การประเมินผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนภายหลังการถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ให้แก่องค์การบริหารส่วนจังหวัดในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566: ระยะที่ 2 การประเมินผลกระทบต่อสถานะสุขภาพและการจัดบริการสุขภาพจากการศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบย้อนหลังและการจัดทำกรณีศึกษา
คำสำคัญ:
การประเมินผลกระทบ , สถานะสุขภาพ, การถ่ายโอน , โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบทคัดย่อ
การวิจัยแบบผสมวิธีนี้เพื่อ 1) วิเคราะห์ความสามารถในการคาดการณ์ผลกระทบของสัญญาณเตือน และ 2) ประเมินผลกระทบทางสุขภาพที่มีต่อประชาชนที่อาจเป็นผลเชื่อมโยงมาจากการถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ในปีงบประมาณ 2566 ประกอบด้วย 2 ขั้นตอน ขั้นตอนที่ 1 วิเคราะห์ความสามารถในการคาดการณ์ผลกระทบของสัญญาณเตือน เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพโดยการจัดทำกรณีศึกษา คัดเลือกพื้นที่แบบเฉพาะเจาะจง จำนวน 12 พื้นที่ ใน 10 จังหวัด โดยการสนทนากลุ่มผู้รับผิดชอบในสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) องค์การบริการส่วนจังหัวด (อบจ.) โรงพยาบาลคู่สัญญาบริการสาธารณสุขระดับปฐมภูมิ (CUP) และ รพ.สต. จำนวน 120 คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา ขั้นตอนที่ 2 เพื่อประเมินผลกระทบทางสุขภาพ เป็นศึกษาเชิงปริมาณโดยศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบกลุ่มย้อนหลัง วิเคราะห์ข้อมูลทุติยภูมิจากฐานข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพระหว่างปีงบประมาณ 2561 – 2566 วิเคราะห์เป็นระดับอำเภอและจังหวัด วิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงพรรณนา ผลวิจัยพบว่า
1. การจัดบริการปฐมภูมิ การจัดการทรัพยากร การควบคุมป้องกันโรค และผลลัพธ์ด้านการควบคุมโรค แสดงสัญญาณเตือนที่บ่งชี้ความเสี่ยงของการถ่ายโอน รพ.สต. ให้แก่ อบจ. มีต่อผลกระทบทางสุขภาพกับประชาชนอย่างน้อยในระยะเปลี่ยนผ่าน
2. ฐานข้อมูลสุขภาพมีความครบถ้วนสามารถนำมาประมวลผลตัวชี้วัดถึงปีงบประมาณ 2566 มีเพียงบางส่วน เนื่องจากส่งข้อมูลไม่ครบทุกหน่วยบริการและการส่งข้อมูลมีแนวโน้มลดลงเมื่อเปรียบเทียบกับปีก่อนการถ่ายโอนทั้ง รพ.สต. ที่ถ่ายโอนและไม่ถ่ายโอน การวิเคราะห์ตัวชี้วัดที่มีข้อมูลครบในปีงบประมาณ 2561 - 2566 แสดงให้เห็นว่าประชากรในพื้นที่ถ่ายโอน รพ.สต. ไปยัง อบจ. มีความเสี่ยงทางสุขภาพมากกว่าพื้นที่ที่ไม่มีการถ่ายโอน โดยเฉพาะตัวชี้วัดพื้นฐานที่สำคัญ ได้แก่ การคัดกรองพัฒนาการเด็กการคัดกรองกลุ่มเสี่ยง (เบาหวาน/ความดันโลหิตสูง) การคัดกรองผู้สูงอายุ คุณภาพของการดูแลในผู้ป่วยโรคเรื้อรัง และพบว่าประชากรในเขตความรับผิดชอบของ รพ.สต. ที่มีการถ่ายโอน รวมถึงการมีโรคประจำตัวเป็นโรคเรื้อรังสูงกว่าในพื้นที่ที่ รพ.สต. ไม่ได้ถ่ายโอน
ทุกหน่วยงานงานที่เกี่ยวข้อง ควรมีดำเนินการวางแผน ทบทวน และออกแบบการจัดการเชิงระบบสำหรับบริการปฐมภูมิที่มีประสิทธิผล เพื่อป้องกันปัญหาด้านสุขภาพประชาชนที่อาจจะเกิดขึ้นหลังการถ่ายโอน
เอกสารอ้างอิง
Charlson, M. E., Pompei, P., Ales, K. L., & MacKenzie, C. R. (1987). A new method of classifying prognostic comorbidity in longitudinal studies: development and validation. Journal of Chronic Disease, 40(4), 373-383.
