บทบาทของพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ได้รับยาเมทฟอร์มิน : ผลข้างเคียงระยะยาว

ผู้แต่ง

  • เสน่ห์ ขุนแก้ว วิทยาลัยพยาบาลบรมราชนนี อุตรดิตถ์ คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข
  • กฤศภณ เทพอินทร์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชนนี อุตรดิตถ์ คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข
  • อลิษา ขุนแก้ว วิทยาลัยพยาบาลบรมราชนนี อุตรดิตถ์ คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข
  • กาญจนาภา ศุภบูรณ์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชนนี อุตรดิตถ์ คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข

คำสำคัญ:

บทบาทพยาบาล, ยาเมทฟอร์มิน, ผลข้างเคียงระยะยาว, การดูแล, โรคเบาหวาน

บทคัดย่อ

ยาเมทฟอร์มินถูกนำมาใช้เพื่อรักษาผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 เนื่องจากมีความเสี่ยงต่ำต่อการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ มีความปลอดภัยสูง นอกจากนี้ยังช่วยให้การทำงานของอินซูลินทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้น เมทฟอร์มินจึงถูกกลายเป็นยาตัวแรกที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย ในการรักษาโรคเบาหวาน อย่างไรก็ตามการใช้ยาเมทฟอร์มินเป็นเวลานานอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้ บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอประวัติการใช้ยาเมทฟอร์มิน ผลข้างเคียงต่อระบบไต ผลข้างเคียงต่อการเกิดโรคมะเร็ง ผลข้างเคียงต่อการเกิดโรคโลหิตจาง ผลข้างเคียงต่อระบบประสาท และบทบาทของพยาบาล เนื่องจากพยาบาลมีบทบาทใกล้ชิดกับผู้เป็นเบาหวานมากที่สุด จึงจำเป็นต้องมีความรู้ และรู้ถึงบทบาทในการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวาน โดยเฉพาะการใช้ยาเมทฟอร์มินในระยะยาวเพื่อช่วยให้การใช้ยาเมทฟอร์มินในการรักษาผู้ป่วยเบาหวานเป็นไปตามวัตถุประสงค์และมีประสิทธิภาพ บทความนี้อาจเป็นประโยชน์สำหรับพยาบาลทุกคนที่ดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวาน

References

Ahmed, M. A., Muntingh, G., & Rheeder, P. (2016). Vitamin B12 deficiency in metformin-treated type-2 diabetes patients, prevalence and association with peripheral neuropathy. BMC Pharmacology and Toxicology, 17(1), 1-10.

Apichayapong, W. (2020). Case study: metformin-associated lactic acidosis. Thai Journal of Hospital Pharmacy, 30(1), 26-33.

Aroda, V. R., Edelstein, S. L., Goldberg, R. B., Knowler, W. C., Marcovina, S. M., Orchard, T. J., et al. (2016). Long-term metformin use and vitamin B12 deficiency in the diabetes prevention program outcomes study. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 101(4), 1754-1761.

Bailey, C. J., & Turner, R. C. (1996). Metformin. New England Journal of Medicine, 334(9), 574–579.

Bell, D. S. (2022). Metformin induced vitamin B12 deficiency can cause or worsen distal symmetrical, autonomic and cardiac neuropathy in the patient with diabetes. Diabetes, Obesity and Metabolism, 24(8), 1423-1428.

Beringer, A. (1958). Zur behandlung der zuckerkrankheit mit biguaniden. Wien. Med. Wschr., 108, 880–882.

Cho, N. H., Shaw, J. E., Karuranga, S., Huang, Y., da Rocha Fernandes, J. D., Ohlrogge, A. W., et al. (2018). Idf diabetes atlas: global estimates of diabetes prevalence for 2017 and projections for 2045. Diabetes Research and Clinical Practice, 138, 271–281.

Chu, P. Y., Hackstadt, A. J., Chipman, J., Griffin, M. R., Hung, A. M., Greevy Jr, R. A., et al. (2020). Hospitalization for lactic acidosis among patients with reduced kidney function treated with metformin or sulfonylureas. Diabetes Care, 43(7), 1462–1470.

DeFronzo, R. A., Goodman, A. M., & Group, M. M. S. (1995). Efficacy of metformin in patients with non-insulin-dependent diabetes mellitus. New England Journal of Medicine, 333(9), 541–549.

DMThai. (2017). Clinical Practice Guidelines for Diabetes Bangkok: The Endocrine Society of Thailand. http://www.dmthai.org/…/cpg/443-guideline-diabetes-care-2017 (in Thai)

Donnelly, L. A., Dennis, J. M., Coleman, R. L., Sattar, N., Hattersley, A. T., Holman, R. R., et al. (2020). Risk of anemia with metformin use in type 2 diabetes: A mastermind study. Diabetes care, 43(10), 2493–2499. doi.org/10.2337/dc20-1104

Draznin, B., Aroda, V. R., Bakris, G., Benson, G., Brown, F. M., Freeman, R., et al. (2022). 9. Pharmacologic approaches to glycemic treatment: Standards of medical care in diabetes-2022. Diabetes Care, 45(Supplement_1), S125–S143.

Dyatlova, N., Tobarran, N. V., Kannan, L., North, R., & Wills, B. K. (2022). Metformin Associated Lactic Acidosis (MALA). In StatPearls. StatPearls Publishing.

Hill, J. (1759). The Vegetable System: Or, a Series of Experiments, and Observations Tending to Explain the Internal Structure, and the Life of Plants; Their Growth, and Propagation; the Number, Proportion, and Desposition of Their Constituent Parts; with the True Course of Their Juices; the Formation of the Embryo, the Construction of the Seed, and the Encrease from that State to Perfection (Vol. 1). Printed at the expence of the author, and sold by R. Baldwin.

