การพัฒนาหลักสูตรเสริมเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคองสำหรับนักศึกษาพยาบาล
คำสำคัญ:
หลักสูตรเสริม, การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง, นักศึกษาพยาบาลบทคัดย่อ
การวิจัยและพัฒนานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาหลักสูตรเสริมเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคองสำหรับนักศึกษาพยาบาล มีการพัฒนา 4 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นตอนที่ 1 การวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน ได้แก่ 1) เนื้อหาสาระวิชาการพยาบาลจากหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิตของกระทรวงสาธารณสุข 2) ทบทวนวรรณกรรมสมรรถนะการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง 3) ศึกษาความคิดเห็นของอาจารย์และนักศึกษาเกี่ยวกับการเรียนการสอนด้านการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง โดยการสนทนากลุ่มอาจารย์ผู้สอนและนักศึกษาพยาบาล 4 วิทยาลัย ๆ ละ 8-10 คน 4) ศึกษาสมรรถนะการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคองของพยาบาลวิชาชีพเขตสุขภาพที่ 11 จำนวน 331 คน และนักศึกษาพยาบาล จำนวน 229 คน โดยใช้แบบสอบถามความรู้ เจตคติ และการปฏิบัติการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง ขั้นตอนที่ 2 การออกแบบหลักสูตรเสริม ที่มีองค์ประกอบดังนี้ 1) ชื่อหลักสูตร 2) แนวคิดของหลักสูตร 3) วัตถุประสงค์ 4) โครงร่างหลักสูตร 5) กิจกรรมการเรียนรู้ 6) การประเมินผลการจัดการเรียนรู้ตามหลักสูตร และ7) สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ โดยโครงสร้างหลักสูตรมีทั้งหมดประกอบด้วย 6 หน่วยการเรียน 1) แนวคิดการพยาบาลผู้ป่วยแบบประคับประคอง 2) การให้การพยาบาลผู้ป่วยและญาติแบบองค์รวม 3) การสื่อสารกับผู้ป่วยและญาติ 4) การจัดการความปวดและอาการรบกวน 5) การพยาบาลในภาวะสูญเสีย โศกเศร้าและเสียใจ 6) การเตรียมการและการดูแลในชั่วโมงสุดท้าย ผู้วิจัยนำร่างหลักสูตรเสริมไปให้ผู้เชี่ยวชาญจำนวน 7 คน พิจารณาความเหมาะสม ขั้นตอนที่ 3 การทดลองใช้หลักสูตรเสริม เพื่อหาประสิทธิภาพของหลักสูตรเสริมตามเกณฑ์ 80/80 และการนำหลักสูตรเสริมไปทดลองใช้กับนักศึกษาพยาบาลจำนวน 30 คน ปีการศึกษา 2560 ขั้นตอนที่ 4 การปรับปรุงแก้ไขหลักสูตรเสริม มีการปรับเนื้อหาและวิธีการจัดการเรียนรู้ จากนั้นนำไปทดลองใช้ครั้งที่ 2 กับนักศึกษาพยาบาลจำนวน 30 คน ปีการศึกษา 2561 ผลการวิจัยพบว่า
1. หลักสูตรเสริมเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคองสำหรับนักศึกษาพยาบาลมีความเหมาะสมในรายหน่วยการเรียนรู้ในระดับมากที่สุด (M=4.51-4.59; SD=0.49-0.59)
2. ประสิทธิภาพของหลักสูตรเสริมกับประสิทธิภาพของผลสัมฤทธิ์ได้ค่า E1/E2 เท่ากับ 82.73/86.80 ซึ่งผ่านตามเกณฑ์ที่กำหนด
3. นักศึกษาพยาบาลมีสมรรถนะในการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคองหลังการใช้หลักสูตรเสริมเพิ่มขึ้น โดยหลังใช้หลักสูตรเสริมนักศึกษามีค่าเฉลี่ยความรู้ (t=19.15 (29), P<.001) และเจตคติ (t=3.33 (29), P<.001) เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ และจากการติดตามการปฏิบัติในระยะ 1 เดือน ภายหลังสิ้นสุดการใช้หลักสูตร พบว่า นักศึกษาส่วนใหญ่ ร้อยละ 86.66 มีคะแนนปฏิบัติการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคองระดับดีมาก (M=94.80, SD=14.30)
4. นักศึกษามีความพึงพอใจต่อหลักสูตรเสริมอยู่ในระดับมาก (M=4.43, SD=0.30)
หลักสูตรเสริมเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคองสำหรับนักศึกษาพยาบาลที่พัฒนาขึ้นสามารถนำไปใช้หรือเผยแพร่ให้กับผู้สนใจหรือสถาบันการศึกษาพยาบาลอื่น ๆ เพื่อใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาสมรรถนะของนักศึกษาพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคองต่อไป
Author Biographies
เพ็ญศรี ทองเพชร, วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุราษฎร์ธานี
อติญาณ์ ศรเกษตริน, วิทยาลัยพยาบาลพระจอมเกล้า จังหวัดเพชรบุรี
วิริยา โพธิ์ขวาง, วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุราษฎร์ธานี
References
Bassah, N., Seymour, J., & Cox, K. (2014). A Modified Systematic Review of Research Evidence about Education for Pre-Registration Nurses in Palliative Care. BMC Palliative Care, 10(13), 56.
