ประสิทธิผลของสมาร์ทโฟนแอปพลิเคชันต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจ : การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบและการวิเคราะห์อภิมาน

บทคัดย่อ

การทบทวนอย่างเป็นระบบนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินประสิทธิผลของสมาร์ทโฟนแอปพลิเคชันต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจ การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบครั้งนี้ได้คัดลือกการวิจัยการทดลองแบบสุ่ม และวิจัยกึ่งทดลองที่ทดสอบผลของการใช้สมาร์ทโฟนแอปพลิเคชันต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจ การศึกษาที่เผยแพร่และไม่ได้เผยแพร่ในภาษาไทยและภาษาอังกฤษ ตั้งแต่ ปี 2555 ถึง 2565 การศึกษาที่ผ่านเกณฑ์การคัดเข้าได้รับการประเมินคุณภาพของการศึกษา โดยผู้ตรวจสอบสองคนโดยใช้เครื่องมือการประเมินของ JBI (Joanna Briggs Institute) หากผลลัพธ์ของข้อมูลสามารถวิเคราะห์อภิมานได้ ข้อมูลจะถูกรวบรวมเพื่อการวิเคราะห์อภิมาน ในกรณีที่ไม่สามารถวิเคราะห์ได้ ผลการวิเคราะห์จะถูกนำเสนอในรูปแบบบรรยาย (Narrative Synthesis) ผู้วิจัยใช้ระบบ GRADE ประเมินระดับคุณภาพของหลักฐานทางวิชาการ (Certainty of Evidence) หมายเลขทะเบียนโปรโตคอลของการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบครั้งนี้  คือ CRD42022320586 ผลการวิจัยพบว่า

จำนวนงานวิจัยที่ศึกษาทั้งหมด 934 เรื่อง มีเพียง 20 เรื่องเท่านั้นที่เข้าเกณฑ์การคัดเลือก และมีเพียง 7 เรื่องที่ผ่านเกณฑ์การคัดเข้าและผ่านเกณฑ์การประเมินคุณภาพของการศึกษา 6 เรื่องสามารถวิเคราะห์ได้โดยการวิเคราะห์อภิมานและ 1 การศึกษาสำหรับการสรุปเชิงบรรยาย พบว่าสมาร์ทโฟนแอปพลิเคชันสามารถปรับปรุงพฤติกรรมการบริโภคอาหารในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจมีความแตกต่างระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ SMD 0.30, 95% CI 0.09 ถึง 0.51, (p=.006) ผู้วิจัยได้ทำการวิเคราะห์กลุ่มย่อย พบว่าพฤติกรรมการบริโภคอาหารในช่วง 3 เดือนแรกมีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม SMD 0.30, 95% CI -0.01 ถึง 0.53 (p=.059) ระดับคุณภาพของหลักฐานทางวิชาการในแต่ละผลลัพธ์มีตั้งแต่ระดับต่ำไปจนถึงระดับปานกลาง

การทบทวนอย่างเป็นระบบนี้ชี้ให้เห็นว่าสมาร์ทโฟนแอปพลิเคชันเป็นทางเลือกหนึ่งสำหรับการปรับปรุงพฤติกรรมการบริโภคอาหารในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจในช่วงสามเดือนแรก