Jeetendra, S., & Tushar, B. (2016). Metformin use and vitamin B12 deficiency in patients with type-2 diabetes mellitus. MVP Journal of Medical Sciences. 3(1), 67-70. doi:10.18311/mvpjms/2016/v3il/731

Kakarlapudi, Y., Kondabolu, S. K., Tehseen, Z., Khemani, V., Nousherwani, M. D., Saleem, F., et al. (2022). effect of metformin on vitamin b12 deficiency in patients with type 2 diabetes mellitus and factors associated with it: A Meta-Analysis. Cureus, 14(12), e32277. doi.org/10.7759/cureus.32277

Marshall, S. M. (2017). 60 years of metformin use: A glance at the past and a look to the future. Diabetologia, 60(9), 1561–1565.

McKendry, J. B. R., Kuwayti, K., & Rado, P. P. (1959). Clinical experience with DBI (phenformin) in the management of diabetes. Canadian Medical Association Journal, 80(10), 773.

Mehnert, H., & Seitz, W. (1958). Weitere Ergebnisse der diabetesbehandlung mit blutzuckersenkenden biguaniden. Munch Med Wschr, 100, 1849–1851.

Nasri, H. (2022). Metformin and kidney; overview on current concepts. Journal of Renal Endocrinology, 8, e21064.

Noinual, J. & Tunprayoon, S. (2021). Case report: Metformin-associated lactic acidosis. Thai Pharmaceutical and Health Science Journal. 16(4), 403-409.

Oriana Hoi Yun Yu & Samy Suissa. (2023). Metformin and cancer: Solutions to a real-world evidence failure. Diabetes Care. 46,(5), 904–912.

Rawdaree P. (2017). Clinical Practice Guideline for Diabetes. Diabetes Association of Thailand.

(in Thai)

Rongmuang, D., Tongdee, J. & Songsri, C. (2016). The nursing’ role in caring the person with diabetes mellitus receiving glycemic control medication in community. Nursing Public Health and Education Journal, 17(3), 3-16. (in Thai)

Rossing, P., Caramori, M. L., Chan, J. C., Heerspink, H. J., Hurst, C., Khunti, K., et al. (2022). Executive summary of the kdigo 2022 clinical practice guideline for diabetes management in chronic kidney disease: an update based on rapidly emerging new evidence. Kidney international, 102(5), 990-999.

Russameethum, W., & Tewthanom, K. (2017). Risk-benefit of high dose metformin beyond current evidence based pharmacotherapy. Thai Bulletin of Pharmaceutical Sciences, 12(1), 55–62.

Sanchez-Rangel, E., & Inzucchi, S. E. (2017). Metformin: Clinical use in type 2 diabetes. Diabetologia, 60, 1586–1593.

Serra, M. C., Kancherla, V., Khakharia, A., Allen, L. L., Phillips, L. S., Rhee, M. K., et al. (2020). Long-term metformin treatment and risk of peripheral neuropathy in older Veterans. Diabetes research and clinical practice, 170, 1-12.

Skuli, S. J., Alomari, S., Gaitsch, H., Bakayoko, A. I., Skuli, N., & Tyler, B. M. (2022). Metformin and cancer, an ambiguanidous relationship. Pharmaceuticals, 15(5), 1-29.

Soranna, D., Scotti, L., Zambon, A., Bosetti, C., Grassi, G., Catapano, A., et al. (2012). Cancer risk associated with use of metformin and sulfonylurea in type 2 diabetes: a meta-analysis. The oncologist, 17(6), 813–822.

Thai-Dm-CPG. (2023). Clinical Practice Guidelines for Diabetes Bangkok: The Endocrine Society of Thailand. http://www.thaiendocrine.org/th/wp-content/uploads/2023/08/Thai-DM-CPG-2566.pdf (in Thai)

Thojampa, S., Klankhajhon, S., Sahattecho, W., Pairojwoottipong, O., Junbua, J., & Ngamsutti, S. (2021). Roles of nurses on rational drug use with diabetic patients: case study. Systematic Reviews in Pharmacy, 12(3), 748-752.

Thammavaranucupt, K., Phonyangnok, B., Parapiboon, W., Wongluechai, L., Pichitporn, W., Sumrittivanicha, J., et al. (2022). Metformin-associated lactic acidosis and factors associated with 30-day mortality. Plos one, 17(8), e0273678.

Tseng, C.-H. (2014). Metformin significantly reduces incident prostate cancer risk in taiwanese men with type 2 diabetes mellitus. European Journal of Cancer, 50(16), 2831–2837.

UKPDS (1998). Effect of intensive blood-glucose control with metformin on complications in overweight patients with type 2 diabetes (UKPDS 34). The Lancet, 352(9131), 854–865.

Ungar, G., Freedman, L., & Shapiro, S. L. (1957). Pharmacological studies of a new oral hypoglycemic drug. Proceedings of the Society for Experimental Biology and Medicine, 95(1), 190–192.

Waisayanand, N., & Suksatit, B. (2017). Self-administration of insulin among persons with type 1. Diabetes Mellitus. 18(Supplement), 11–21.

Watanabe, C. K. (1922). Studies in the metabolic changes induced by the administration of guanidine bases vi. the influence of guanidine acidosis on the fat content of the blood. The Journal of Biochemistry, 1(2), 195–200.

Xu, H., Chen, K., Jia, X., Tian, Y., Dai, Y., Li, D., et al. (2015). Metformin use is associated with better survival of breast cancer patients with diabetes: A meta-analysis. The Oncologist, 20(11), 1236–1244.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2024-02-06