Brien, L. A., Legault, A., & Tremblay, N. (2008). Affective Learning in End-of-Life care Education: the Experience of Nurse Educators and Students. International Journal of Palliative Nursing, 14(12), 610-614.
Bureau of Non Communicable Diseases, Department of Disease Control, Ministry of Public Health. (2017). Annual Report 2017. Bangkok: Aksorn Graphic & Design Co., Ltd.
Cant, R. P., & Cooper, S. J. (2010). Simulation-Based Learning in Nurse Education: Systematic Review. Journal of Advanced Nursing, 66(1), 3-15.
Chumpeeruang, S., Wattanatorn, A., Hingkanont, P., & Keawurai, W. (2013). Development of Curriculum to Enhance Desirable Characteristics Through Dialogue for Nursing Students. Journal of Education Naresuan University, 15(3), 9-15.
Cowan, D. T., Norman, I., & Coopamah, V. P. (2007). Competence in Nursing Practice: A Controversial Concept-A Focused Review of Literature. Accident and Emergency Nursing, 15(1), 20-26.
Edgecombe, K., Seaton, P., Monahan, K., Meyer, S., LePage, S., & Erlam, G. (2013). Clinical simulation in Nursing: A Literature Review and Guidelines for Practice. Ako Aotearoa, National Centre for Tertiary Teaching Excellence. [Online]. Retrieved from https://akoaotearoa.ac.nz/ communities/collaboration-clinical-simulation-leading-way
Fabro, K., Schaffer, M., & Scharton, J. (2014). The Development, Implementation, and Evaluation of an End-of-Life Simulation Experience for Baccalaureate Nursing Students. Nursing Education Perspectives, 35(1), 19-25.
Fluharty, L., Hayes, A. S., Milgrom, L., Malarney, K., Smith, D., Reklau, M. A. et al. (2012). A Multisite, Multi–Academic Track Evaluation of End-of-Life Simulation for Nursing Education. Clinical Simulation in Nursing, 8(4), e135-e143.
Foronda, C., Liu, S., & Bauman, E. B. (2013). Evaluation of Simulation in Undergraduate Nurse Education: An Integrative Review. Clinical Simulation in Nursing, 9(10), e409-e416.
Gillan, P. C., van der Riet, P. J., & Jeong, S. (2014). End of Life Care Education, Past and Present: a Review of the Literature. Nurse Education Today, 34(3), 331-42.
Grantham, D., O’Brien, L. A., Widger, K., Bouvette, M., & McQuinn, P. (2009). Canadian Hospice Palliative Care Nursing Competencies Case Examples. Received March, 29 2018 from https://www.virtualhospice.ca/Assets/Canadian%20Hospice%20Palliative%20Care%20Nursing%20Competencies%27%20Case%20Examples_20091208122014.pdf
Hall, C. E. A. (2014). Toward a Model of Curriculum Analysis and Evaluation-Beka: A Case Study from Australia. Nurse Education Today, 34, 343-348.
Hamilton, C. A. (2010). The Simulation Imperative of end of Life Education. Clinical Simulation in Nursing, 6, e131-138.
Hanprasitkam, K., Patoomwan, A., Churaitatsanee, S., & Paisansuthideth, U. (2013). The Effect of an End-of-Life Care Education Program on Nurses’Knowledge, Attitude, and Practice in Caring for End-of-Life Patients. Rama Nurs J, 17(1), 126-140.
Hjelmfors, L., Strömberg, A., Karlsson, K., & Olsson, L. (2016). Simulation to Teach Nursing Students about End-of-Life Care. Journal of Hospice and Palliative Nursing, 18(6), 512-518.
Jamjan, L., & Chaleoykitti, S. (2017). Trend of Palliative Care in the Bachelor of Nursing Science Curriculum. Journal of the Royal Thai Army Nurses, 18(1), 22-28.