Local Government Commission. (2017). Transferring Missions from Sub-district Health Promoting hospital to Local Government. Bangkok: The National Legislative Assembly. (in Thai)
Office of the Decentralization to the Local Government Organization Committee. (2021). Guidelines for Transferring Missions of the Queen Sirikit Health Centers and Tumbon Health Promotion Hospitals to the Provincial Administrative Organization. Bangkok: Thai Government House. (in Thai)
Quality and Standard Service Unit Support office. (2016). Service Unit Registration Audit Guideline for Main Contractor Service Unit, Primary Care Service Unit, Coordinate Service Unit;. National Health Security Office: Bangkok. (in Thai)
Singweratham, N., Fuengkhajorn, A., Wungrath, J., & Siewchaisakul, P. (2025). Dental service Provision and Oral Health Condition of Children Aged 0-12 years, Northern Thailand: Treansferring of Sub-District Health Promotion Hospital Policy Era. Healthcare, 13(8), 874. doi.org/10.3390/healthcare13080874
Singweratham, N., Phodha, T., Techakehakij, W., Siewchaisakul, P., Bunpean, A., & Chautrakarn, S. (2024). Unit Cost Study for Health Care Service in Chaloem Phra Kiat 60 Years Nawamin Maharachini Health Center and Tambon Health Promoting Hospital with transferred to the Provincial Administrative Organizations. Nonthaburi: Health Systems Research Institute. (in Thai)
Singweratham, N., Phodha, T., Techakehakij, W., Wongyai, D., Bunpean, A., & Siewchaisakul, P. (2024). A comparison on budget allocation of the National Health Security Fund between Contracting Unit for Primary care and the Tambon Health Promoting Hospitals with and without transferred to the Local Administrative Organizations. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health, 11(1), e266462. (in Thai)
Singweratham, N., Sriratanaban, J., Kuntiya, P., Komwong, D., Maneechay M., & Siewchaisakul, P. (2024). Forecasting on demand of health care workforces in Tumbon health promotion hospitals in the context of transfer to provincial administrative organizations. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health, 12(1), e274215
Sriratanaban, J., Singweratham N., Komwong, D., & Maneechay M. (2024). Assessment of population health impacts subsequent to the transfer of Sub-District health promoting hospitals to the provincial administrative organizations in 2023: Phase 1 potential warning signs. Journal of Health System Research, 18(2), 152-172. (in Thai)
Srisasalux J., Vichathai C, & Kaewvichian R. (2009). Experience with public health decentralization: The health center transfer model. Journal of Health Systems Research, 3(1), 16-34. (in Thai)
Sudhipongpracha, T., Chotsetakij, W., Phuripongthanawat, P., Kittayasophon, U., Satthatham, N., & Onphothong, Y. (2021). Policy Analysis and Policy Design for the Transfer of Subdistrict Health Promotion Hospitals to Provincial Administrative Organizations (PAOs). Bangkok: Thammasat University, College of Interdisciplinary Studies. (in Thai)
Uansri, S., Markchang, K., Chotchoungchatchai, S., Ontong, S., Panapong, N., & Pattanasiri, T., (2024). The transfer of subdistrict health promoting hospital to local government organizations: progress and challenges. Journal of Health Systems Research, 18(3), 314-330. (in Thai)
Unger, J. P., De Paepe, P., Cantuarias, G. S., & Herrera, O. A. (2008). Chile's neoliberal health reform: an assessment and a critique. Public Library of Science Medicine, 5(4), e79. doi.org/10.1371/journal.pmed.0050079
Wei, Y. D., (2000). Regional Development in China: States, Globalization, and Inequality. London and New York: Routledge
Yoshioka-Maeda, K., Shiomi, M., Katayama, T., Hosoya, N., Fujii, H., & Mayama, T. (2021). Self-reported competences of public health nurses for developing needs-oriented local healthcare plans: A nationwide cross-sectional survey. Journal of Advanced Nursing, 77(5), 2267-2277.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. บทความหรือข้อคิดเห็นใด ๆ ที่ปรากฏในวารสารเครือข่าย วิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้ ที่เป็นวรรณกรรมของผู้เขียน บรรณาธิการหรือเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและวิทยาลัยการสาธารณสุขภาคใต้ ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย
2. บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของ วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้
