การพัฒนาโปรแกรมการดูแลร่วมกันของผู้ป่วยและครอบครัวในการชะลอโรคไตเรื้อรังในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและศึกษาผลของโปรแกรมการดูแลร่วมกันของผู้ป่วยและครอบครัวในการชะลอโรคไตเรื้อรังในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ การวิจัยมี 2 ขั้นตอน ได้แก่ 1) ขั้นการศึกษาสถานการณ์และการพัฒนาโปรแกรม กลุ่มตัวอย่างคัดเลือกแบบเจาะจง เป็นพยาบาลวิชาชีพที่รับผิดชอบคลินิกโรคเรื้อรัง 1 คน ผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้และสมาชิกในครอบครัวที่ดูแลผู้ป่วยกลุ่มละ 3 คน รวม 7 คน เครื่องมือวิจัยได้แก่ แบบบันทึกและแนวคำถามการสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา และ 2) ศึกษาผลของโปรแกรมที่ทดลองนำไปใช้ กลุ่มตัวอย่างคือผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ 23 คนและสมาชิกในครอบครัวที่ดูแลผู้ป่วยอีก 23 คน รวม 46 คน เครื่องมือวิจัย ได้แก่ โปรแกรมที่พัฒนาขึ้น แบบบันทึกผลระดับน้ำตาลในเลือดและความดันโลหิต และแบบบันทึกผลการติดตามเยี่ยมบ้านผู้ป่วย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติ Paired t-test ผลการวิจัยพบว่า

1. โปรแกรมการดูแลร่วมกันโดยผ่านการปฏิบัติของผู้ป่วยและสมาชิกในครอบครัวที่ดูแลผู้ป่วย 3 เรื่อง ได้แก่ การแลกเปลี่ยนข้อมูลประสบการณ์ระหว่างผู้ป่วยและสมาชิกในครอบครัวที่ดูแลผู้ป่วย การค้นหาข้อมูลด้านบวกและด้านลบเกี่ยวกับการปฏิบัติตัว และ การร่วมวางแผน การร่วมแก้ปัญหา  การร่วมปฏิบัติ และการปฏิบัติของพยาบาลในการสนับสนุนการดูแลร่วมกันของผู้ป่วยและสมาชิกในครอบครัวที่ดูแลผู้ป่วย 4 เรื่อง ได้แก่ การให้ความรู้ การกระตุ้นให้มีการตัดสินใจเลือกแนวทางปฏิบัติร่วมกัน การทบทวนความรู้ และการติดตามเยี่ยมผู้ป่วย

2. หลังทดลองใช้โปรแกรม พบว่าค่าเฉลี่ยระดับความดันซิสโตลิกลดลงกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ส่วนค่าเฉลี่ยระดับความดันไดแอสโตลิกและระดับน้ำตาลในเลือดหลังงดอาหารและน้ำอย่างน้อย 8 ชั่วโมงโดยเจาะปลายนิ้วก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรมไม่แตกต่างกัน

โปรแกรมที่พัฒนาขึ้นนี้ทำให้กลุ่มตัวอย่างมีระดับความดันซิสโตลิกลดลงจึงเป็นอีกแนวทางหนึ่งที่จะนำไปใช้ในดูแลการชะลอโรคไตเรื้อรังในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้