Kable, A., Levett-Jones, T., & Reid-Searl, K. (2013). Student Evaluation of Simulation in Undergraduate Nursing Programs in Australia Using Quality Indicators. Nursing and Health Sciences, 15, 235-243.
Kolb, A. Y., & Kolb, D. A. (2005). Learning Styles and Learning Spaces: Enhancing Experiential Learning in Higher Education. Academy of Management Learning and Education, 4, 193-212.
Lewis, L. (2014). Outcomes of a Concept-Based Curriculum. Teaching and Learning in Nursing, 9(2), 75-79.
Lippe, M. P., & Becker, H. (2016). Improving Attitudes and Perceived Competence Incaring for Dying Patients: An End-of-Life Simulation. Nursing Education Perspectives, 36(6), 372-378.
MacLean, S., Kelly, M., Geddes, F., & Della, P. (2017). Use of Simulated Patients to Develop Communication Skills in Nursing Education: an Integrative Review. Nurse Education Today, 48, 90-98.
Meenongwah, J., Kaewmart, P., Moongsin, S., Wansree, U., Prapasanon, Y., Erbboon, P., et.al (2014). “Yoo Koh Sabuy-Pai Koh Sa-Ngob”: The Palliative Care for End-of-Life Patients in Northeast Socio-Culture. Nursing Journal of the Ministry of Public Health, 24(2), 37-47.
Moreland, S. S., Lemieux, M. L., & Myers, A. (2012). End-of-Life Care and the Use of Simulation in a Baccalaureate Nursing Program. International Journal of Nursing Education Scholarship, 9(1), 1-16.
Pastrana, T., Jünger, S., Ostgathe, C., Elsner, F., & Radbruch, L. (2008). A Matter of Definition Key Elements Identified in a Discourse Analysis of Definitions of Palliative Care. Palliative Medicine, 22(3), 222-32.
Phokhwang, W., Thongphet, P., Sarakshetrin, A., & Klaypugsee, L. (2017). Palliative Care Competency of Nursing Students at Nursing Colleges, the Ministry of Public Health. Research Report, Suratthani, 56 pages. (in Thai)
Popattanachai, U., Sarakshetrin, A., & Chantra, R. (2015). The Development of a Training Curriculum to Promote Disaster Nursing Competencies for Nursing Students. Journal of Boromarajonani College of Nursing, Bangkok, 31(1), 1-12. (in Thai)
Rongmuang, D., Nakchattree, C., & Thongphet, P. (2018). Palliative and End-of-Life Care Competencies among Registered Nurses in Regional Health 11, Journal of The Royal Thai Army Nurses, 19(Supplement), 412-422.
Saylor, J. G., Alexander, W., & Lewis, A. J. (1981). Curriculum Planning for Better Teaching and Learning. New York: Holt, Rinehart and Winston.
Swenty, C. F., & Eggleston, B. M. (2011). The Evaluation of Simulation in a Baccalaureate Nursing Program. Clinical Simulation in Nursing, 7(5), e181-e187.
Taba, H. (1962). Curriculum Development; Theory and Practice. New York: Harcourt, Brace and World.
Tatsanakanijthankul, B., & Narot,P. (2009). Learning Achievement of Pratom Suksa I Student in Thai Language Reading and Writing Skills Under the Mae Kor Ka Scale Using an Exercise Work Book. Journal of Education Graduate Studies Research, KKU, 3(2) 104-113.
Tritrakarn, P. (2017). Effective Debriefing in Medical Simulation-Based Learning. Siriraj Medical Bulletin, 10(3), 180-185.
Tyler, R. W. (1950). Basic Principles of Curriculum and Instruction. Chicago: The University of Chicago press.
Vejrachpimol, K., & Suvaree, S. (2017) Effectiveness of a Development of the End-of-Life Care Training Program for Nursing Students of Saint Louis College. Journal of the Royal Thai Army Nurses, 18(2), 83-90.
World Health Organization. (2014). Global Atlas of Palliative Care at the End of Life. London: Worldwide Palliative Care Alliance.
World Health Organization. (2018). Palliative Care. Retrieved October 23, 2018, from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/palliative-care
Downloads
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
บท
License
1. บทความหรือข้อคิดเห็นใด ๆ ที่ปรากฏในวารสารเครือข่าย วิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้ ที่เป็นวรรณกรรมของผู้เขียน บรรณาธิการหรือเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและวิทยาลัยการสาธารณสุขภาคใต้ ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย
2. บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของ วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้
