูงอายุไทยเกิด “พฤฒิพลังหรือสูงอายุอย่างมีพลัง”เนื่องจากในปีพ.ศ. 2564 ประเทศไทยมีสัดส่วนประชากรสูงอายุในช่วง 60 ปีขึ้นไป สูงถึงร้อยละ 20 ของจำนวนประชากรทั้งหมด หรือไม่น้อยกว่า 13 ล้านคน และกลายเป็นสังคมสูงอายุแบบสมบูรณ์ ดังนั้นเป้าหมายของการพัฒนาบุคลากรด้านสูงอายุจึงมุ่งเน้นให้ผู้สูงอายุมีการพึ่งพาตนเอง รวมถึงการมีส่วนร่วมในกิจกรรมของครอบครัวและชุมชนได้ ทั้งนี้เพื่อลดแนวโน้มการเกิดปัญหาสุขภาพกายและสุขภาพจิต   จากความเสื่อมแห่งวัยที่จะตามมาหรือมีความรุนแรงมากขึ้น ด้วยเหตุนี้การนำการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมที่มีจุดเน้นให้ผู้สูงอายุสามารถบอกความต้องการที่แท้จริงในการแก้ปัญหาการพัฒนาคุณภาพชีวิตได้อย่างครอบคลุม จึงเหมาะสมกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ และควรใช้การประชุมแบบมีส่วนร่วมอย่างสร้างสรรค์ ซึ่งเป็นกระบวนการสร้างความรู้นำสู่การปฏิบัติที่สอดคล้องกับลักษณะการเรียนรู้จากการนำประสบการณ์มาใช้แลกเปลี่ยนซึ่งกันและกันของผู้สูงอายุ สร้างเสริมให้ผู้สูงอายุมีแนวปฏิบัติที่นำไปสู่การพัฒนาความสามารถในการดูแลตัวเอง การพึ่งพาตนเองได้ ซึ่งเป็นการสูงอายุอย่างมีพลังและยังประโยชน์  บทความนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อให้พยาบาลหรือผู้ที่เกี่ยวข้องในการดูแลผู้สูงอายุสามารถประยุกต์การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมมาใช้ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุอย่างเป็นรูปธรรมตามความเหมาะสมกับบริบทของสถานบริการสุขภาพต่าง ๆ โดยในบทความวิชาการนี้จะกล่าวถึง ความหมายของคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ  แนวคิดเกี่ยวกับคุณภาพชีวิต เครื่องมือที่ใช้ในการประเมินคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ  การศึกษาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ  การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม การประชุมแบบมีส่วนร่วมอย่างสร้างสรรค์  และกรณีศึกษาการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุโดยใช้การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ซึ่งท้ายที่สุดจะทำให้ผู้สูงอายุไทยมีคุณภาพชีวิตอย่างยั่งยืนในระดับที่ดียิ่งขึ้นต่อไป