การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเภทที่บ้านให้ได้รับประทานยา ตามเกณฑ์การรักษาในชุมชนแห่งหนึ่งจังหวัดยะลา

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมการรับประทานยาของผู้ป่วยจิตเภทที่บ้าน และประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการดูแลให้ผู้ป่วยจิตเภทที่บ้านได้รับประทานยาตามเกณฑ์การรักษาในชุมชนแห่งหนึ่งจังหวัดยะลา กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยโรคจิตเภทที่อาศัยในชุมชนแห่งหนึ่งในจังหวัดยะลา เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง จำนวน 24 คน วิธีการดำเนินการวิจัย มี 3 ขั้นตอน 1) ศึกษาพฤติกรรมการรับประทานยาของผู้ป่วยจิตเภทที่บ้าน 2) พัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเภทให้ได้รับประทานยาตามเกณฑ์การรักษาแบบมีส่วนร่วม โดยใช้ทฤษฎีกระบวนการพยาบาล ของ Orlando (1961) และการทบทวนวรรณกรรม    3) ประเมินประสิทธิผลของพฤติกรรมการรับประทานยาก่อน-หลังการใช้รูปแบบการดูแลผู้ป่วยจิตเภทให้ได้รับประทานยาตามเกทตามเกณฑ์การรักษา  เครื่องมือวิจัย มี 3 ชุดประกอบด้วย 1) แบบวัดพฤติกรรมการรับประทานยาของผู้ป่วยจิตเภท มีค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอบบาค เท่ากับ.75 2) แบบรวบรวมข้อมูลการรับประทานยาของผู้ป่วยจิตเภทโดยการสัมภาษณ์ผู้ป่วยและผู้ดูแลในแต่ละครอบครัว ได้รับการตรวจสอบจากผู้ทรงคุณวุฒิ 3 คน  มีค่าความตรงเชิงเนื้อหา (IOC) เท่ากับ .67 – 1.00 3) รูปแบบการดูแลให้ผู้ป่วยได้รับประทานยาตามเกณฑ์การรักษา ได้รับการตรวจสอบจากผู้ทรงคุณวุฒิ 3 คน  มีค่าความตรงเชิงเนื้อหา (IOC) เท่ากับ .80 เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบวัดพฤติกรรมการรับประทานยาของผู้ป่วยจิตเวช วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วย ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิต paired t-test ผลการวิจัยพบว่า

1. ผู้ป่วยจิตเภทที่บ้านมีพฤติกรรมการรับประทานยาอยู่ในระดับต่ำ ร้อยละ 70.83 ระดับปานกลาง ร้อยละ 25.00 และระดับดี ร้อยละ 4.16 ความสามารถในการสังเกตและจัดการกับอาการจากฤทธิข้างเคียงของยา ระดับปานกลาง ร้อยละ 58.33 ระดับต่ำ ร้อยละ 37.50 และระดับดี ร้อยละ 4.16

2. รูปแบบการดูแลให้ผู้ป่วยได้รับประทานยาตามเกณฑ์การรักษา ประกอบด้วย 1) การสร้างสัมพันธภาพ 2) การบอกความสำคัญและความจำเป็นในการรับประทานยา 3) การให้การปรึกษา 4) ส่งเสริมความมีคุณค่าของผู้ดูแลและผู้ป่วย 5) ข้อมูลแหล่งสนับสนุนทางสังคม 6) จิตอาสา 7) การประสานงานกับผู้เกี่ยวข้องเพื่อช่วยเหลือผู้ป่วยและผู้ดูแล 8) การส่งต่อรับการรักษา

3. ประสิทธิภาพของรูปแบบการดูแลให้ผู้ป่วยได้รับประทานยาตามเกณฑ์การรักษา โดยการรูปแบบไปใช้กับกลุ่มตัวอย่าง พบว่า ผู้ป่วยจิตเภทหลังได้รับการพัฒนารูปแบบการรับประทานยามีพฤติกรรมการรับประทานยาตามเกณฑ์การรักษา เฉลี่ยสูงกว่าก่อนได้รับการพัฒนารูปแบบการดูแลให้ผู้ป่วยจิตเภทได้รับประทานยาตามเกณฑ์การรักษา อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t=19.64, p<.001)

รูปแบบการรับประทานยามีพฤติกรรมการรับประทานยาตามเกณฑ์การรักษา สามารถนำไปใช้กับผู้ป่วยจิตเภทที่บ้านที่รับประทานยาไม่ได้ตามเกณฑ์การรักษา