รูปแบบการบริหารประชาธิปไตยในโรงเรียน สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

บทคัดย่อ

การวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาองค์ประกอบและสร้างรูปแบบบริหารประชาธิปไตยในโรงเรียน

2) ประเมินผลการใช้รูปแบบการบริหารประชาธิปไตยในโรงเรียน วิธีดำเนินการวิจัยแบ่งเป็น 2 ระยะ ดังนี้

ระยะที่ 1 การศึกษาองค์ประกอบและสร้างรูปแบบการบริหารประชาธิปไตยในโรงเรียน ในขั้นตอนนี้ มีการดำเนิน

การ 4 ขั้นตอนคือ 1) ศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องเกี่ยวกับองค์ประกอบประชาธิปไตย 2) นำองค์ประกอบ

ที่ค้นพบออกแบบสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้บริหารโรงเรียนที่เป็นโรงเรียนต้นแบบประชาธิปไตย ของสำนักเอกลักษณ์

ของชาติ จำนวน 4 โรงเรียน ภูมิภาคละ 1 โรงเรียน แล้วทำการสังเคราะห์องค์ประกอบจากเอกสารและการ

สัมภาษณ์มาสร้างเป็นรูปแบบการบริหารประชาธิปไตยในโรงเรียนพร้อมจัดทำคู่มือดำเนินการตามรูปแบบ

3) การประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของรูปแบบและคู่มือการบริหารประชาธิปไตยในโรงเรียนโดย

ผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 12 คน 4) ปรับปรุงรูปแบบและคู่มือการบริหารประชาธิปไตยในโรงเรียน และ ระยะที่ 2

การประเมินผลการใช้รูปแบบการบริหารประชาธิปไตยในโรงเรียน โดยทดลองใช้จริงในโรงเรียน 1 โรงเรียน

ผลการวิจัย พบว่า

1. องค์ประกอบการบริหารประชาธิปไตยในโรงเรียน ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ คือ องค์ประกอบ

ที่ 1 การบริหารแบบมีส่วนร่วม องค์ประกอบที่ 2 หลักสูตรสถานศึกษาที่ส่งเสริมวิถีประชาธิปไตย องค์ประกอบ

ที่ 3 การจัดกิจกรรมเพื่อสร้างวิถีประชาธิปไตยในสถานศึกษา องค์ประกอบที่ 4 การสร้างบรรยากาศและสภาพ

แวดล้อมที่ส่งเสริมประชาธิปไตยในโรงเรียน โดยรูปแบบการบริหารประชาธิปไตยในโรงเรียน ประกอบด้วย การ

บริหารแบบมีส่วนร่วมที่มีขั้นตอนการวางแผน การสั่งการ และการควบคุม โดยผ่านองค์ประกอบประชาธิปไตย

ด้านหลักสูตรสถานศึกษาที่ส่งเสริมประชาธิปไตยในโรงเรียน การจัดกิจกรรมเพื่อสร้างวิถีประชาธิปไตยในสถาน

ศึกษา และการสร้างบรรยากาศและสภาพแวดล้อมที่ส่งเสริมประชาธิปไตยในโรงเรียน

2. คณะครูและบุคลากรที่เกี่ยวข้องมีความพึงพอใจในองค์ประกอบที่ 1 การบริหารแบบมีส่วนร่วมมาก

ที่สุด (M=4.89, SD=.59) ส่วนองค์ประกอบที่ 2 องค์ประกอบที่ 3 และองค์ประกอบที่ 4 มีความพึงพอใจโดยรวม

อยู่ในระดับมากที่สุด (M=4.50, SD=.55)