การวิเคราะห์ต้นทุนการจัดบริการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล สังกัดกระทรวงสาธารณสุข ในช่วงก่อนการระบาดและระหว่างการระบาดโรคโควิด 19 ปีงบประมาณ 2562-2564

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้วัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบต้นทุนบริการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ระหว่างสถานการณ์ปกติและในช่วงสถานการณ์ระบาดของโรคโควิด 19 และต้นทุนรายกิจกรรมบริการที่เกี่ยวข้องกับโรคโควิด 19 ศึกษาต้นทุนทางบัญชีในมุมมองของ       ผู้ให้บริการ กลุ่มตัวอย่างเป็น รพ.สต. 36 แห่ง ใน 6 ภูมิภาคทั่วประเทศ ศึกษาข้อมูลต้นทุนปีงบประมาณ 2562 เป็นต้นทุนในช่วงสถานการณ์ปกติ และต้นทุนในปีงบประมาณ 2563-2564 เป็นต้นทุนในสถานการณ์ระบาดของโรคโควิด 19 เก็บข้อมูลจากเงินในงบประมาณและนอกงบประมาณ ประกอบด้วย ค่าแรง ค่าวัสดุ และค่าครุภัณฑ์ รายงานผลเป็นต้นทุนรวมและต้นทุนต่อหน่วยกิจกรรม นำเสนอข้อมูลเป็นจำนวน ร้อยละ และค่ามัธยฐาน ผลการวิจัยพบว่า

ต้นทุนรวม รพ.สต. สูงขึ้นทุกปี โดยในปี 2562 มีค่ามัธยฐาน 4,061,557 บาท ปี 2563 มีค่ามัธยฐาน 4,078,242 บาทและ ปี 2564 มีค่ามัธยฐาน 4,308,141 บาท สัดส่วนค่าแรงมากที่สุด ระหว่างร้อยละ 66.16 – 68.87 ต้นทุนต่อหน่วยรายกิจกรรมการจัดบริการใน รพ.สต. ในปี 2562, 2563 และ 2564 งานกิจกรรมรักษาพยาบาลมีค่ามัธยฐานต้นทุนต่อหน่วยเท่ากับ 116 บาท, 113 บาท และ 128 บาท ตามลำดับ กิจกรรมส่งเสริมสุขภาพ มีค่ามัธยฐานต้นทุนต่อหน่วยเท่ากับ 139 บาท, 114 บาท และ 120 บาท ตามลำดับ กิจกรรมควบคุมโรค มีค่ามัธยฐานต้นทุนต่อหน่วยเท่ากับ 3,228 บาท, 2,673 บาท และ 2,890 บาท ตามลำดับ ต้นทุนกิจกรรมบริการที่เกี่ยวข้องกับโรคโควิด 19 กิจกรรม กิจกรรมการคัดกรองใน รพ.สต. และในชุมชน ด้วยวิธี RT-PCR  มีค่ามัธยฐานต้นทุนต่ำสุดอยู่ระหว่าง 163-202 บาท และกิจกรรมการสอบสวนโรค มีค่ามัธยฐานต้นทุนสูงสุดอยู่ระหว่าง 1,003-2,001 บาท

การทราบต้นทุนและทรัพยากรที่ใช้ไปในสถานการณ์ปกติและสถานการณ์ระบาดของโรคอุบัติใหม่ เป็นประโยชน์ต่อผู้ให้บริการในการบริหารจัดการทรัพยากร อีกทั้งยังเป็นประโยชน์ต่อผู้ซื้อบริการเพื่อเป็นพื้นฐานในการจ่ายค่าตอบแทนการจัดบริการ