การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุชาวไทยภูเขาเผ่ากะเหรี่ยงกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงโดยชุมชน อำเภอเสริมงาม จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

          การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงพัฒนา มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วินิจฉัยปัญหาสุขภาพ  2) พัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุชาวไทยภูเขาเผ่ากะเหรี่ยงกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงโดยชุมชน อำเภอเสริมงาม จังหวัดลำปาง 3) ประเมินผลการใช้รูปแบบ  ดำเนินการวิจัยเป็น 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 การวินิจฉัยปัญหา  ระยะที่ 2 การพัฒนาและการทดลองใช้แผนกิจกรรมฯ และระยะที่ 3 การประเมินผลรูปแบบที่พัฒนาขึ้น เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม และแนวคำถาม การสัมภาษณ์เชิงลึก ทำการศึกษาระหว่างวันที่ 7 มิถุนายน ถึง วันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ.2560 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของ ตัวแปร โดยใช้ไควสแควร์ สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของ เพียร์สัน และสถิติทดสอบที  (Paired t-test) และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา

          ผลการศึกษา พบว่า 1) ปัญหาสุขภาพผู้สูงอายุชาวไทยภูเขาเผ่ากระเหรี่ยงที่พบส่วนใหญ่เป็นกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ 41.9 มีน้ำหนักเกิน ร้อยละ 20.3 พฤติกรรมด้านการออกกำลังกายไม่ถูกต้อง  ร้อยละ 94.6 มีการปฏิบัติด้านการจัดการความเครียดไม่ถูกต้อง ร้อยละ91.8 และมีการปฏิบัติด้านการรับประทานอาหารไม่ถูกต้องร้อยละ 86.5 มีความรู้เรื่องโรคความความดันโลหิตสูงไม่ถูกต้อง ร้อยละ 93.2     2) รูปแบบการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุชาวไทยภูเขาเผ่ากระเหรี่ยงกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงโดยชุมชนอำเภอเสริมงาม  จังหวดลำปาง  ประกอบด้วย  ขั้นที่ 1 การสร้างแผนกิจกรรมภาคีเครือข่ายสุขภาพ และขั้นที่ 2 ทดลองใช้แผนกิจกรรม  3) หลังการทดลองใช้รูปแบบที่พัฒนากลุ่มตัวอย่างมีคะแนนเฉลี่ยของความรู้หลังการทดลองใช้สูงกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.001) คะแนนเฉลี่ยของการปฏิบัติพฤติกรรมสุขภาพทั้ง 3 ด้านของกลุ่มตัวอย่างสูงกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.001) ดังนั้นรูปแบบการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุชาวไทยภูเขาเผ่ากะเหรี่ยงกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงโดยชุมชนที่พัฒนาขึ้นสามารถนำไปประยุกต์ใช้กับกลุ่มผู้สูงอายุชาวไทยภูเขาเผ่ากะเหรี่ยงกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงในพื้นที่อื่นๆที่มีบริบทคล้ายกับกลุ่มตัวอย่างได้